بهمن یارقلی
چکیده
آلودگی محیط زیست با فلزات سنگین مشکل جهانی در حال گسترش است. فلزات سنگین عمدتاً در لایة سطحی خاک رسوب میکنند و در دراز مدت با افزایش غلظت آنها در خاک جذب گیاهان میشوند و در اندامهای مختلف آنها تجمع پیدا میکنند. کادمیوم خاک از معادل 001/0 تا 1 میلیگرم بر کیلوگرم وزن خشک متغیر است ولی حد نرمال آن باید کمتر از 1 میلیگرم بر ...
بیشتر
آلودگی محیط زیست با فلزات سنگین مشکل جهانی در حال گسترش است. فلزات سنگین عمدتاً در لایة سطحی خاک رسوب میکنند و در دراز مدت با افزایش غلظت آنها در خاک جذب گیاهان میشوند و در اندامهای مختلف آنها تجمع پیدا میکنند. کادمیوم خاک از معادل 001/0 تا 1 میلیگرم بر کیلوگرم وزن خشک متغیر است ولی حد نرمال آن باید کمتر از 1 میلیگرم بر کیلوگرم خاک باشد. مقدار جذب و تجمع فلزات سنگین در گونههای مختلف گیاهی و در بخشهای مختلف گونهها متفاوت و متأثر از غلظت فلز و مشخصات فیزیکی و شیمیایی خاک است. در زمینة استفاده از آبهای آلوده و پسابهای حاوی فلزات سنگین در کشاورزی بررسی‌های زیادی شده است، ولی اطلاعات در زمینة مقدار جذب و تجمع فلزات سنگین در دوره‌های مختلف رشد بسیار محدود است. این تحقیق با هدف بررسی تأثیر سطوح مختلف غلظت کادمیوم خاک محیط ریشه بر مقدار جذب و تجمع آن در اندامهای مختلف گوجه فرنگی در دوره‌های مختلف رشد، به صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تیمار شامل غلظتهای صفر، 50 ، و100 میلیگرم کادمیوم در کیلوگرم خاک، در سه تکرار اجرا شد. خاک مورد استفاده از نوع لومی بود که از مزرعة چهارصد هکتاری مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر (کرج) انتخاب و بعد از دو بار الک کردن با مش دو میلی‌متر و افزودن نیترات کادمیوم (Cd(NO3)2) و مخلوط کردن آن، آماده شد. برای کاشت از بشکه‌های پلاستیکی به قطر 80 و ارتفاع 120 سانتیمتر استفاده شده است. در دورۀ تحقیق از محلول خاک در عمق‌های مختلف ساعت به ساعت و از اندامهای مختلف گوجه‌فرنگی در دوره‌های مختلف رشد جهت سنجش مقدار تجمع کادمیوم نمونهبرداری شد. نتایج حاصل، پس از تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار SPSS، نشان میدهد که در تمام اندامهای گوجه فرنگی اثر تیمار بر مقدار کادمیوم تجمع یافته در سطح احتمال یک درصد معنیدار است و اندامهای مختلف گوجه فرنگی از نظر جذب و تجمع کادمیوم رفتارهایی متفاوت دارند بدین معنا که غلظت کادمیوم تجمع یافته در برگ، ریشه، ساقه، میوه و پوست میوه تا دانه روندی کاهشی دارد. نتایج همچنین نشان میدهد که از کل کادمیوم اضافه شده به خاک میزان ناچیزی در اندام مختلف گوجه‌فرنگی تجمع مییابد، به طوری که میزان کل کادمیوم تجمع یافته در توده سلولی در تیمار شاهد، 50 و 100 ppm به ترتیب معادل 0384/0، 564/0، و 678/0گرم است. مقایسۀ نتایج نشان میدهد که افزایش غلظت کادمیوم کاهش رشد گوجه فرنگی و به ویژه میزان تولید محصول را به همراه دارد. نتایج بیانگر کاهش 20 و 35 درصدی کاهش محصول تولیدی در تیمار 50 و 100 ppm ، نسبت به تیمار شاهد است. به رغم کاهش شدید غلظت کادمیوم در محلول خاک در دوره‌های مختلف رشد، از میزان کادمیوم جذب شده در اندامهای گوجه‌فرنگی کاسته نمیشود.
پریسا شاهین‌رخسار؛ کامران داوری؛ غلامعلی پیوست؛ بیژن قهرمان؛ حسین نعمتی
دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1386، ، صفحه 31-46
چکیده
این آزمایش به منظور تأثیر دور آبیاری و بستر کشت بر عملکرد و برخی پارامترهای رشد گوجه‌فرنگیگلخانه‌ای(CV. Hamra) در سال زراعی 82-81 در گلخانة تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا درآمد. آزمایش بر اساس طرح کرت‌های خردشده در قالب کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. دور آبیاری در سطح 4، 8 و 12 بار در روز در کرت‌های اصلی ...
بیشتر
این آزمایش به منظور تأثیر دور آبیاری و بستر کشت بر عملکرد و برخی پارامترهای رشد گوجه‌فرنگیگلخانه‌ای(CV. Hamra) در سال زراعی 82-81 در گلخانة تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا درآمد. آزمایش بر اساس طرح کرت‌های خردشده در قالب کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. دور آبیاری در سطح 4، 8 و 12 بار در روز در کرت‌های اصلی و سه بستر پرلیت، لیکا و مخلوط پرلیت و لیکا در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. فاکتورهایی نظیر تعداد گره، اندازة میانگره روی ساقه اصلی، طول و قطر ساقه، تعداد برگ بوته، وزن خشک ساقه و برگ، تعداد گلآذین، تعداد میوه، میانگین وزن میوه و عملکرد به ازای بوته اندازهگیری شد. به طور کلی بسیاری از پارامترهای رشد اندازهگیریشده تحت تأثیر تیمارهای مختلف دور آبیاری قرار نگرفتند. عملکرد و میانگین وزن میوه در هر بوته تحت تأثیر دور آبیاری قرار گرفت به طوری که میانگین وزن میوه و عملکرد در دور آبیاری 12 بار در روز، بیشترین مقدار بود. بین بسترهای مورد آزمایش از نظر کلیه صفات مورد مطالعه اختلاف معنیداری وجود نداشت. بیشترین عملکرد و میانگین وزن میوه مربوط به بستر لیکا با دور آبیاری 12 بار در روز بود که اختلاف معنیداری با دور آبیاری 8 بار در روز و بستر لیکا نداشت.
سید حسن موسوی فضل؛ علیرضا محمدی
دوره 6، شماره 1 ، خرداد 1384، ، صفحه 27-40
چکیده
به منظور بررسی تأثیر تنش آبی در مراحل مختلف رشد گوجه فرنگی بر خصوصیات کمی و کیفی محصول این گیاه، آزمایشی در قالب طرح اسپلیت اسپلیت پلات با سه فاکتور در اراضی مرکز تحقیقات کشاورزی سمنان (شاهرود) از سال 1379 به مدت دو سال زراعی اجرا شد. ارقام گوجه فرنگی (موبیل و کال جی) به صورت دو نوار در هر بلوک قرار گرفتند. تیمار اصلی شامل سه سطح مختلف آب ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر تنش آبی در مراحل مختلف رشد گوجه فرنگی بر خصوصیات کمی و کیفی محصول این گیاه، آزمایشی در قالب طرح اسپلیت اسپلیت پلات با سه فاکتور در اراضی مرکز تحقیقات کشاورزی سمنان (شاهرود) از سال 1379 به مدت دو سال زراعی اجرا شد. ارقام گوجه فرنگی (موبیل و کال جی) به صورت دو نوار در هر بلوک قرار گرفتند. تیمار اصلی شامل سه سطح مختلف آب آبیاری (50، 75 و 100 درصد آب مورد نیاز گیاه) و تیمار فرعی شامل مراحل رشد گیاه در چهار سطح (نشا تا گل دهی، گل دهی تا میوه دهی، تشکیل میوه‌ها تا اولین برداشت، و پس از برداشت اول تا انتهای فصل) بود. آب مورد نیاز گیاه بر اساس داده‌های تشتک تبخیر کلاسA و سطوح آبیاری 50، 75، و 100 درصد محاسبه شد و با روش آبیاری شیاری(فارو) در اختیار گیاه قرار گرفت. نتایج نشان داد که ارقام گوجه فرنگی از نظر عملکرد با هم تفاوتی ندارند. اثر متقابل مقدار آب و مرحلۀ رشد گیاه در سطح یک درصد معنیدار شد، به طوریکه تنش ملایم (75 درصد نیاز آبی) و شدید (50 درصد نیاز آبی) در مرحلۀگل دهی تا میوهدهی عملکرد محصول را به میزان 13 تن در هکتار کاهش میدهد. تنش آبی در سایر مراحل رشد تأثیر معنیداری بر عملکرد محصول نداشت. تیمارهای آبی 50، 75، و100 درصد به ترتیب با میانگین عملکرد 3/58 ، 57 ، 62 تن در هکتار اختلاف معنیداری با یکدیگر نداشتند. بنابراین به غیر از مرحلة گل‌دهی تا میوهدهی می‌توان میزان آب مصرفی را تا 50 درصد، بدون کاهش قابل توجه در عملکرد، تقلیل داد. ارقام از نظر پارامترهای pH و مواد جامد انحلال پذیر (Brix) تفاوت نداشتند اما رقم کال- جی (با نسبت گوشت به آب 22/0)در مقایسه با رقم موبیل (با نسبت 17/0) دارای میوه‌های سفت‌تری بود. تنش آبی، پارامترهای pH و مواد جامد انحلال پذیر میوه را تحت‌تأثیر قرار داد(در سطح یک درصد). با افزایش تنش آبی، میزانpH و مواد جامد انحلال پذیر افزایش یافت، به طوریکه حداکثر pH و مواد جامد انحلال پذیر به ترتیب 47/3 و 9/4 از تیمار 50 درصد مصرف آب حاصل شد. همچنین نسبت گوشت به آب میوه با افزایش تنش افزایش یافت. حداکثر کارایی مصرف آب 6/9 و 5/9 کیلوگرم بر مترمکعب در هکتار به ترتیب مربوط به تیمارهای سطوح آبیاری 75 درصد در مرحله پس از برداشت اول تا انتهای فصل و 50 درصد در مرحله نشا تا گل‌دهی بود. مقایسهء نتایج به دست آمده با سایر گزارشها نشان میدهد که چنانچه برنامه‌ریزی صحیحی جهت تنش آبی برای گیاه اعمال شود، در روش آبیاری شیاری هم می‌توان کارایی مصرف آب را تا حد زیادی بالا برد. اما به دلیل حساسیت گیاه به تنشهای یکنواخت در طول فصل، اینگونه تنشها توصیه نمیشود.
