مژده خلیلی؛ مهدی اکبری؛ ابوطالب هزارجریبی؛ مهدی ذاکرینیا؛ فریبرز عباسی
چکیده
کاهش چشمگیر کمیت و کیفیت منابع آب در دسترس، بشر را وا میدارد تا آب را بهشکلی درستتر مصرف کند. سیستمهای نوین آبیاری مانند آبیاری زیرسطحی، از راههایی هستند که باعث افزایش بازده و کارایی مصرف آب میشوند. در این روشهای آبیاری، با توزیع آب در داخل نیمرخ خاک، سطح خاک خشک باقی میماند و تبخیر کاهش مییابد. ...
بیشتر
کاهش چشمگیر کمیت و کیفیت منابع آب در دسترس، بشر را وا میدارد تا آب را بهشکلی درستتر مصرف کند. سیستمهای نوین آبیاری مانند آبیاری زیرسطحی، از راههایی هستند که باعث افزایش بازده و کارایی مصرف آب میشوند. در این روشهای آبیاری، با توزیع آب در داخل نیمرخ خاک، سطح خاک خشک باقی میماند و تبخیر کاهش مییابد. در طراحی آبیاری قطرهای زیرسطحی، شکل و ابعاد پیاز رطوبتی عامل اصلی در تعیین عمق نصب لولههای قطرهچکاندار و فاصلۀ قطرهچکانها از یکدیگر است و به این منظور مدلهای زیادی ارائه شده که با داشتن مشخصات هیدرولیکی خاک، دبی خروجی و حجم آب خارج شده، میتوانند تخمین قابل قبولی از شکل پیاز رطوبتی ارائه دهند. در این تحقیق، برای برآورد پیاز رطوبتی از روش آنالیز ابعادی، بهدلیل ساده بودن و نیز کم بودن تعداد پارامترهای موردنیاز، بهعنوان مدل تجربی و مدل عددی HYDRUS-2Dاستفاده شد. مقادیر اندازهگیری شده، شکل پیاز رطوبتی در سیستم آبیاری قطرهای زیرسطحی (شامل عمق خیس شده در پایین قطرهچکان، عمق خیس شده در بالای قطرهچکان و عرض خیس شده) در یک خاک لومی با عمق نصب 40سانتیمتر زیر سطح خاک با دبی 5/3 لیتر در ساعت با نتایج هر دو مدل مقایسه شد. ضریب تبیین بالای بین 88/0 تا 97/0 برای مدل HYDRUS-2D و 94/0 تا 98/0 برای مدل تجربی بهدست آمد که دقت هر دو مدل را در تعیین ابعاد پیاز رطوبتی در آبیاری قطرهای زیرسطحی نشان میدهد.
هانیه کوثری؛ حسین دهقانیسانیج؛ فرهاد میرزایی؛ عبدالمجید لیاقت
دوره 11، شماره 3 ، آذر 1389، ، صفحه 71-86
چکیده
مجله تحقیقات مهندسی کشاورزی/جلد 11/ شماره 3/سال 1389/ص 86-71 روشهای ...
بیشتر
مجله تحقیقات مهندسی کشاورزی/جلد 11/ شماره 3/سال 1389/ص 86-71 روشهای دقیق و کاربردی در جداسازی تبخیر-تعرق، اطلاعاتی سودمند برای مدیریت آب در مزرعه در جهت بهبود کارایی مصرف آب فراهم میکند. شناخت این روشها بالاخص در مورد سیستمهای نوین آبیاری که با هزینهای بالا اجرا میشوند با اهمیت است. به این منظور در تحقیقی که در تابستان 1388 در مزرعة مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کرج اجرا شد، تبخیر-تعرق گیاه ذرت و جزء تبخیر خاک به طور همزمان به روش بیلان انرژی نسبت بوون اندازهگیری و از تفاضل این دو، تعرق گیاه محاسبه شد. بافت خاک مزرعة محل آزمایش لوم بود و مزرعه با سیستم آبیاری قطرهای زیرسطحی آبیاری شد که در عمق 15 سانتیمتری از سطح خاک نصب شده بود. در زمینة مدیریت آبیاری تلاش شد تا گیاه ذرت دچار تنش نشود. اطلاعات مورد نیاز روش بیلان انرژی نسبت بوون از بالای آسمانة گیاهی، آسمانة گیاهی، و سطح خاک برداشت شد. نتایج نشان داد که برای یک روز نمونه در مرحلة میانی رشد گیاه ذرت، از کل انرژی موجود در مزرعه (Rn-G) که میتواند صرف تبخیر- تعرق شود تنها 15 درصد صرف گرمای محسوس هوا شده و بقیه صرف تبخیر- تعرق شده است. شار گرمای ورودی به سطح خاک کمتر از 10 درصد شار تابش خالص است و 93 درصد از انرژی موجود در سطح خاک صرف تبخیر از سطح خاک شده است. در سطح آسمانة گیاهی، حدود 19 درصد از انرژی صرف گرمای محسوس (Hc) شده است. از مقایسة مقادیر ساعتی تبخیر-تعرق به روش بیلان انرژی نسبت بوون و روش پنمن- مانتیث مشخص شد که بین این دو همبستگی خوبی وجود دارد (95/0R2=) و تغییرات تبخیر- تعرق به روش بیلان انرژی نسبت بوون نسبت به روش پنمن- مانتیث برابر 10درصد است.