فاطمه مهرابی؛ علیرضا سپاسخواه
چکیده
به منظور تخمین پارامترهای نفوذ آب در مقیاس منطقه، مطالعه تغییرپذیری مکانی خصوصیات نفوذ آب در خاک ضروری است. بر پایه آزمایشهایی روی پساب تصفیه شده در حوضه آبریز باجگاه، این پژوهش به مقیاسبندی (scaling) پارامترهای نفوذ آب مدل دو جزئی فیلیپ و تحلیل تغییرپذیری مکانی خصوصیات نفوذ آب در خاک با استفاده از روشهای مقیاسبندی ...
بیشتر
به منظور تخمین پارامترهای نفوذ آب در مقیاس منطقه، مطالعه تغییرپذیری مکانی خصوصیات نفوذ آب در خاک ضروری است. بر پایه آزمایشهایی روی پساب تصفیه شده در حوضه آبریز باجگاه، این پژوهش به مقیاسبندی (scaling) پارامترهای نفوذ آب مدل دو جزئی فیلیپ و تحلیل تغییرپذیری مکانی خصوصیات نفوذ آب در خاک با استفاده از روشهای مقیاسبندی و زمینآمار پرداخته است. سی آزمایش نفوذ آب در یک الگوی تصادفی در منطقه مورد مطالعه با استفاده از استوانههای دوگانه اجرا شد. خصوصیات نفوذ آب منطقه، سرعت نفوذ پایه کمی را برای اکثر مکانها نشان میدهد (001/0 تا 178/0 سانتیمتر در دقیقه). مدل فیلیپ به عنوان یک مدل مناسب برای توصیف فرآیندهای نفوذ آب به دادههای اندازهگیری شده برازش شد. پارامترهای این مدل (ضریب جذب S و فاکتور انتقال A) تغییرات وسیعی در مکانهای آزمایشی نشان دادند. فاکتور مقیاسبندی بر اساس ضریب جذب αS و فاکتور انتقال Aα محاسبه و دادههای نفوذ آب مقیاسبندی شدند. نتایج نشان میدهد که مقیاسبندی با αA بهتر از مقیاسبندی با αS است. سپس، فاکتورهای بهینة αopt با استفاده از روش حداقل مربعات (گزینه Solver) به دست آمد و مقیاسبندی دادههای نفوذ آب تکرار شد. مقیاسبندی با استفاده از میانگینهای حسابی، هندسی، و هارمونیک فاکتورهای مقیاسبندی αS و αA نیز انجام شد. نتایج نشان میدهد که αopt و فاکتور مقیاسبندی αA، دادههای نفوذ آب را از دیگر فاکتورها مقیاسبندی مؤثرتر (مجموع مربع خطاهای کمتر) میکنند. نتایج این پژوهش نشان میدهد که منطقهی مورد مطالعه تغییرپذیری مکانی وسیعی دارد و نقشه تغییرات مکانی فاکتور مقیاسبندی αA با استفاده از نرمافزار ArcGIS نیز نشان میدهد که مقدار این فاکتور از مرکز به اطراف، با کم شدن مقدار رس خاک، افزایش مییابد.
