مدیریت شبکه های آبیاری
علیرضا توکلی؛ محمد خرمیان؛ جواد قاسمی
چکیده
به منظور انتقال دانش، افزایش تولید و بهرهوری آب در سطح مزارع بهرهبرداران، پژوهش در قالب 52 سایت الگوئی برای 504 هکتار از اراضی احیا شده طرح 550هزار هکتاری دشت‌های خوزستان و ایلام در شهرستان‌های دزفول، شوش، شوشتر و اندیمشک طی سالهای زراعی 98-1396 اجرا شد. این فعالیت‌ها در قالب بسته‌های تکنیکی (اصلاح آرایش کشت، تغذیه کودی متعادل، کشت ...
بیشتر
به منظور انتقال دانش، افزایش تولید و بهرهوری آب در سطح مزارع بهرهبرداران، پژوهش در قالب 52 سایت الگوئی برای 504 هکتار از اراضی احیا شده طرح 550هزار هکتاری دشت‌های خوزستان و ایلام در شهرستان‌های دزفول، شوش، شوشتر و اندیمشک طی سالهای زراعی 98-1396 اجرا شد. این فعالیت‌ها در قالب بسته‌های تکنیکی (اصلاح آرایش کشت، تغذیه کودی متعادل، کشت نشائی، طول بهینه جویچه و یا نوار، انتخاب ارقام مناسب، حفظ بقایا با خاک‌ورزی حفاظتی و مدیریت آبیاری) متناسب با محصولات مختلف انجام گردید. محصولات منتخب شامل گندم، ذرت، کلزا، چغندرقند، ماش، پیاز، کلم، کاهو، بادمجان، لوبیا و مرکبات بود. در کنار سایت‌های الگوئی، مزارع شاهد که تحت مدیریت مرسوم قرار داشتند، نیز مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند. نتیجه مقایسه میانگین ها در تیمار مدیریت برتر (سایت اصلی) با مدیریت مرسوم (شاهد) توسط آزمون t، حاکی از وجود تفاوت معنی‌دار در افزایش عملکرد و بهبود بهرهوری آب بود. نتایج این نشان داد که در صورت فراگیر شدن نتایج، می‌توان انتظار داشت که میزان کل تولید محصولات حتی با کاهش مصرف آب آبیاری، افزایش یابد. میزان افزایش قابل انتظار تولید در سایت‌های اصلی نسبت به پیرامونی بین 5 تا 64 درصد و میزان افزایش بهرهوری در سایت‌های اصلی نسبت به پیرامونی بین 5/4 تا 6/93 درصد بسته به نوع محصول بوده است. بنابراین، با توجه به ماهیت سایت‌های الگویی که توام با مشارکت بهرهبرداران در فرآیندهای فراگیری و بهکارگیری تکنیک‌ها است، بکارگیری نتایج تحقیقات در مزارع بهرهبرداران میتواند به جبران خلا عملکرد، کاهش مصرف آب و ارتقای بهرهوری آب کمک نماید.
مدیریت شبکه های آبیاری
علیرضا توکلی؛ سید محسن طباطباییان؛ احمد اخیانی
چکیده
اهمیت کشت پسته به‌علت میزان سطح زیرکشت قابل ملاحظه آن در شهرستان دامغان و سهم آن در اقتصاد منطقه و استان است. در این تحقیق به روش نمونه‌گیری به صورت تصادفی و نیز از طریق دریافت دادههای پرسشنامه‌ای جامعه آماری، تعداد 148 باغ در شهرستان دامغان از نظر میزان آب آبیاری و بهرهوری آب انتخاب که برخی فاقد شرایط فنی و دسترسی به دادههای متقن ...
بیشتر
اهمیت کشت پسته به‌علت میزان سطح زیرکشت قابل ملاحظه آن در شهرستان دامغان و سهم آن در اقتصاد منطقه و استان است. در این تحقیق به روش نمونه‌گیری به صورت تصادفی و نیز از طریق دریافت دادههای پرسشنامه‌ای جامعه آماری، تعداد 148 باغ در شهرستان دامغان از نظر میزان آب آبیاری و بهرهوری آب انتخاب که برخی فاقد شرایط فنی و دسترسی به دادههای متقن بوده و نهایتا 112 باغ در این پژوهش بررسی شد. متوسط عملکرد محصول در باغات دارای سامانه آبیاری سطحی و با عمر بیش از 20 سال (34 نمونه)، با عمر بین 10 تا 20 سال (76 نمونه) و با عمر بیش از 10 سال (112 نمونه) به ترتیب 4950، 2324 و 3088 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. متوسط آب آبیاری در سامانه آبیاری سطحی برای باغات منتخب حدود 8380 متر مکعب در هکتار برآورد شد که کمی کمتر از نیاز آبی برآورد شده در سند ملی آب است. شاخص بهرهوری آب در باغات با آبیاری سطحی و با عمر بیش از 20 سال و کل باغات بارور (عمر بیش از 10 سال) به‌ترتیب 54/0 و 35/0 کیلوگرم بر متر مکعب بدست آمد. 53 درصد باغات دارای بهرهوری آب کمتر از 20/0 کیلوگرم بر متر مکعب هستند. در تعدادی از باغات منتخب، میزان آب آبیاری در سامانه آبیاری قطره‌ای 8000-5000 متر مکعب در هکتار و در سامانه آبیاری قطره‌ای زیرسطحی 4927 متر مکعب در هکتار تعیین شد که کمتر از میزان نیاز آبی ذکر شده در سند ملی آب است.
علیرضا توکلی؛ عبدالمجید لیاقت؛ امین علیزاده
چکیده
مدلهای شبیهسازی، به دلیل ارائه تأثیرات کمّی آب بر عملکرد محصول، ابزاری ارزشمند برای بهبود مدیریت مصرف آب در مزرعه و فزونی بهرهوری آب هستند. مدل AquaCrop که سازمان خوار بار و کشاورزی جهان (فائو) آن را توسعه داده است، قابلیت بررسی روند تولید را تحت گزاره‌‌های مختلف دارد. در این تحقیق بهمنظور ارزیابی کارایی نرمافزار ...
بیشتر
مدلهای شبیهسازی، به دلیل ارائه تأثیرات کمّی آب بر عملکرد محصول، ابزاری ارزشمند برای بهبود مدیریت مصرف آب در مزرعه و فزونی بهرهوری آب هستند. مدل AquaCrop که سازمان خوار بار و کشاورزی جهان (فائو) آن را توسعه داده است، قابلیت بررسی روند تولید را تحت گزاره‌‌های مختلف دارد. در این تحقیق بهمنظور ارزیابی کارایی نرمافزار AquaCrop از دادههای دو سالۀ گندم دیم (86-1384) حاصل از یک طرح تحقیقاتی در بالادست حوضۀ کرخه (استان لرستان) استفاده شده است. آزمایشهای مزرعهای شامل: دیم، یک نوبت آبیاری در زمان کاشت و یک نوبت آبیاری در بهار بود که در مزارع کشاورزان اجرا شد. کاربرد نرمافزار AquaCrop در تحلیل نتایج مزرعهای آزمایشهای آبیاری محدود گندم دیم، حاکی از قابلیت‌‌های این نرمافزار در برآورد عملکرد، موازنۀ آب خاک و درصد پوشش گیاهی است. میانگین انحراف نرمال شده مقادیر شبیهسازی شده از مقادیر اندازهگیری شدهبرای درصد پوشش گیاهی، مقدار آب خاک و عملکرد دانه به ترتیب برابر 53/8، 34/10 و 34/8 درصد بهدست آمد که مطلوب به نظر می‌رسد. ضریب کارآیی مدل در تخمین عملکرد، موازنۀ آب خاک و درصد پوشش سبز به ترتیب 93/0، 78/0 و 92/0 است. شاخص سازگاری نزدیک به یک است که نشان از سازگاری مقادیر رطوبت آب خاک، عملکرد دانه و درصد پوشش گیاهی در مدل با مقادیر واقعی دارد. این مدل تخمین تاریخ مناسب کاشت را برای شرایط دیم فقط منوط به عامل بارش و وقوع میزان مشخص آن کرده است و از اینرو نمیتواند برای مناطق سرد و نیمهسرد کارآمد باشد، اما در بقیه موارد نتایج نشان‌‌دهنده توانمندی مدل در تخمین مناسب عملکرد تحت شرایط دیم و آبیاری محدود است.
علیرضا توکلی
چکیده
به منظور افزایش بهرهوری بارش، کاهش سهم مصارف غیرمفید بارش و ایجاد باغ بادام از طریق سامانه‌های مختلف استحصال و جمع‌آوری آب باران در حوضه‌های کوچک (MCWH)، این پژوهش از سال 1379 به مدت 6 سال در استان آذربایجان‌شرقی، شهرستان اسکو – منطقه یال ایلخچی و در دیمزارهای کشاورزان به اجرا درآمد. تیمارهای مورد مطالعه شامل آرایش سامانه‌های ...
بیشتر
به منظور افزایش بهرهوری بارش، کاهش سهم مصارف غیرمفید بارش و ایجاد باغ بادام از طریق سامانه‌های مختلف استحصال و جمع‌آوری آب باران در حوضه‌های کوچک (MCWH)، این پژوهش از سال 1379 به مدت 6 سال در استان آذربایجان‌شرقی، شهرستان اسکو – منطقه یال ایلخچی و در دیمزارهای کشاورزان به اجرا درآمد. تیمارهای مورد مطالعه شامل آرایش سامانه‌های مختلف استحصال و جمع‌آوری آب باران (شکل و مساحت)، مدیریت سطوح رواناب و بهبود ذخیرة آب خاک در بستر ریشه، برای دو رقم بادام دیر گل پیوندی بوده است. برخی از مشخصههای زراعی و رشدی محصول و آستانه رواناب و برآورد عملکرد محصول مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج تحقیق و با تکیه بر مدیریت کنترل تبخیر در پای درختان، تیمار برتر و قابل توصیه شامل اندازه سطح رواناب 7×7 متر + سطوح رواناب تمیز و غلتک‌زده شده و بدون نیاز به استفاده از پلیمر است و تفاوتی بین شکل حوضه‌های جمع‌آوری رواناب وجود ندارد، اگرچه آرایش مربعی اندکی بر آرایش نیم‌دایره‌ای برتری دارد. در آزمایشهای متعدد تعیین آستانة رواناب برای حوضه‌های جمع‌آوری رواناب در تیمار غلتک‌زده، 5/2 تا 5/3 میلیمتر، در تیمار تمیز و صاف شده، 5/3 تا 5/4 میلیمتر و در تیمار طبیعی، 5/4 تا 5/5 میلیمتر اندازهگیری و برآورد شد. در سال 1385 میزان عملکرد تک درخت حدود 3 کیلوگرم برآورد شد که با 204 نهال در هکتار در تیمار برتر، عملکرد 612 کیلوگرم در هکتار خواهد شد. پژوهش‌های تکمیلی برای بررسی جنبه‌های زراعی و حرکت سطحی و زیرسطحی آب در سطوح رواناب در خاک‌ها و شیب‌های مختلف پیشنهاد می‌گردد.
علیرضا توکلی
چکیده
به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و سطوح تکآبیاری بر عملکرد دو رقم جو دیم، تحقیقی بر پایة طرح بلوکهای کامل تصادفی و به صورت اسپلیت اسپلیت پلات در سه تکرار و به مدت دو سال زراعی (85–1383) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم، مراغه به اجرا درآمد. سه تاریخ کاشت (کرت اصلی) و پنج مدیریت تخصیص تکآبیاری (کرت فرعی) برای دو رقم جو (کرت فرعی فرعی) ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و سطوح تکآبیاری بر عملکرد دو رقم جو دیم، تحقیقی بر پایة طرح بلوکهای کامل تصادفی و به صورت اسپلیت اسپلیت پلات در سه تکرار و به مدت دو سال زراعی (85–1383) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم، مراغه به اجرا درآمد. سه تاریخ کاشت (کرت اصلی) و پنج مدیریت تخصیص تکآبیاری (کرت فرعی) برای دو رقم جو (کرت فرعی فرعی) بررسی شد. عملکرد دانه، کاه و کلش و عملکرد زیست توده در شرایط گزاره‌‌های مختلف تکآبیاری برای ارقام جو دیم بررسی شد. تابع تولید جو در شرایط کل آب کاربردی (مجموع بارش و آب آبیاری) برآورد شد. هر چند رابطة آب کاربردی – عملکرد یک رابطة خطی است اما تفاوت اثربخشی زمان تخصیص و کاربرد آب آبیاری را بیان می‌کند. بر اساس نتایج این تحقیق و با در نظر گرفتن تاثیر شاخص روز- درجه رشد با اعمال آبیاری محدود پاییزه و نیز تغییرات عملکرد دانه و کاه و کلش، نشان داده شد که مناسب‌‌ترین برنامة آبیاری محدود ارقام جو دیم شامل: تکآبیاری زمان کاشت و یک آبیاری حداقل در طول دورة ظهور سنبله تا گل‌دهی به عنوان برنامة آبیاری بهاره برای ارقام جو دیم است. اثربخشی تکآبیاری زمان کاشت در استقرار گیاه، جلو افتادن دورة رشد، پنجه‌زنی گیاه و کاهش اثر خسارت سرما، زودرسی و بهبود اجزای عملکرد و عملکرد محصول است. میزان افزایش عملکرد در این شرایط (میانگین 3794 کیلوگرم در هکتار) افزون بر سه برابر شرایط دیم (میانگین 1170 کیلوگرم در هکتار) است. افزایش عملکرد ناشی از تکآبیاری بهاره نسبت به شرایط دیم، بیش از 1000 کیلوگرم در هکتار است و این افزایش عملکرد ناشی از بهبود ظرفیت آب خاک در فاز زایشی و بهبود اجزای عملکرد (خصوصاً وزن هزار دانه) است. بنابراین وقتی که حد بهینه تکآبیاری با مدیریت مناسب زراعی ترکیب شود، عملکرد جو به طور چشمگیر افزایش می‌یابد.
علیرضا توکلی؛ بهمن عبدالرحمنی
دوره 8، شماره 2 ، شهریور 1386، ، صفحه 79-92
چکیده
به منظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف تکآبیاری در مراحل مختلف رشد بر عملکرد کلزای بهاره و بهبود بهرهوری آب مصرفی، این تحقیق بر پایة طرح بلوکهای کامل تصادفی و به صورت اسپلیتپلات، در سه تکرار و به مدت دو سال (1381 و 1382) روی رقم پیشرفته کلزای بهاره PF.7015.91 (ساری‌گل) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه به اجرا درآمد. کرت اصلی (مراحل ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف تکآبیاری در مراحل مختلف رشد بر عملکرد کلزای بهاره و بهبود بهرهوری آب مصرفی، این تحقیق بر پایة طرح بلوکهای کامل تصادفی و به صورت اسپلیتپلات، در سه تکرار و به مدت دو سال (1381 و 1382) روی رقم پیشرفته کلزای بهاره PF.7015.91 (ساری‌گل) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه به اجرا درآمد. کرت اصلی (مراحل رشد) در سه سطح (S1 : مرحلة طویل شدن ساقه، S2 : مرحلة گل‌دهی و S3 : مرحلة پر شدن غلاف یا غلاف‌بندی) و کرت فرعی در چهار سطح (مقادیر آب تکآبیاری) I0 : شرایط دیم (بدون آبیاری)، I30 : آبیاری به میزان 30 میلیمتر، I60 : آبیاری به میزان 60 میلیمتر و I90 : آبیاری به میزان 90 میلیمتر در نظر گرفته شد. بهرهوری آب مصرفی (WP)1 و عملکرد دانه تعیین شد. نتایج نشان داد که در تولید دانه بین تیمارهای تکآبیاری، مراحل رشد، و تأثیرات متقابل تکآبیاری و مراحل رشد در سطح آماری یک درصد تفاوت معنی‌داری وجود دارد. تیمار تکآبیاری به میزان 60 میلیمتر در مرحلة گل‌دهی با دارا بودن متوسط 1071 کیلوگرم در هکتار نسبت به تکآبیاری 90 میلی‌متری تفاوت معنی‌داری ندارد. این تیمار دارای بالاترین میزان کارایی مصرف آب (WUE)2 (46/2 کیلوگرم بر میلیمتر آب مصرفی (تبخیر - تعرق واقعی))، بیشترین میزان بهرهوری آب آبیاری (WPI) 09/8 کیلوگرم بر میلیمتر و بیشترین مقدار بهرهوری مجموع آب آبیاری و بارش (WPI+P)79/4 کیلوگرم بر میلیمتر است و در شرایط وجود مقدار ثابت آب و امکان افزایش سطح زیر کشت، تیمار تکآبیاری به میزان 60 میلیمتر در مرحلة گل‌دهی با 28/4 کیلوگرم بر میلیمتر نسبت به تیمارهای دیگر برتری دارد. لذا در شرایط آزمایش یک نوبت آبیاری کلزای بهاره در مرحلة گل‌دهی به میزان 60 میلیمتر میتواند در افزایش معنی‌دار عملکرد محصول مؤثر باشد.
حمیدرضا سالمی؛ علیرضا توکلی
دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1386، ، صفحه 61-74
چکیده
به منظور بهبود بهرهوری آب آبیاری در تولید دانه ارقام برنج، پژوهشی طی دو سال زراعی 81-1380 و 82-1381 به صورت طرح آماری کرت‌های خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی و در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات شهید فزوه اصفهان اجرا شد. سه تیمار میزان آب آبیاری (کرت اصلی) شامل: غرقاب دائم با ارتفاع 5/3 سانتیمتر ...
بیشتر
به منظور بهبود بهرهوری آب آبیاری در تولید دانه ارقام برنج، پژوهشی طی دو سال زراعی 81-1380 و 82-1381 به صورت طرح آماری کرت‌های خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی و در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات شهید فزوه اصفهان اجرا شد. سه تیمار میزان آب آبیاری (کرت اصلی) شامل: غرقاب دائم با ارتفاع 5/3 سانتیمتر در تمام دورة فصل رشد (I1)، غرقاب دائم با ارتفاع 2/2 سانتیمتر در تمام دورة فصل رشد (I2)و تیمار غرقاب متناوب 5/1-0 سانتیمتر (I3)با هشت رقم و لاین برنج (کرت فرعی) شامل: گرده محلی، زایندهرود، سازندگی، حسنی شمال، 97-67، 113-67، 47-67 و 72-67 مد نظر قرار گرفتند. در دورة رشد و در پایان فصل رشد، عملکرد دانه و شاخص‌های بهرهوری آب برای تیمارهای آبیاری و ارقام مختلف برنج برآورد شد. حداکثر میزان بهرهوری آب مصرفی مربوط به رقم زایندهرود تحت تیمار I3 و به میزان 1/9 کیلوگرم به ازای هر میلیمتر آب است که نسبت به تیمار آبیاری I1 افزایشی برابر 82 درصد نشان میدهد، یعنی با 4/33 درصد کاهش آب مصرفی از طریق اصلاح مدیریت مصرف آب تنها 1/11 درصد افت عملکرد در واحد سطح اتفاق می‌افتد. همین رقم تحت تیمارهای دیگر آبیاری نیز نسبت به بقیه ارقام برتری دارد. بعد از این رقم، لاین 113-67،سازندگی و رقم محلی گرده بیشترین مقدار بهرهوری آب مصرفی را دارا هستند. با توجه به نتایج این پژوهش اعمال آبیاری غرقاب متناوب قابل توصیه است.
علیرضا سپاس‌خواه؛ فیاض آقایاری؛ علیرضا توکلی
دوره 7، شماره 3 ، آذر 1385، ، صفحه 133-150
چکیده
با توجه به ضرورتهای موجود، در سالهای اخیر مدلهای فراوانی بسط و توسعه‌یافته است که با استفاده از آنها می‌توان میزان عملکرد محصول را پیش‌بینی کرد. یکی از این مدلها، مدل MEDIWY (Model for Estimation of Dryland and Irrigated Wheat Yield) است که برای گندم زمستانة رقم عدل در شرایط آبی و دیم و در شرایط آب و هوایی منطقة باجگاه در بخش آبیاری دانشگاه شیراز ...
بیشتر
با توجه به ضرورتهای موجود، در سالهای اخیر مدلهای فراوانی بسط و توسعه‌یافته است که با استفاده از آنها می‌توان میزان عملکرد محصول را پیش‌بینی کرد. یکی از این مدلها، مدل MEDIWY (Model for Estimation of Dryland and Irrigated Wheat Yield) است که برای گندم زمستانة رقم عدل در شرایط آبی و دیم و در شرایط آب و هوایی منطقة باجگاه در بخش آبیاری دانشگاه شیراز ارائه شده است. کاربرد گسترده‌تر آن برای ارقام دیگر و در شرایط متفاوت آب و هوایی نیاز به آزمون دارد. در پژوهش حاضر آزمون و اصلاح مدل MEDIWY برای گندم زمستانة رقم سبلان که دو منظوره (دیم و آبی) است در منطقة مراغه (استان آذربایجان شرقی) در سالهای81-79 انجام شد. با مقایسة آماری بین مقادیر محصول دانه برآورد شده و مقادیر مشاهده‌ای مشخص شد که مدل MEDIWY نتایج رضایت بخشی برای تیمارهای آبی نشان میدهد ولی نمیتواند نتایج قابل قبولی برای تیمارهای دیم رقم سبلان که رقمی دو منظوره است در منطقة مراغه نشان دهد. بنابراین، با افزایش ضریب آب سهلالوصول خاک از 65/0 به 90/0، مدل برای تیمارهای دیم اصلاح شد. بدین ترتیب مدل MEDIWY اصلاح شده توانست مقادیر قابل قبولی از محصول دانه، برای تیمار دیم را برآورد کند. همچنین مدل MEDIWY برای مواقعی که میزان بارش (بهاره و تابستانه تا زمان برداشت) بیش از حد معینی باشد احتمالاً به دلیل احتمال بروز بیماریهای گیاهی مانند زنگ گندم جواب رضایت بخشی از خود نشان نداد. مقدار این حد آستانه 140 میلیمتر شناخته شد و مدل برای این منظور نیز اصلاح گردید. بدینترتیب، مدل اصلاح شده توانست برای گندم آبی و دیم سبلان در منطقة مراغه حتی در سالهایی که بروز بیماری احتمالاً باعث کاهش عملکرد می‌شود پیش‌بینی خوبی از میزان محصول ارائه کند. مدل MEDIWY اصلاح شده با استفاده از اطلاعات مربوط به رقم الموت ارزیابی شد و به طور کلی جواب رضایت بخشی نیز برای این رقم نشان داد.
بهروز عرب زاده؛ علیرضا توکلی
دوره 7، شماره 1 ، خرداد 1385، ، صفحه 99-110
چکیده
به منظور بهبود بهرهوری آب وارزیابی اقتصادی کم‌آبیاری در شالیزارها به روش خشکه کاری، آزمایشی بر پایة طرح بلوکهای کامل تصادفی و در سه تکرار برای برنج رقم طارم در مدت دو سال زراعی (80-1379 و 79-1378)در مزرعة تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات برنج کشور، مازندران(آمل) به اجرا درآمد. تیمارهای هفتگانه آبیاری شامل مدیریت‌های مختلف غرقاب متناوب در مراحل ...
بیشتر
به منظور بهبود بهرهوری آب وارزیابی اقتصادی کم‌آبیاری در شالیزارها به روش خشکه کاری، آزمایشی بر پایة طرح بلوکهای کامل تصادفی و در سه تکرار برای برنج رقم طارم در مدت دو سال زراعی (80-1379 و 79-1378)در مزرعة تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات برنج کشور، مازندران(آمل) به اجرا درآمد. تیمارهای هفتگانه آبیاری شامل مدیریت‌های مختلف غرقاب متناوب در مراحل رشد بود. برای تحلیل اقتصادی از روش بودجهبندی جزیی وشاخص نسبت درآمد ناخالص به هزینة تولید ومیزان سود خالص استفاده شد. در تجزیه وتحلیل اقتصادی مشخص شد که تیمار3T (تیماری که پس از گذشت 30روز از مرحلة بذرپاشی دارای ارتفاع آب متناوب (صفر تا 5 سانتیمتر) در طی دورة رشد است) دارای نسبت درآمد ناخالص به هزینة تولید برابر57/1 است وبا 25 درصد کاهش آب مصرفی نسبت به شاهد، تنها 8 درصد افت عملکرد دارد، وسود خالص به ازای واحد آب مصرفی آن نسبت به شاهد (تیماری که پس از گذشت 30 روز از مرحلة بذرپاشی دارای ارتفاع آب 5 سانتیمتر و غرقاب دائم در سرتاسر دورة رشد است) 4/19 درصد بیشتر است. میزان عملکرد برنج سفید تیمار 3T برابر 2017 کیلوگرم در هکتار است. بنابراین بر اساس نتایج این تحقیق، یکی از روش‌های مدیریت آب در راستای ارتقای بهرهوری از آب کشاورزی وکسب سود بیشتر، استفاده ازبرنامه بهینه کم‌آبیاری در شیوه کشت خشکه‌کاری در مناطق مناسب است.
علیرضا توکلی
دوره 5، شماره 3 ، آذر 1383، ، صفحه 97-112
چکیده
وابستگی زراعت گندم دیم به مقدار و پراکنش بارش و لزوم دستیابی به حداکثر سود، اهمیت اجرای تحقیقاتی را در زمینة اعمال بهینه و سودآور آبیاری تکمیلی افزایش میدهد. بر همین اساس، در تحقیقی سه ساله (81-1378) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه، این امر در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی و بهصورت اسپلیت پلات با سطوح مختلف آب مصرفی ...
بیشتر
وابستگی زراعت گندم دیم به مقدار و پراکنش بارش و لزوم دستیابی به حداکثر سود، اهمیت اجرای تحقیقاتی را در زمینة اعمال بهینه و سودآور آبیاری تکمیلی افزایش میدهد. بر همین اساس، در تحقیقی سه ساله (81-1378) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه، این امر در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی و بهصورت اسپلیت پلات با سطوح مختلف آب مصرفی (متوسط سه سال شامل صفر،95 ، 151 و 207 میلیمتر) و مقادیر مختلف ازت (صفر، 30، 60،90 و120 کیلوگرم در هکتار ازت خالص) روی گندم دیم رقم سبلان بررسی شد. کل کود فسفره به میزان 30 کیلوگرم در هکتار در زمان کاشت و مصرف ازت به صورت تقسیط بوده است. آب مورد نیاز بر اساس رطوبت خاک در تیمار آبیاری کامل با استفاده از دستگاه رطوبت سنج ترایم محاسبه و تأمین میشد. بر اساس نتایج به دست آمده از طریق بودجهبندی جزیی، تحلیل نهایی و تعیین بهرهوری آب مصرفی و با توجه به تابع درآمد و در شرایط مختلف قیمت آب و آبیاری، تیمار 95 میلیمتر آب مصرفی به همراه 60 کیلوگرم در هکتار ازت خالص، بهرغم 20 درصد عملکرد کمتر نسبت به آبیاری تکمیلی کامل، حداکثر کارآیی مصرف آب را در اضافه تولید نسبت به شرایط دیم (1/20 کیلوگرم بر میلیمتر) داشته است و ضمن امکان افزایش سطح تحت آبیاری بهینه به میزان 180 درصد، با ایجاد حداکثر سود خالص در حدود 74 درصد به مقدار کل تولید دانه گندم افزوده است. تیمار بهینه آبیاری تکمیلی تا زمانی میتواند توصیه شود که هزینة آب و آبیاری کمتر از 2857 ریال برای هر متر مکعب آب مصرفی، یا نسبت قیمت آب و آبیاری به قیمت فروش محصول (PW/PC) کمتر از 5/2 باشد.
