سامانه های نوین آبیاری
محمد جلینی؛ فریبرز عباسی؛ محمد کریمی
چکیده
هدف اصلی از اجرای این پروژه اندازهگیری حجم آب کاربردی، عملکرد و بهره‌وری آب گوجهفرنگی در استان خراسان رضوی (مناطق تربت جام، چناران و مشهد) بود. عوامل مختلف از قبیل روش آبیاری، مدیریت آبیاری، بافت خاک و کیفیت آب آبیاری، مختصات جغرافیایی ، بافت خاک، هدایت الکتریکی آب آبیاری و عصاره اشباع خاک مزارع تعیین شدند. همچنین میزان دبی هر ...
بیشتر
هدف اصلی از اجرای این پروژه اندازهگیری حجم آب کاربردی، عملکرد و بهره‌وری آب گوجهفرنگی در استان خراسان رضوی (مناطق تربت جام، چناران و مشهد) بود. عوامل مختلف از قبیل روش آبیاری، مدیریت آبیاری، بافت خاک و کیفیت آب آبیاری، مختصات جغرافیایی ، بافت خاک، هدایت الکتریکی آب آبیاری و عصاره اشباع خاک مزارع تعیین شدند. همچنین میزان دبی هر منبع آبی، میزان تحصیلات، تاریخ کاشت، تاریخ برداشت، طول دوره رشد، رقم گوجهفرنگی، عمق آب در هر بار آبیاری، تعداد آبیاری، ضریب آبشویی، حجم آب کاربردی، عملکرد و بهره‌وری آب بدست آمد. نیاز آبی بر اساس آمار و اطلاعات هواشناسی سالهای اخیر محاسبه و با میزان نیاز آبی برآورد شده در سند ملی آب مقایسه شد. بر اساس نتایج این پروژه، میزان آب کاربردی، میزان عملکرد و بهره‌وری آب در منطقه تربت جام به ترتیب 13424 متر مکعب در هکتار، 50 تن در هکتار و 825/3 کیلوگرم بر مترمکعب حاصل شد. در منطقه چناران میزان آب کاربردی، عملکرد و بهره وری آب به ترتیب 10782 متر مکعب در هکتار، 68 تن در هکتار و 266/6 کیلوگرم بر مترمکعب تعیین شد. حجم آب کاربردی، عملکرد و بهره وری آب در منطقه مشهد نیز به ترتیب 12262 متر مکعب در هکتار، 64 تن در هکتار و 410/4 کیلوگرم بر مترمکعب بدست آمد. در کل میانگین آب کاربردی، عملکرد و بهره وری آب در استان خراسان رضوی در مزارع انتخابی گوجهفرنگی بترتیب برابر با 12245 مترمکعب در هکتار، 60 تن در هکتار و 096/5 کیلوگرم بر مترمکعب بدست آمد.
سامانه های نوین آبیاری
سیدحسن موسوی فضل؛ امیر اسلامی؛ هادی افشار؛ اردلان ذوالفقاران؛ محمد کریمی؛ غلامعلی کیخا؛ منصور معیری؛ فریبرز عباسی؛ جواد باغانی؛ ابوالفضل ناصری
چکیده
بهمنظور تعیین حجم آب کاربردی، عملکرد و بهره‌وری آب در تولید خربزه با مدیریت زارعین در استان‌های خراسان رضوی، فارس، خوزستان، سمنان و سیستان و بلوچستان در سال زراعی (1399- 1398)، تعداد 138 مزرعه خربزه انتخاب و حجم آب داده شده توسط کشاورزان اندازهگیری شد. اثر سامانه‌های آبیاری قطرهای نواری بر مدیریت مصرف آب برای خربزه در کشور بررسی شد. ...
بیشتر
بهمنظور تعیین حجم آب کاربردی، عملکرد و بهره‌وری آب در تولید خربزه با مدیریت زارعین در استان‌های خراسان رضوی، فارس، خوزستان، سمنان و سیستان و بلوچستان در سال زراعی (1399- 1398)، تعداد 138 مزرعه خربزه انتخاب و حجم آب داده شده توسط کشاورزان اندازهگیری شد. اثر سامانه‌های آبیاری قطرهای نواری بر مدیریت مصرف آب برای خربزه در کشور بررسی شد. نتایج نشان داد تفاوت عملکرد، حجم آب کاربردی و شاخص بهره‌وری آب برای تولید خربزه در استان‌های منتخب معنیدار بود. میانگین وزنی عملکرد، حجم آب کاربردی و بهره‌وری آب کاربردی خربزه در کشور، بهترتیب برابر 24962 کیلوگرم در هکتار، 7117 مترمکعب در هکتار و 4/3 کیلوگرم بر مترمکعب بدست آمد. حجم کل آب آبیاری برای تولید خربزه در کشور برابر 8/570 میلیون مترمکعب برآورد شد. در این پژوهش میانگین عملکرد خربزه در سامانه آبیاری سطحی با روش جویچه‌ای و قطرهای نواری بهترتیب 20954 و 24500 کیلوگرم در هکتار برآورد شد. میانگین حجم آب کاربردی در روش آبیاری جویچه‌ای و قطرهای هم بهترتیب 7940 و 6073 متر مکعب در هکتار بدست آمد. میانگین حجم آب کاربردی در روش آبیاری قطرهای نسبت به حجم آب کاربردی در روش جویچه‌ای 5/23 درصد کاهش داشت. میانگین بهره‌وری آب در روش‌های آبیاری جویچه‌ای و قطرهای بهترتیب 3 و 3/4 کیلوگرم بر متر مکعب در هکتار شد. استفاده از سامانه‌های آبیاری قطرهای نواری برای زراعت خربزه در کشور می‌تواند سبب افزایش بهره‌وری آب و کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی شود. هرچند مدیریت بهرهبرداری از این سامانه‌ها در کشور تا سطح مطلوب، فاصله نسبتا زیادی دارد.
سامانه های نوین آبیاری
امید عروجیان مشهدی؛ سید مجید میرلطیفی؛ حسین دهقانی سانیج
چکیده
جهت ارزیابی اثر آبیاری قطرهای زیر سطحی (SDI) و جویچه‌ای بر روی دو رقم انگور فخری و سلطانی، این پژوهش در تابستان سال 1398 در قالب دو طرح آماری کاملا تصادفی با سه تکرار در دو باغ مجاور هم که به صورت داربستی مایل (باغ A) و خزنده (باغ B) احداث شده‌بودند انجام پذیرفت. در هر دو باغ دو روش مختلف آبیاری، شامل SDI و آبیاری جویچه‌ای اجرا شد. در انتهای ...
بیشتر
جهت ارزیابی اثر آبیاری قطرهای زیر سطحی (SDI) و جویچه‌ای بر روی دو رقم انگور فخری و سلطانی، این پژوهش در تابستان سال 1398 در قالب دو طرح آماری کاملا تصادفی با سه تکرار در دو باغ مجاور هم که به صورت داربستی مایل (باغ A) و خزنده (باغ B) احداث شده‌بودند انجام پذیرفت. در هر دو باغ دو روش مختلف آبیاری، شامل SDI و آبیاری جویچه‌ای اجرا شد. در انتهای آزمایش بهره‌وری آب، عملکرد و برخی شاخص‌های فیزیولوژیکی گیاه از قبیل تعداد خوشه در بوته، وزن صد حبه، تعداد حبه در خوشه و اندازه خوشه اندازهگیری شد. نتایج انجام آنالیز واریانس بین روش‌های آبیاری در هر دو باغ نشان از اختلاف معنی دار یک درصدی در بهره‌وری آب داشت. به طوری که مقایسه میانگین‌ها نشان داد به ازای مصرف هر متر مکعب آب در باغ A تیمار SDI و در باغ B تیمار جویچه‌ای به ترتیب با 39/5 و 7/3 کیلوگرم، بیشترین بهره‌وری آب را به خود اختصاص دادند. مقایسه میانگین اثرات متقابل رقم و روش آبیاری نشان داد که در باغ A رقم سلطانی تحت روش SDI با تولید 23/7 کیلوگرم در ازای مصرف یک متر مکعب آب و در باغ B رقم سلطانی تحت روش آبیاری جویچه‌ای با تولید 17/5 کیلوگرم در ازای مصرف یک متر مکعب آب، از سایر تیمارها برتر بود. روش SDI در کشت داربستی در حد مطلوب نیاز آبی گیاه را تامین نمود و اثرات آن در افزایش عملکرد نمود پیدا کرد.
امین کانونی؛ آرمین عابدی
چکیده
برای ارزیابی عملکرد بهرهبرداری از شبکۀ آبیاری یامچی، حجم آب تحویل داده شده به واحدهای زراعی در دورۀ بهرهبرداری سالهای 91-90 تا 94-93 و تغییرات سطح زیرکشت محصولات مختلف تهیه شد و پس از برآورد نیاز آبی محصولات با استفاده از روش پنمن-مانتیث-فائو، شاخصهایی همچون تأمین نسبی منابع آب، تأمین نسبی آب آبیاری، نسبت حجم آب تحویلی و نسبت ...
بیشتر
برای ارزیابی عملکرد بهرهبرداری از شبکۀ آبیاری یامچی، حجم آب تحویل داده شده به واحدهای زراعی در دورۀ بهرهبرداری سالهای 91-90 تا 94-93 و تغییرات سطح زیرکشت محصولات مختلف تهیه شد و پس از برآورد نیاز آبی محصولات با استفاده از روش پنمن-مانتیث-فائو، شاخصهایی همچون تأمین نسبی منابع آب، تأمین نسبی آب آبیاری، نسبت حجم آب تحویلی و نسبت رطوبت قابل دسترس محاسبه شدند. نتایج بررسیها نشان میدهد که شاخص تأمین نسبی آب آبیاری حدود 4/0 و 5/0 و شاخص تأمین نسبی منابع آب حدود 5/0 و 6/0 بهترتیب در دو سال آخر دورۀ بهرهبرداری بوده است که نشان میدهد حدود 50 درصد کمتر از نیاز آبی محصولات، آب تحویل شبکه شده است. در طول دورۀ چهار سالۀ بهرهبرداری، سهم بارندگی در تأمین نیاز آبی محصولات در دو ماه اول (اردیبهشت و خرداد) بیشتر از دو ماه انتهایی (تیر و مرداد) آن بود. ارزیابی عملکرد زمانی و مکانی تحویل و توزیع آب در شبکه با استفاده از تصویرهای ماهوارهای و تفسیر آنها نشان میدهد که در سالهای آخر بهرهبرداری، سطحی وسیع از اراضی دچار خشکی شدید بوده است و نیز اینکه سطح زمینهای با تأمین کامل نیاز آبی کاهش یافته است.
جعفر حبیبی‌اصل؛ عبدالعلی گیلانی
چکیده
پسماندهای بیش از 60 هزار هکتار از برنجزارهای دشت خوزستان، بالا بودن درصد رطوبت زمین (به‌علت پایین بودن تبخیر و تعرق و سنگین بودن بافت خاک)، محدود بودن زمان و احتمال بارندگی، انجام عملیات تهیة زمین به‌روش مرسوم را بهمنظور کشت گندم پس از برنج با مشکلاتی روبه‌رو می‌کند. برای ارائة بهترین روش خاکورزی از نظر مدیریت بقایا، کاهش ...
بیشتر
پسماندهای بیش از 60 هزار هکتار از برنجزارهای دشت خوزستان، بالا بودن درصد رطوبت زمین (به‌علت پایین بودن تبخیر و تعرق و سنگین بودن بافت خاک)، محدود بودن زمان و احتمال بارندگی، انجام عملیات تهیة زمین به‌روش مرسوم را بهمنظور کشت گندم پس از برنج با مشکلاتی روبه‌رو می‌کند. برای ارائة بهترین روش خاکورزی از نظر مدیریت بقایا، کاهش مصرف سوخت و هزینه‌ها، با حفظ یا افزایش عملکرد محصول و بهبود خصوصیات فیزیکی خاک، پژوهشی طی دو سال زراعی (91-1389) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور واقع در شمال اهواز به‌صورت کرتهای نواری خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. نوارهای طولی شامل هفت روش خاکورزی T1= شخم با گاوآهن برگرداندار+ دیسک+ ماله (روش مرسوم)، T2= گاوآهن قلمی+ دیسک+ ماله، T3= گاوآهن قلمی+ رتیواتور، T4= دیسک + رتیواتور، T5= دو بار دیسک عمود برهم+ ماله، T6= یک بار رتیواتور و T7= روش بیخاکورزی با استفاده از دستگاه کاشت مستقیم در نظر گرفته شد. نوارهای عرضی نیز شامل فاکتوریل بقایای گیاهی دو رقم برنج عمده منطقه (دانیال و عنبوری) در دو روش کشت برنج (استفاده از روش پادلینگ و روش خشکهکاری مستقیم) بود. پارامترهای مورد اندازهگیری و ارزیابی عبارت بودند از مقدار سوخت مصرف شده، زمان مورد نیاز، ظرفیت مزرعه‌ای، میزان خرد و برگردان شدن بقایای برنج، میانگین قطر متوسط وزنی کلوخه‌ها، و عملکرد و اجزای عملکرد گندم. نتایج نشان میدهد که نوع بقایا و روش کاشت برنج قبل از گندم تأثیر معنیداری بر پارامترهای مورد ارزیابی ندارد، ولی بین روش‌های خاکورزی از لحاظ میزان خرد شدن خاک، درصد خرد شدن و برگردان بقایا اختلاف معنیدار است. متوسط عملکرد دانة گندم در تیمارهای سال دوم آزمایش، نسبت به تیمارهای سال اول، به‌طور معنیداری 6/9 درصد کاهش نشان میدهد. به‌طور کلی، بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش، برای کشت گندم پس از برنج در استان خوزستان، بسته به نوع ماشین‌ها و ادوات در دسترس، بهترتیب اولویت، یکی از روش‌های بیخاکورزی یا کم‌خاک‌ورزی شامل دو بار دیسک + ماله، گاوآهن قلمی+ دیسک + ماله یا یک بار گاوآهن دوار (رتیواتور) به‌جای روش مرسوم پیشنهاد می‌شود.
اکرم حاتم؛ محمدجواد منعم؛ علی باقری
چکیده
امروزه کیفیت زندگی بشر به صورت مستقیم تحت تأثیر چگونگی برنامه‌ریزی و مدیریت منابع آب است. سهم عمده‌ای از این منابع برای مصارف کشاورزی استفاده می‌شود و شبکه‌های آبیاری و زهکشی نقش بسزایی در استفادۀ بهینه از آن دارند. از ساخت اولین شبکه‌های آبیاری سال‌ها می‌گذرد و عملکرد بیشتر آنها به دلایل مختلف پایین است، از این رو بهسازی ...
بیشتر
امروزه کیفیت زندگی بشر به صورت مستقیم تحت تأثیر چگونگی برنامه‌ریزی و مدیریت منابع آب است. سهم عمده‌ای از این منابع برای مصارف کشاورزی استفاده می‌شود و شبکه‌های آبیاری و زهکشی نقش بسزایی در استفادۀ بهینه از آن دارند. از ساخت اولین شبکه‌های آبیاری سال‌ها می‌گذرد و عملکرد بیشتر آنها به دلایل مختلف پایین است، از این رو بهسازی شبکه‌های آبیاری موجود برای بهبود عملکرد آنها مورد توجه قرار می‌گیرد. به دلیل پیچیدگی مسائل شبکه‌های آبیاری و وجود تعاملات و وابستگی بین اجزای آن، بهبود عملکرد آنها، نیاز به یک نگاه جامع، سیستمی، و آینده‌نگر دارد. یکی از ابزارهای مدیریتی برای این منظور، علم پویایی سیستم است. اخیراً رویکرد پویایی سیستم‌ها در بهسازی شبکه‌های آبیاری به کار گرفته شده است. با توجه به نتایج مثبت حاصل از به کارگیری این روش، مدل موجود پویایی سیستم بهسازی شبکة آبیاری قزوین که در آن صرفاً بهسازی فیزیکی شبکه و کنترل تقاضای آب بررسی شده بود، با توجه به اهمیت نقش مشارکت کشاورزان و ارتقای مدیریت شبکه، تکمیل شد تا دامنۀ گسترده‌تری از عوامل مؤثر بر عملکرد شبکه مورد توجه قرار گیرد. در این تحقیق علاوه بر مسائل فیزیکی، مسائل مدیریتی و اجتماعی نیز از طریق اعمال سیاست‌های مختلف جهت بهسازی بررسی شده‌اند. نتایج نشان میدهد که با ادامۀ روند جاری، وضعیت عملکرد شبکۀ آبیاری قزوین در آینده وخیم‌تر خواهد شد و به میزان حدود 10 درصد در افق سال 1399 کاهش خواهد یافت. همچنین نشان داده شده است که با اجرای سیاست‌های مختلف شامل: بهبود فیزیکی و مدیریتی شبکه و افزایش مشارکت کشاورزان میتوان عملکرد شبکه را ارتقاء بخشید. اثر‌گذاری سیاست‌های مختلف در افق سال 1399 متفاوت است بدین معنا که سیاست‌های بهبود فیزیکی و مدیریتی به ترتیب به میزان 5 و 3 درصد و افزایش مشارکت کشاورزان با بیشترین تأثیر به میزان 14درصد موجب بهبود عملکرد شبکه خواهند شد.
علیرضا توکلی
چکیده
به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و سطوح تکآبیاری بر عملکرد دو رقم جو دیم، تحقیقی بر پایة طرح بلوکهای کامل تصادفی و به صورت اسپلیت اسپلیت پلات در سه تکرار و به مدت دو سال زراعی (85–1383) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم، مراغه به اجرا درآمد. سه تاریخ کاشت (کرت اصلی) و پنج مدیریت تخصیص تکآبیاری (کرت فرعی) برای دو رقم جو (کرت فرعی فرعی) ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و سطوح تکآبیاری بر عملکرد دو رقم جو دیم، تحقیقی بر پایة طرح بلوکهای کامل تصادفی و به صورت اسپلیت اسپلیت پلات در سه تکرار و به مدت دو سال زراعی (85–1383) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم، مراغه به اجرا درآمد. سه تاریخ کاشت (کرت اصلی) و پنج مدیریت تخصیص تکآبیاری (کرت فرعی) برای دو رقم جو (کرت فرعی فرعی) بررسی شد. عملکرد دانه، کاه و کلش و عملکرد زیست توده در شرایط گزاره‌‌های مختلف تکآبیاری برای ارقام جو دیم بررسی شد. تابع تولید جو در شرایط کل آب کاربردی (مجموع بارش و آب آبیاری) برآورد شد. هر چند رابطة آب کاربردی – عملکرد یک رابطة خطی است اما تفاوت اثربخشی زمان تخصیص و کاربرد آب آبیاری را بیان می‌کند. بر اساس نتایج این تحقیق و با در نظر گرفتن تاثیر شاخص روز- درجه رشد با اعمال آبیاری محدود پاییزه و نیز تغییرات عملکرد دانه و کاه و کلش، نشان داده شد که مناسب‌‌ترین برنامة آبیاری محدود ارقام جو دیم شامل: تکآبیاری زمان کاشت و یک آبیاری حداقل در طول دورة ظهور سنبله تا گل‌دهی به عنوان برنامة آبیاری بهاره برای ارقام جو دیم است. اثربخشی تکآبیاری زمان کاشت در استقرار گیاه، جلو افتادن دورة رشد، پنجه‌زنی گیاه و کاهش اثر خسارت سرما، زودرسی و بهبود اجزای عملکرد و عملکرد محصول است. میزان افزایش عملکرد در این شرایط (میانگین 3794 کیلوگرم در هکتار) افزون بر سه برابر شرایط دیم (میانگین 1170 کیلوگرم در هکتار) است. افزایش عملکرد ناشی از تکآبیاری بهاره نسبت به شرایط دیم، بیش از 1000 کیلوگرم در هکتار است و این افزایش عملکرد ناشی از بهبود ظرفیت آب خاک در فاز زایشی و بهبود اجزای عملکرد (خصوصاً وزن هزار دانه) است. بنابراین وقتی که حد بهینه تکآبیاری با مدیریت مناسب زراعی ترکیب شود، عملکرد جو به طور چشمگیر افزایش مییابد.
غلامحسین کریمی؛ عبدعلی ناصری
چکیده
بهمنظور بررسی سهم مشارکت آب زیرزمینی کم عمق در تأمین بخشی از نیاز آبی و تعیین عملکرد گیاه ذرت تابستانه، تحقیقی در لایسیمترهای استوانه‌ای شکل به قطر 8/0 و ارتفاع 2/1 متر در استان خوزستان (اهواز) انجام شد. بیست و چهار لایسیمتر با مشخصات فوق‌الذکر به صورت مدفون در مزرعه آزمایشی کار گذاشته و از خاک همان مزرعه (که دارای بافت سیلت لوم ...
بیشتر
بهمنظور بررسی سهم مشارکت آب زیرزمینی کم عمق در تأمین بخشی از نیاز آبی و تعیین عملکرد گیاه ذرت تابستانه، تحقیقی در لایسیمترهای استوانه‌ای شکل به قطر 8/0 و ارتفاع 2/1 متر در استان خوزستان (اهواز) انجام شد. بیست و چهار لایسیمتر با مشخصات فوق‌الذکر به صورت مدفون در مزرعه آزمایشی کار گذاشته و از خاک همان مزرعه (که دارای بافت سیلت لوم بود) با رعایت نیمرخ طبیعی آن پر شدند. سطح آب زیرزمینی در لایسیمترها با استفاده از بطری ماریوت در عمق 6/0 متر ثابت نگه داشته شد. تیمارهای مورد استفاده شامل سه سطح شوری آب زیرزمینی معادل 5/2، 5، و 5/7 دسی‌زیمنس بر متر و دو سطح آبیاری معادل 70 و 100 درصد نیاز آبیاری محاسبه شده در نظر گرفته شدند. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی، با 3 تکرار اجرا شد. یک تیمار کشت ذرت بدون آب زیرزمینی با 3 تکرار و با آبیاری کامل به عنوان تیمار شاهد در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که میزان مشارکت آب زیرزمینی در سطح آبیاری معادل 70 درصد، در شوری‌های فوق‌الذکر به ترتیب 00/25، 09/22، و 71/19 درصد، و با 100 درصد تأمین نیاز آبی، 28/5، 61/4، و 76/3 درصد است که این اختلاف در سطح 5 درصد معنیدار است. در سطح آبیاری 70 درصد و در همان شوری‌ها، کاهش عملکرد دانه نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 6/23، 3/28، و 1/30 درصد و در مورد ماده خشک 2/33، 8/35، و 6/36 درصد است. با 100 درصد تأمین نیاز آبی نیز کاهش عملکرد دانه در شوری‌های مذکور به ترتیب 2/19، 6/25، و 2/22 درصد و در مورد مادۀ خشک 6/25، 2/31، و 5/24 درصد است. در حالت آبیاری کامل، با افزایش شوری آب زیرزمینی، مشارکت آب زیرزمینی در تأمین نیاز آبی کم می‌شود و احتمالاً تبخیر کمتر از سطح خاک، تجمع کمتر نمک در ناحیۀ ریشۀ گیاه، و افزایش نسبی عملکرد را به دنبال داشته است.
سید معین‌الدین رضوانی؛ فریبا بیات؛ علی احسان نصرتی
چکیده
از آنجا که مدیریت آبیاری (زمان قطع آبیاری، حجم آب آبیاری و دور آبیاری) بر عملکرد و کیفیت پس از برداشت محصول سیر و قابلیت انباری آن اثر گذار است، آزمایشی به‌صورت طرح کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی به‌مدت سه سال (1386-1384) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اکباتان مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان اجرا شد که در آن مقادیر ...
بیشتر
از آنجا که مدیریت آبیاری (زمان قطع آبیاری، حجم آب آبیاری و دور آبیاری) بر عملکرد و کیفیت پس از برداشت محصول سیر و قابلیت انباری آن اثر گذار است، آزمایشی به‌صورت طرح کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی به‌مدت سه سال (1386-1384) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اکباتان مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان اجرا شد که در آن مقادیر مختلف آب آبیاری به‌عنوان عامل اصلی در 3 سطح (75، 100، و 125 درصدنیاز آبی) و زمان قطع آبیاری به‌عنوان عامل فرعی در 3 سطح (یک هفته قبل از زمان رایج منطقه، زمان رایج قطع آبیاری در منطقه و یک هفته پس از زمان معمول منطقه)و در 3 تکرار به اجرا درآمد. پس از برداشت محصولوزن، قطر، تعداد پوستۀ سوخ سیر، تعداد سیرچهها، و عملکرد اندازهگیری شد. نتایج آزمایش نشان میدهد که بالاترین و پایینترین وزن سوخ را بهترتیب در تیمار 125 درصد نیاز آبی و قطع آبیاری مرحلههای سوم و اول با وزن 5/47 و 8/39 گرم بهدست میآید. وزن و قطر سوخها در تاریخهای قطع دیرهنگامتر آبیاری افزایش و تعداد پوسته سیرکاهش مییابد. بالاترین عملکرد در تیمار 125 درصد نیاز آبی و قطع آبیاری مرحله اول به‌مقدار 10450 کیلوگرم در هکتار بهدست آمده است که از نظر آماری، جز در مقایسه با تیمار75 درصد نیاز آبی و قطع آبیاری مرحله سوم به‌مقدار 8622 کیلوگرم در هکتار، با دیگر تیمارها تفاوت معنیداری نداشت. بالاترین کارایی مصرف آب مربوط به سطح تأمین 75 درصد نیاز آبی و قطع آبیاری مرحلۀ اول به‌مقدار 7/9 کیلوگرم بر متر مکعب است. بر اساس نتایج حاصل، تأمین 75 درصد نیاز آبی و تاریخ قطع آبیاری اول مناسب تشخیص داده شده است.
رضا رحیم‌زاده؛ احمد شریفی مالواجردی؛ ارژنگ جوادی
دوره 10، شماره 3 ، آذر 1388، ، صفحه 57-68
چکیده
در این تحقیق به منظور دستیابی به روش خاکورزی مناسب برای زراعت نخود دیم، هشت روش خاکورزی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی به روش آماری استریپ پلات در سه تکرار به مدت سه سال در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه مورد بررسی قرار گرفت. شخم پاییزه در دو سطح: 1- شخم با گاو آهن برگرداندار 2- شخم با گاوآهن قلمی در کرتهای اصلی و عملیات ...
بیشتر
در این تحقیق به منظور دستیابی به روش خاکورزی مناسب برای زراعت نخود دیم، هشت روش خاکورزی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی به روش آماری استریپ پلات در سه تکرار به مدت سه سال در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه مورد بررسی قرار گرفت. شخم پاییزه در دو سطح: 1- شخم با گاو آهن برگرداندار 2- شخم با گاوآهن قلمی در کرتهای اصلی و عملیات خاکورزی ثانویه قبل از کاشت در چهار سطح 1- دیسک 2- لولر 3- خاک همزن 4- دست پاش و زیر خاک کردن بذر با هرس بشقابی (روش سنتی) در کرتهای فرعی قرار گرفتند. صفات زراعی عمق کاشت، ارتفاع پایینترین غلاف از سطح زمین، ارتفاع بوته، تعداد شاخه، تعداد غلاف و دانه در بوته، وزن صد دانه و عملکرد دانه و همچنین مقدار علف هرز در دو مرحله اندازهگیری شدند. میزان بارندگی در سالهای اول، دوم، و سوم بهترتیب 202، 264 و 203 میلیمتر بود که پایین‌تر از میزان بارندگی در بلند مدت (350 میلیمتر) بود. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد از لحاظ آماری بین دو روش شخم پاییزه از نظر عملکرد دانه و تعداد غلاف و دانه در بوته اختلاف معنیدار است و گاوآهن قلمی با میانگین 436 کیلوگرم دانه در هکتار نسبت به گاوآهن برگرداندار برتری دارد. همچنین، صفات زراعی عملکرد دانه، تعدا شاخه، تعداد غلاف و دانه در بوته، عمق کاشت و میزان علف هرز در مرحله اول به طور معنیدار تحت تأثیر عملیات خاکورزی ثانویه قرار گرفتند. تیمار خاک‌همزن با میانگین 431 کیلوگرم دانه در هکتار بیشترین عملکرد را داشت ولی با هرس بشقابی اختلاف معنیدار نداشت. بر اساس نتایج بهدست آمده میتوان نتیجه گرفت که با استفاده از روش خاکورزی مناسب برای کاشت نخود بهاره (گاوآهن قلمی در پاییز+ خاک همزن و یا هرس بشقابی قبل از کاشت) میتوان عملکرد محصول را در مقایسه با روش سنتی افزایش داد.
جواد باغانی؛ سیدحسین صدرقاین؛ امین کانونی
دوره 8، شماره 4 ، اسفند 1386، ، صفحه 81-94
چکیده
به منظور بررسی اثر سه سطح آب آبیاری در سه آرایش کاشت در آبیاری قطرهای بر عملکرد سیبزمینی، آزمایشی به صورت اسپلیتپلات در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سه منطقه مشهد، اردبیل، و دماوند با شرایط آب و هوایی متفاوت طی دو سال متوالی (1382 و 1383) اجرا شد. طرح دارای 9 تیمار شامل سه آرایش کاشت (تیمار B1: یک ردیف کاشت روی هر پشته با فاصلة ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر سه سطح آب آبیاری در سه آرایش کاشت در آبیاری قطرهای بر عملکرد سیبزمینی، آزمایشی به صورت اسپلیتپلات در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سه منطقه مشهد، اردبیل، و دماوند با شرایط آب و هوایی متفاوت طی دو سال متوالی (1382 و 1383) اجرا شد. طرح دارای 9 تیمار شامل سه آرایش کاشت (تیمار B1: یک ردیف کاشت روی هر پشته با فاصلة 75 سانتیمتر بین ردیفها با یک نوار قطرهای، تیمار B2: دو ردیف کاشت روی هر پشتة با فاصلة 35 سانتیمتر و یک نوار آبیاری بین آنها (فاصلة لولهها یا شیارها 125 سانتیمتر)، و تیمار B3: دو ردیف کاشت روی هر پشته با فاصلة 45 سانتیمتر و یک نوار آبیاری بین آنها (فاصلة لولهها یا شیارها 150 سانتیمتر) و سه سطح 60، 80، و 100 درصد تأمین آب مورد نیاز گیاه بود. نتایج بررسیها جداگانه مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. از نظر آرایش کاشت در هر سه منطقه، تیمار آرایش کاشت B2، بیشترین عملکرد کل و عملکرد قابل ارائه به بازار و غدههای 35 تا 55 میلیمتری را دارا بود. همچنین کارایی مصرف آب آبیاری در آرایش کاشت B2 برتر از دو آرایش کاشت دیگر بود. کاهش سطح تأمین آب آبیاری در زراعت سیبزمینی، باعث کاهش عملکرد غده و محصول قابل ارائه به بازار شد. تولید غدههای 35 تا 55 و بزرگتر از 55 میلیمتری در آبیاری با تامین 100 درصد نیاز آبی در دو منطقة اردبیل و مشهد، نسبت به آبیاریهای دیگر برتری معنیداری داشت. نتایج مشابهی برای کارایی مصرف آب آبیاری به دست آمد و نشان داد که آبیاری به میزان 100 درصد نیاز آبی گیاه سیبزمینی به روش آبیاری قطرهای، مناسب و قابل توصیه است.
علیرضا توکلی؛ بهمن عبدالرحمنی
دوره 8، شماره 2 ، شهریور 1386، ، صفحه 79-92
چکیده
به منظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف تکآبیاری در مراحل مختلف رشد بر عملکرد کلزای بهاره و بهبود بهره‌وری آب مصرفی، این تحقیق بر پایة طرح بلوکهای کامل تصادفی و به صورت اسپلیتپلات، در سه تکرار و به مدت دو سال (1381 و 1382) روی رقم پیشرفته کلزای بهاره PF.7015.91 (ساری‌گل) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه به اجرا درآمد. کرت اصلی (مراحل ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف تکآبیاری در مراحل مختلف رشد بر عملکرد کلزای بهاره و بهبود بهره‌وری آب مصرفی، این تحقیق بر پایة طرح بلوکهای کامل تصادفی و به صورت اسپلیتپلات، در سه تکرار و به مدت دو سال (1381 و 1382) روی رقم پیشرفته کلزای بهاره PF.7015.91 (ساری‌گل) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه به اجرا درآمد. کرت اصلی (مراحل رشد) در سه سطح (S1 : مرحلة طویل شدن ساقه، S2 : مرحلة گل‌دهی و S3 : مرحلة پر شدن غلاف یا غلاف‌بندی) و کرت فرعی در چهار سطح (مقادیر آب تکآبیاری) I0 : شرایط دیم (بدون آبیاری)، I30 : آبیاری به میزان 30 میلیمتر، I60 : آبیاری به میزان 60 میلیمتر و I90 : آبیاری به میزان 90 میلیمتر در نظر گرفته شد. بهره‌وری آب مصرفی (WP)1 و عملکرد دانه تعیین شد. نتایج نشان داد که در تولید دانه بین تیمارهای تکآبیاری، مراحل رشد، و تأثیرات متقابل تکآبیاری و مراحل رشد در سطح آماری یک درصد تفاوت معنیداری وجود دارد. تیمار تکآبیاری به میزان 60 میلیمتر در مرحلة گل‌دهی با دارا بودن متوسط 1071 کیلوگرم در هکتار نسبت به تکآبیاری 90 میلیمتری تفاوت معنیداری ندارد. این تیمار دارای بالاترین میزان کارایی مصرف آب (WUE)2 (46/2 کیلوگرم بر میلیمتر آب مصرفی (تبخیر - تعرق واقعی))، بیشترین میزان بهره‌وری آب آبیاری (WPI) 09/8 کیلوگرم بر میلیمتر و بیشترین مقدار بهره‌وری مجموع آب آبیاری و بارش (WPI+P)79/4 کیلوگرم بر میلیمتر است و در شرایط وجود مقدار ثابت آب و امکان افزایش سطح زیر کشت، تیمار تکآبیاری به میزان 60 میلیمتر در مرحلة گل‌دهی با 28/4 کیلوگرم بر میلیمتر نسبت به تیمارهای دیگر برتری دارد. لذا در شرایط آزمایش یک نوبت آبیاری کلزای بهاره در مرحلة گل‌دهی به میزان 60 میلیمتر می‌تواند در افزایش معنیدار عملکرد محصول مؤثر باشد.
حمیدرضا سالمی؛ علیرضا توکلی
دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1386، ، صفحه 61-74
چکیده
به منظور بهبود بهره‌وری آب آبیاری در تولید دانه ارقام برنج، پژوهشی طی دو سال زراعی 81-1380 و 82-1381 به صورت طرح آماری کرتهای خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی و در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات شهید فزوه اصفهان اجرا شد. سه تیمار میزان آب آبیاری (کرت اصلی) شامل: غرقاب دائم با ارتفاع 5/3 سانتیمتر ...
بیشتر
به منظور بهبود بهره‌وری آب آبیاری در تولید دانه ارقام برنج، پژوهشی طی دو سال زراعی 81-1380 و 82-1381 به صورت طرح آماری کرتهای خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی و در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات شهید فزوه اصفهان اجرا شد. سه تیمار میزان آب آبیاری (کرت اصلی) شامل: غرقاب دائم با ارتفاع 5/3 سانتیمتر در تمام دورة فصل رشد (I1)، غرقاب دائم با ارتفاع 2/2 سانتیمتر در تمام دورة فصل رشد (I2)و تیمار غرقاب متناوب 5/1-0 سانتیمتر (I3)با هشت رقم و لاین برنج (کرت فرعی) شامل: گرده محلی، زایندهرود، سازندگی، حسنی شمال، 97-67، 113-67، 47-67 و 72-67 مد نظر قرار گرفتند. در دورة رشد و در پایان فصل رشد، عملکرد دانه و شاخص‌های بهره‌وری آب برای تیمارهای آبیاری و ارقام مختلف برنج برآورد شد. حداکثر میزان بهره‌وری آب مصرفی مربوط به رقم زایندهرود تحت تیمار I3 و به میزان 1/9 کیلوگرم به ازای هر میلیمتر آب است که نسبت به تیمار آبیاری I1 افزایشی برابر 82 درصد نشان میدهد، یعنی با 4/33 درصد کاهش آب مصرفی از طریق اصلاح مدیریت مصرف آب تنها 1/11 درصد افت عملکرد در واحد سطح اتفاق می‌افتد. همین رقم تحت تیمارهای دیگر آبیاری نیز نسبت به بقیه ارقام برتری دارد. بعد از این رقم، لاین 113-67،سازندگی و رقم محلی گرده بیشترین مقدار بهره‌وری آب مصرفی را دارا هستند. با توجه به نتایج این پژوهش اعمال آبیاری غرقاب متناوب قابل توصیه است.
پروین شرایعی؛ علیرضا سبحانی؛ محمدحسین رحیمیان
دوره 7، شماره 2 ، شهریور 1385، ، صفحه 75-86
چکیده
به منظور بررسی اثر میزان آب آبیاری و عنصر غذایی پتاسیم بر عملکرد، کارآیی مصرف آب، و برخی خصوصیات کیفی میوه گوجهفرنگی رقم پتو ارلی سی اچ، طرحی در قالب بلوکهای کامل تصادفی و به صورت کرتهای خرد شده در سه تکرار، در سالهای 1378 و 1379 در مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان اجرا شد. در کرتهای اصلی شامل آبیاری پس از 70، 100 و 130 میلی متر ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر میزان آب آبیاری و عنصر غذایی پتاسیم بر عملکرد، کارآیی مصرف آب، و برخی خصوصیات کیفی میوه گوجهفرنگی رقم پتو ارلی سی اچ، طرحی در قالب بلوکهای کامل تصادفی و به صورت کرتهای خرد شده در سه تکرار، در سالهای 1378 و 1379 در مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان اجرا شد. در کرتهای اصلی شامل آبیاری پس از 70، 100 و 130 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A و کرتهای فرعی شامل مقادیر کود پتاسیم 100، 150 و200 درصد نیاز غذایی بود. نتایج تجزیة آماری نشان داد که عملکرد میوه گوجهفرنگی در اثر آبیاری پس از 70، 100 و 130 میلیمتر تبخیر از تشتک به ترتیب برابر با 343/55، 007/49 و 457/33 تن در هکتار است. افزایش مقدار پتاسیم باعث افزایش عملکرد و کارآیی مصرف آب شد. با کاهش میزان آب آبیاری، pH میوه کاهش پیدا کرد اما مقادیر مختلف کود پتاسیم تأثیری بر آن نداشت. درصد مواد جامد انحلالپذیر میوه با افزایش کود پتاسیم افزایش پیدا کرد. اسید قابل تیتراسیون میوه در سطوح مختلف آب آبیاری تغییر یافت و بالاترین میزان آن پس از 100 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر به دست آمد. افزایش کود پتاسیم، اسید قابل تیتراسیون میوه را افزایش داد و مصرف مقادیر مختلف پتاسیم در خاک تأثیری در مقدار پتاسیم موجود در میوه و گیاه نداشت.
