مجید محمودآبادی؛ امیرحسین چرخابی؛ حسینقلی رفاهی
دوره 8، شماره 2 ، شهریور 1386، ، صفحه 1-16
چکیده
در میان فرآیندهای مختلف تخریب اراضی، فرسایش خاک تهدیدیجدی برای منابع خاک و آب کشور است. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک تأثیر مهمی بر تولید رواناب و رسوب دارند. این تحقیق با هدف بررسی تأثیر برخی از این خواص در تولید رواناب، رسوب، و همچنین غلظت رسوب در شرایط صحرا انجام شد. آزمایشها روی خاکهای منطقه گُل‌آباد اردستان با متوسط ...
بیشتر
در میان فرآیندهای مختلف تخریب اراضی، فرسایش خاک تهدیدیجدی برای منابع خاک و آب کشور است. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک تأثیر مهمی بر تولید رواناب و رسوب دارند. این تحقیق با هدف بررسی تأثیر برخی از این خواص در تولید رواناب، رسوب، و همچنین غلظت رسوب در شرایط صحرا انجام شد. آزمایشها روی خاکهای منطقه گُل‌آباد اردستان با متوسط بارندگی سالیانه حدود 170 میلی‌متر اجرا شد. به این منظور از یک بارانساز قابل حمل در صحرا و در 9 واحد همگن از منطقه با 3 تکرار (جمعاً در 27 پلات آزمایشی) استفاده شد. بارشی با شدت 35 میلی‌متر در ساعت به مدت 40 دقیقه روی پلات‌هایی با سطح یک متر مربع، شبیه‌سازی و نمونه‌های رواناب و رسوب در انتهای هر بارش جمع‌آوری شد. همچنین برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی شامل بافت خاک، سنگریزه در دو موقعیت (سطح و داخل خاک)، رطوبت اولیه و رطوبت در مکش های صفر، 03/0 و 5/1 مگاپاسکال، pH، EC، آهک و مادة آلی اندازه‌گیری شد. نتایج حاکی از آن است که با افزایش میزان رس تولید رسوب و همچنین غلظت رسوب افزایش مییابد در حالی که بخش شن، تولید رواناب و رسوب را کاهش میدهد. با افزایش سنگریزة سطحی و سنگریزة داخل خاک، رواناب به ترتیب افزایش و کاهش میدهد. سنگریزة سطحی نقش مهمتری نسبت به سنگریزه داخل خاک نشان داد بهطوری که افزایش آن افزایش تولید رسوب را نیز به دنبال داشت. با افزایش رطوبت در مکشهای 03/0 و 5/1 مگاپاسکال، تولید رسوب و غلظت آن افزایش معنیداری نشان داد. افزایشpH باعث کاهش تولید رواناب شد. آهک به دلیل تشکیل سلة سطحی، افزایش فرسایش را به دنبال داشت. در مجموع، از میان خصوصیات بررسیشده، توزیع اندازه ذرات مهمترین عامل در کنترل رواناب و رسوب در خاکهای مورد مطالعه معرفی شد.
