سهیلا ابراهیمی؛ مهدی همایی؛ ابراهیم واشقانیفراهانی
دوره 8، شماره 4 ، اسفند 1386، ، صفحه 1-18
چکیده
پلیمرهای ابرجاذب قابلیت جذب مقادیر زیادی آب و مواد غذایی دارند و افزون بر تأمین بهینة آب مصرفی گیاهان هدرروی آب از طریق تبخیر و آبشویی نیزدر آنها بسیار کم است. بنابراین، بررسی رفتاراین مواد در خاک، بهویژه در چرخههای متناوب خشک و ترشدن ضروریاست. هدف از این پژوهش، بررسی رفتار تورم تناوبی دو نمونه پلیمر از خانواده پلیآکریل ...
بیشتر
پلیمرهای ابرجاذب قابلیت جذب مقادیر زیادی آب و مواد غذایی دارند و افزون بر تأمین بهینة آب مصرفی گیاهان هدرروی آب از طریق تبخیر و آبشویی نیزدر آنها بسیار کم است. بنابراین، بررسی رفتاراین مواد در خاک، بهویژه در چرخههای متناوب خشک و ترشدن ضروریاست. هدف از این پژوهش، بررسی رفتار تورم تناوبی دو نمونه پلیمر از خانواده پلیآکریل آمید با نام اختصاری "طراوت 100A-" و "طراوت 200A-" و تعیین توانایی آنها در جذب آب، در چرخههای مکرر خشک و ترشدن در محیط متخلخل خاک است. بدین منظور، رفتار تورمی ایندو پلیمر در دو نوع خاک لوم و شنی بررسی شد. تیمارها شامل 0،25/0، 5/0، 75/0، و 1 گرم پلیمر در کیلوگرم خاک با سه تکرار بود. مقدار آب خاک برای هر تیمار در فشارهای 0، 100،300، 500،1000، 3000، 5000، 15000 کیلوپاسکال اندازهگیری شد و منحنیهای رطوبتی برای هر نمونه آزمایشی بهدست آمد. نمونهها در آون خشک و دوباره مرطوب شدند. این روند 5 بار تکرار و منحنیهای رطوبتی مربوطه برای تمام دورهها ثبت شد. نتایج نشان داد در هر مکش، با افزایش مقدار پلیمر در خاک، رطوبت حجمی خاک افزایش مییابد. بیشترین دامنة تاثیر پلیمر بر قابلیت نگهداشت آب خاک در مکشهای پایینتر (5000-0 کیلوپاسکال) مشاهده شد. همچنین، در تمام دورههای تر- خشکی و در هر مکش مقدار نگهداشت آب خاک در پلیمر طراوت 200A- بیشتر از طراوت 100A- بود. در هر دو نوع پلیمر و در همه تیمارهای به کار برده شده، افزایش ناگهانی رطوبت حجمی خاک- پلیمر از دوره اول به دوم، مشاهده شد. از سیکل دوم تا چهارم، رطوبت حجمی خاک- پلیمر در هر دو نوع پلیمرتغییرات همسویی نشان داد. در تناوب پنجم، پلیمر 100T-A افتی جزیی نسبت به دوره قبل نشان داد. بررسی پارامتریک منحنیهای رطوبتی هر دو پلیمر نیز نشان داد که با افزایش مقدار پلیمر کاربردی، پارامترهای qs،n، وqr در تمام تیمارها افزایش مییابد، اما تغییرات پارامترqr چندان قابل توجه نبود. مقدار پارامتر αبرای هر دو پلیمر در خاک شنی کاهش و در خاک لومی افزایش یافت.
وحیدرضا جلالی؛ مهدی همایی؛ سیدخلاق میرنیا
دوره 8، شماره 4 ، اسفند 1386، ، صفحه 95-112
چکیده
واکنش کلزا به تنش شوری طی فصل رشد، دائماً تغییر میکند. اغلب گیاهان از جمله کلزا در مرحلة پیش از سبزشدن (جوانهزنی) به تنش شوری مقاوم هستند، ولی در مرحلة گیاهچه و اوایل رشد، به شوری حساس میشوند و با افزایش سن، مقاومت آنها نیز افزایش مییابد. دورة رشد رویشی، حیاتیترین بخش زندگی گیاه است زیرا بقای گیاه در این دوره بر عملکرد ...
بیشتر
واکنش کلزا به تنش شوری طی فصل رشد، دائماً تغییر میکند. اغلب گیاهان از جمله کلزا در مرحلة پیش از سبزشدن (جوانهزنی) به تنش شوری مقاوم هستند، ولی در مرحلة گیاهچه و اوایل رشد، به شوری حساس میشوند و با افزایش سن، مقاومت آنها نیز افزایش مییابد. دورة رشد رویشی، حیاتیترین بخش زندگی گیاه است زیرا بقای گیاه در این دوره بر عملکرد تاثیر میگذارد. دربارة اثر شوری بر گیاهان مختلف پژوهشهای فراوان شده اما نتایج حاصل عموماً به صورت کمّی بیان نشدهاند. اندک پژوهشهایی هم که به صورت کمّی ارائه شدهاند بر مبنای "میانگین شوری" ناحیة رشد ریشه، آنهم طی "کل فصل رشد" بودهاند. هدف از این پژوهش، کمّیکردن واکنش گیاهان به شوری طی مراحل مختلف رشد، به صورت مدلهای کاربردی است. به این منظور کلزا برگزیده شد که از گیاهان مهم زراعی است و ارزش اقتصادی زیادی دارد. کلزا در دورة رشد رویشی خود سه مرحلة فنولوژیک: گیاهچه، روزت، و ساقهرفتن دارد. برای بررسی اثر شوری در مراحل رشد رویشی، آزمایشی شامل یک تیمار غیر شور (آب معمولی با شوری6/0 دسیزیمنس) و 8 تیمار با شوریهای 3، 5، 7، 9، 11، 13، 15، و 17 دسیزیمنس بر متر اجرا شد. از آب شور طبیعی دریاچه حوض سلطان قم استفاده شد. خاک محل آزمایش "لوم شنی" بود. دلیل انتخاب آب و خاک شور طبیعی، به حداقل رساندن انحراف از شرایط طبیعی است که گیاه در آن رشد میکند. بوتههای کلزا پیش از رسیدن به ابتدای هر یک از مراحل رشد رویشی با آب غیر شور آبیاری و پس از آن با تیمارهای شوری مربوطه آبیاری شدند. به منظور کمّیکردن اثر شوری در هر یک از مراحل رشد، تعداد نسبی گیاهچه و مقادیر تعرق نسبی () در شوریهای مختلف خاک، با استفاده از مدلهای مس و هافمن، ون گنوختن و هافمن، دیرکسن و همکاران، و همایی و همکاران برآورد و پارامترهای مورد نظر به دست آمد. مدلها با استفاده از آمارههای خطای بیشینه (ME)، ریشة میانگین مربعات خطا (RMSE)، ضریب تبیین (CD)، کارایی مدل (EF)، و ضریب خطای تجمعی (CRM) مقایسه شدند. آمارههای مربوط به برازش مدلهای مختلف بر مقادیر اندازهگیریشده، طی مرحلة گیاهچه نشان داد که مدل خطی مس و هافمن نسبت به سایر مدلها مناسبتر است اما برای مرحلة روزت و ساقه رفتن، مدل همایی و همکاران، توانست نسبت به سایر مدلها برآوردی بهتر ارائه دهد.
علیرضا کیانی؛ مهدی همایی
دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1386، ، صفحه 13-30
چکیده
برای توسعه و کاربرد مدلهای ریاضی برای پیشبینی انتقال آب و املاح در شرایط آبیاری، لازم است اینگونه مدلها برای مناطق مختلف واسنجی و ارزیابی شوند. به همین منظور، مدل SWAP به مدت دو سال زراعی (81-80 و82-81) در زمین تحت کشت گندم در شمال گرگان مورد ارزیابی قرار گرفت؛ این مدل، شرایط مزرعهای انتقال آب، املاح و حرارت را در خاک شبیهسازی ...
بیشتر
برای توسعه و کاربرد مدلهای ریاضی برای پیشبینی انتقال آب و املاح در شرایط آبیاری، لازم است اینگونه مدلها برای مناطق مختلف واسنجی و ارزیابی شوند. به همین منظور، مدل SWAP به مدت دو سال زراعی (81-80 و82-81) در زمین تحت کشت گندم در شمال گرگان مورد ارزیابی قرار گرفت؛ این مدل، شرایط مزرعهای انتقال آب، املاح و حرارت را در خاک شبیهسازی میکند. دادههای مورد نیاز این پژوهش با استفاده از چهار سطح آب آبیاری شامل 50 (W1)، 75 (W2)، 100 (W3) و 125 (W4) درصد نیاز گیاه به همراه چهار سطح شوری شامل S1، S2، S3 و S4 جمعآوری شد که در سال اول به ترتیب برابر 6/1، 9/7، 8/10 و 6/13 و در سال دوم معادل 1، 3/9، 2/12 و 7/14 دسیزیمنس بر متر در قالب طرح بلوکهای کاملاً تصادفی به صورت کرتهای خردشده با سه تکرار اجرا شده بود. به استناد تحلیلهای آماری، با وجود متغیرهای متعدد در شرایط مزرعهای، مدل SWAP، مقدار رطوبت، شوری خاک، و عملکرد نسبی گندم را به خوبی شبیهسازی کرد. در همة موارد ضریب همبستگی بالاتر از 80 درصد و میانگین مربعات خطا کمتر از انحراف معیار دادهها بود. اما در سال اول و در مرحلة آخر رشد گندم به دلیل فرض زهکشی آزاد برای شرایط مرزی پایین و بالا آمدن سفرة آب زیرزمینی در این زمان، رطوبت خاک در عمق 80 تا 100 سانتیمتری توسط مدل کمتر از مقادیر واقعی پیشبینیشده بود. اختلاف مقادیر شبیهسازیشده و مقادیر اندازهگیریشدة تبخیر و تعرق در سال دوم به دلیل فراوانی روزهای بارندگی و در نظر نگرفتن سهم نفوذ عمقی مطلوب نبود.
مهدی قیصری؛ سیدمجید میرلطیفی؛ مهدی همایی؛ محمداسماعیل اسدی
دوره 7، شماره 4 ، اسفند 1385، ، صفحه 101-118
چکیده
مدیریت آب و کود نیتروژنی برای افزایش عملکرد و کاهش آلودگی منابع آب، ضروری است. اعمال چنین مدیریتی مستلزم شناخت عوامل مؤثر بر چرخة نیتروژن خاک است. مقدار، زمان و روش استفاده از نیتروژن و آب از عوامل مؤثر بر این چرخه است. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر سطوح مختلف کود نیتروژن و آب با مدیریت کود- آبیاری از طریق سیستم ...
بیشتر
مدیریت آب و کود نیتروژنی برای افزایش عملکرد و کاهش آلودگی منابع آب، ضروری است. اعمال چنین مدیریتی مستلزم شناخت عوامل مؤثر بر چرخة نیتروژن خاک است. مقدار، زمان و روش استفاده از نیتروژن و آب از عوامل مؤثر بر این چرخه است. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر سطوح مختلف کود نیتروژن و آب با مدیریت کود- آبیاری از طریق سیستم آبیاری بارانی بر آبشویی نیترات و عملکرد ذرت است. بدین منظور، آزمایشی مزرعهای با ذرت علوفهای در چهار تیمار آبی شامل دو سطح کمآبیاری (W3 و W4)، یک سطح آبیاری کامل (W2) و یک سطح بیشآبیاری (W1) و سه تیمار کودی شامل200 (N200)، 150 (N150) و صفر (N0) کیلوگرم نیتروژن در هکتار در سه تکرار انجام شد. آبشویی نیتروژن نیتراتی (NO3-N) در سطوح مختلف آب و کود طی دورة رشد با توجه به شرایط رشد گیاه بررسی شد. عصاره خاک در عمق 30 و 60 سانتیمتری با استفاده از "نمونهبردار آب خاک" پس از هر آبیاری یا بارندگی از تمام کرتها تهیه و غلظت نیترات در عصارة استخراج شده اندازهگیری شد. مقدار نیترات آبشویی شده با استفاده از معادله بیلان جرم محاسبه شد. نیتروژن نیتراتی خاک، پیش و پس از کاشت تا عمقهای 30 و 60 سانتیمتری و نیتروژن کل گیاه در زمان برداشت اندازهگیری شد. نیتروژن آبشویی شده از عمق 60 سانتیمتری در سطوح آبی W1، W2 و W4 در سطح کودی N200 به ترتیب برابر 92/6، 58/6 و صفر کیلوگرم در هکتار و در سطح کودی N150 به ترتیب برابر 03/5، 47/4 و صفر کیلوگرم در هکتار به دست آمد. آبشویی نیترات در سطوح کمآبیاری مشاهده نشد. اما مقدارکمی از نیتروژن کاربردی، توسط گیاه جذب و باقیمانده آن پس از تجمع در خاک بهصورت تلفات گازی از خاک خارج گردید. با افزایش کود نیتروژن مصرفی، جذب نیتروژن توسط گیاه افزایش، اما درصد جذب نیتروژن نسبت به نیتروژن مصرفی کاهش یافت. در تیمارهایی که آب آبیاری بیشتر از تبخیر- تعرق بود، مصرف زیاد کود نیتراتی موجب افزایش شدت آبشویی نیترات شد. نتایج همچنین نشان میدهد که آبشویی نیتروژن نیتراتی طی دورة رشد، تابع نیتروژن اولیة خاک، نیتروژن کاربردی، شرایط رشد گیاه، مقدار جذب نیتروژن گیاه و مدیریت کود- آبیاری است.
سینا بشارت؛ مهدی کوچکزاده؛ مهدی همایی
دوره 7، شماره 2 ، شهریور 1385، ، صفحه 103-114
چکیده
آبیاری سطحی به دلیل سادگی و اینکه به دستگاههای ویژهای نیاز ندارد، از رایجترین روشهای آبیاری به شمار میآید. سرعت پیشروی آب در سطح خاک، یکی از عوامل مهم در طراحی و مدیریت آبیاری سطحی است. سرعت پیشروی آب، خود از رطوبت اولیة خاک، شیب، بافت خاک، ساختمان خاک، و دبی ورودی و دمای آب تأثیر میپذیرد. رطوبت اولیة خاک موثرترین ...
بیشتر
آبیاری سطحی به دلیل سادگی و اینکه به دستگاههای ویژهای نیاز ندارد، از رایجترین روشهای آبیاری به شمار میآید. سرعت پیشروی آب در سطح خاک، یکی از عوامل مهم در طراحی و مدیریت آبیاری سطحی است. سرعت پیشروی آب، خود از رطوبت اولیة خاک، شیب، بافت خاک، ساختمان خاک، و دبی ورودی و دمای آب تأثیر میپذیرد. رطوبت اولیة خاک موثرترین عامل بر فرآیند نفوذ است. تغییرات نفوذ نیز فرآیند پیشروی را تحت تأثیر قرار میدهد. در مدلهای ریاضی موجود پیشبینی پیشروی، مقدار نفوذ با استفاده از روابط تجربی محاسبه میشود که فقط تابعی از زمان نفوذ هستند. از این رو، اثر تغییرات رطوبت در نیمرخ خاک بر نفوذ نادیده گرفته میشود. هدف از این پژوهش، بررسی اثر رطوبت اولیة خاک بر فرآیند پیشروی در خاکهای سنگریزهای است. برای این منظور، 8 نوار به طول 60 متر و عرض 5/1 متر با شیب 5/0 درصد ایجاد شد. در هر یک از نوارها، برای رطوبتهای اولیة 2 تا 48 درصد، پیشروی اندازهگیری و ثبت شد. در رطوبتهای اولیة کمتر از 6 درصد، جبهة پیشروی آب در مدت زمان بین 1000 تا 1500 ثانیه به انتهای نوار رسید. این زمان، برای رطوبتهای اولیة بیشتر از 20 درصد بین 400 تا 500 ثانیه بود. ارتباط بین پارامترهای معادلة پیشروی و رطوبت اولیة خاک به شکل معادلات مختلف به دست آمد. نتایج نشان میدهد که توابع به دست آمده میتوانند به خوبی بر نتایج حاصل از آزمایش برازش یابند. با این حال، بین نتایج محاسباتی و دادههای مشاهداتی گسستگی اندک وجود داشت که (کمتر از 10 درصد) بود. نتایج همچنین نشان میدهد که تغییرات رطوبت اولیه، تأثیری قابل توجه بر سرعت پیشروی آب در نوار دارد و در نظر گرفتن تأثیر رطوبت اولیة خاک بر ضرایب معادلة پیشروی، موجب پیشبینی دقیقتر آن میشود. در نتیجه، برآورد زمان نفوذ در نقاط مختلف در طول نوار با خطایی کمتر قابل محاسبه است.
مهدی قیصری؛ سیدمجید میرلطیفی؛ مهدی همایی؛ محمداسماعیل اسدی
دوره 7، شماره 1 ، خرداد 1385، ، صفحه 125-142
چکیده
برای تدوین برنامة آبیاری مناسب و اِعمال مدیریت کارآ و آگاهانه، تعیین ضریب گیاهی بر مبنای مراحل مختلف رشد و نیز تخمین تبخیر- تعرق گیاه ضروری است. ضریب گیاهی در چهار مرحلة رشد (مراحل اولیه، توسعه، میانی، و نهایی) برخی گیاهان را سازمان خواربار و کشاورزی جهانی ارائه داده است. اما مقادیر ضرایب گیاهی ارائه شده در مراحل رشد ثابت یا دارای ...
بیشتر
برای تدوین برنامة آبیاری مناسب و اِعمال مدیریت کارآ و آگاهانه، تعیین ضریب گیاهی بر مبنای مراحل مختلف رشد و نیز تخمین تبخیر- تعرق گیاه ضروری است. ضریب گیاهی در چهار مرحلة رشد (مراحل اولیه، توسعه، میانی، و نهایی) برخی گیاهان را سازمان خواربار و کشاورزی جهانی ارائه داده است. اما مقادیر ضرایب گیاهی ارائه شده در مراحل رشد ثابت یا دارای شیب ثابت هستند. بنابراین، در راستای افزایش دقت برآوردهای روزانه نیاز آبی گیاهان لازم است، ضرایب گیاهی و تبخیر- تعرق گیاهان روزانه برآورد شود. هدف از این پژوهش، تعیین ضریب گیاهی بر مبنای مراحل رشد ذرت علوفهای و تخمین مقدار تبخیر - تعرق روزانه در سیستم آبیاری بارانی در منطقه نیمه خشک ورامین است. بدین منظور، رطوبت خاک در 18 کرت آزمایشی تا عمق 180 سانتیمتر با نوترونمتر اندازهگیری و تبخیر- تعرق گیاه به روش بیلان حجمی آب خاک محاسبه شد. همچنین، تبخیر ـ تعرق مرجع به روش فائو ـ پنمن ـ مانتیث محاسبه گردید. ”ضریب گیاهی“ و ”نسبت تبخیر ـ تعرق ذرت به تبخیر از تشتک“، بهصورت تابعی از ”روز پس از کاشت“، ”درجه روز رشد“، و ”شاخص سطح برگ“ با ضریب همبستگی بین 80/0 تا 93/0 تعیین شد. ضریب گیاهی در مراحل اولیه، توسعه، میانی، و نهایی رشد ذرت علوفهای به ترتیب 45/0، 9/0، 13/1، و 7/0 بهدست آمد. بیشترین و کمترین مقدار ”تبخیر ـ تعرق ذرت به تبخیر از تشتک“ به ترتیب 39/0 در مرحله اولیة رشد و 88/0 در مرحله میانی رشد رخ داد. در مدت زمان 90 روز دورة رشد، تبخیر- تعرق تجمعی ذرت علوفهای بر اساس بیلان آب خاک، 695 میلیمتر بهدست آمد. در حالیکه تبخیر- تعرق تجمعی مرجع با استفاده از معادلة فائو- پنمن- مانتیث، 815 میلیمتر برآورد شده است.
علیرضا کیانی؛ مجید میرلطیفی؛ مهدی همایی؛ علی محمد چراغی
دوره 6، شماره 4 ، اسفند 1384، ، صفحه 1-14
چکیده
شوری و خشکی دو عامل مهم کاهش تولید گندم در مناطق خشک و نیمه خشک محسوب میشوند. در چنین مناطقی، علاوه بر شناسایی واکنش گیاهان نسبت به آب یا شوری، تعیین تابع تولید تلفیقی آب- شوری نیز از ضروریات است. به همین منظور این پژوهش جهت بررسی واکنش گندم تحت شرایط توأم دو عامل فوق به مدت دو سال زراعی (81-80 و 82-81) در شمال گرگان (آق ...
بیشتر
شوری و خشکی دو عامل مهم کاهش تولید گندم در مناطق خشک و نیمه خشک محسوب میشوند. در چنین مناطقی، علاوه بر شناسایی واکنش گیاهان نسبت به آب یا شوری، تعیین تابع تولید تلفیقی آب- شوری نیز از ضروریات است. به همین منظور این پژوهش جهت بررسی واکنش گندم تحت شرایط توأم دو عامل فوق به مدت دو سال زراعی (81-80 و 82-81) در شمال گرگان (آق قلا) به اجرا در آمد. روش شناسی این تحقیق بر اساس تحلیل تابع تولید آب – شوری و با استفاده از دادههای مزرعهای انجام گرفت. چهار سطح مقدار آب شامل 50 (W1)، 75 (W2)، 100 ((W3 و 125 (W4) درصد نیاز گیاه به عنوان عامل اصلی و چهار سطح شوری آب آبیاری S1، S2، S3 و S4 به ترتیب در سال اول برابر 6/1، 9/7، 8/10 و 6/13 و در سال دوم معادل 1، 3/9، 2/12 و 7/14 دسیزیمنس بر متر به عنوان عامل فرعی با سه تکرار در یک آزمایش کرتهای خرد شده به صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی بررسی شد. چهار نوع تابع تولید شامل خطی ساده (SimpleLinear)، لگاریتمی (Cobb-Douglas)، درجة دوم (Quadratic) و متعالی (Transcendental) ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که در شرایط توأم شوری و خشکی، تابع متعالی عملکرد گندم را بهتر از توابع دیگر پیشبینی میکند. برآورد تولید نهایی (Marginal Production) (MP) نسبت به متغیرهای شوری و رطوبت خاک نشان داد اثر هر کدام بر عملکرد یکسان نیست و عملکرد گندم تحت تغییرات رطوبت خاک نسبت به تغییرات شوری خاک حساستر است. نسبت نهایی نرخ جایگزینی (Marginal Rate of Technical Substitutaion) (MRTS) دو عامل مورد بررسی نشان داد که میتوان برای رسیدن به عملکرد یکسان عوامل فوق را در دامنة وسیعی از مقادیر آنها جایگزین کرد. همچنین، نتایج دلالت بر این واقعیت دارد که با تغییر رطوبت خاک شیب رابطه عملکرد - شوری تغییر میکند، بنابراین در کارهای عملی برای بیان تأثیر رطوبت و شوری خاک بر عملکرد، روابط غیر خطی ترجیح داده میشوند.
علیرضا کیانی؛ مجید میرلطیفی؛ مهدی همایی؛ علی محمد چراغی
دوره 6، شماره 3 ، آذر 1384، ، صفحه 47-64
چکیده
در مناطق خشک و نیمه خشک، کمبود آب و کاهش کیفی منابع آب و خاک از عوامل اصلی کاهش تولید محسوب میشوند. در چنین شرایطی، کاربرد روش کمآبیاری و استفاده از آبهای نامتعارف در کشاورزی دو راهبرد مدیریتی مهم جهت تعدیل شرایط تنش آبی پنداشته میشود. در این راستا، پژوهش حاضر به منظور بررسی کارآیی مصرف آب و عملکرد گندم تحت شرایط شوری و کمآبی ...
بیشتر
در مناطق خشک و نیمه خشک، کمبود آب و کاهش کیفی منابع آب و خاک از عوامل اصلی کاهش تولید محسوب میشوند. در چنین شرایطی، کاربرد روش کمآبیاری و استفاده از آبهای نامتعارف در کشاورزی دو راهبرد مدیریتی مهم جهت تعدیل شرایط تنش آبی پنداشته میشود. در این راستا، پژوهش حاضر به منظور بررسی کارآیی مصرف آب و عملکرد گندم تحت شرایط شوری و کمآبی به مدت دو سال زراعی (81-80 و 82-81) در شمال شهرستان گرگان (آق قلا) به اجرا در آمد. چهار سطح مقدار آب شامل 50 (W1) ، 75(W2)، 100(W3)و 125 (W4) درصد نیاز گیاه به عنوان عامل اصلی و چهار سطح شوری شامل 5/1(S1) ، 5/8 (S2)، 5/11(S3) ، و 2/14 (S4) دسیزیمنس بر متر به عنوان عامل فرعی با سه تکرار در یک آزمایش کرتهای خرد شده به صورت طرح بلوکهای کاملاً تصادفی بررسی شد. نتایج نشان داد که با استفاده از روشهای کم آبیاری و همچنین کاربرد آبهای شور زهکشها برای آبیاری گندم حجم قابل توجهی آب غیر شور ذخیره میشود به طوریکه کارآیی مصرف آب و عملکرد کاهش معنیداری نداشتند. توزیع شوری در نیمرخ خاک نشان داد، کاربرد آب شور موجب افزایش شوری خاک در زمان برداشت گندم میشود. در تیمار S4 و در عمق40 سانتیمتری شوری خاک از 4 دسیزیمنس بر متر در زمان کاشت به 5/7 دسیزیمنس بر متر در زمان برداشت افزایش یافت. ولی بارانهای پاییزه موجب تعدیل این روند در اوایل رشد گندم شده به طوری که در شروع فصل بعدی در تیمار فوق شوری خاک به 8/5 دسیزیمنس بر متر کاهش یافت.
احمد فرخیان فیروزی؛ مهدی همایی
دوره 6، شماره 3 ، آذر 1384، ، صفحه 129-142
چکیده
توضیح کمّی منحنی رطوبتی خاک برای مطالعة حرکت آب در بخش غیراشباع خاک ضروری است. یکی از روشهای غیر مستقیم برای تخمین ویژگیهای دیریافت خاک همچون منحنی رطوبتی از روی ویژگیهای زودیافت آن، ایجاد توابع انتقالی است. در مناطق خشک و نیمه خشک، گچ از اجزای مهم تشکیل دهندة خاکها است که بر ویژگیهای هیدرولیکی آن تأثیر میگذارد اما به هنگام ...
بیشتر
توضیح کمّی منحنی رطوبتی خاک برای مطالعة حرکت آب در بخش غیراشباع خاک ضروری است. یکی از روشهای غیر مستقیم برای تخمین ویژگیهای دیریافت خاک همچون منحنی رطوبتی از روی ویژگیهای زودیافت آن، ایجاد توابع انتقالی است. در مناطق خشک و نیمه خشک، گچ از اجزای مهم تشکیل دهندة خاکها است که بر ویژگیهای هیدرولیکی آن تأثیر میگذارد اما به هنگام تعیین بافت خاک، کل آن از خاک حذف میشود. هدف از این پژوهش، اشتقاق توابع انتقالی نقطهای خاک های گچی به منظور برآورد نگهداشت رطوبت در پتانسیلهای ماتریک صفر، 10-، 33-، 100-، 300-، 500- و 1500- کیلوپاسکال از ویژگیهای زودیافت خاک بوده است. به همین منظور، 35 نمونة خاک دارای 8/3 تا 7/32 درصد گچ، انتخاب شد. توزیع اندازة ذرات به روش پوشش با سولفات باریم، مقدار گچ به روش استون، جرم ویژة ظاهری به روش حجمی، و منحنی رطوبتی با استفاده از دستگاه صفحات فشاری اندازهگیری گردید. به منظور اشتقاق توابع انتقالی نقطهای، متغیرهای زودیافت به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول شامل توزیع اندازة ذرات، جرم ویژة ظاهری و مقدار گچ بود. در گروه دوم، متغیرهای جرم ویژة ظاهری، مقدار گچ، میانگین و انحراف معیار هندسی قطر ذرات خاک قرار داشتند. برای اشتقاق توابع، از همبستگی خطی چندگانه به روش گام به گام استفاده شد. با استفاده از این دو گروه متغیر، دو نوع تابع انتقالی نقطهای ایجاد گردید. مقایسة نتایج نشان داد که متغیرهای گروه اول، برآوردی بهتر از نگهداشت رطوبت در پتانسیلهای ماتریک صفر، 10-، 33-، 100-، 300-، 500- و 1500- کیلوپاسکال ارائه میدهند. همچنین مشخص شد که مقدار گچ، دومین عامل برآورد کنندة رطوبت در پتانسیلهای ماتریک مورد بررسی برای خاکهای گچی است.