مصطفی مردانی نجف آبادی؛ عباس عبدشاهی؛ معصومه فروزانی؛ منیره زینالی
چکیده
مطالعات نشان میدهد که عملکرد بسیاری از شبکههای آبیاری و زهکشی موجود بنا به دلایلی مانند نقص در طراحی و اجرا و نبود مدیریت مناسب، کمتر از حد انتظار است. وجود عوامل مؤثر متعدد بر عملکرد این شبکهها، مسئله ارزیابی را پیچیده کرده است. یکی از روشهای بسیار کارآمد در زمینۀ ارزیابی کارایی، روش تحلیل پوششی داده‌هاست. البته فرض دقیق و ...
بیشتر
مطالعات نشان میدهد که عملکرد بسیاری از شبکههای آبیاری و زهکشی موجود بنا به دلایلی مانند نقص در طراحی و اجرا و نبود مدیریت مناسب، کمتر از حد انتظار است. وجود عوامل مؤثر متعدد بر عملکرد این شبکهها، مسئله ارزیابی را پیچیده کرده است. یکی از روشهای بسیار کارآمد در زمینۀ ارزیابی کارایی، روش تحلیل پوششی داده‌هاست. البته فرض دقیق و معین بودن داده‌های مورد استفاده در این روش، باعث ایجاد محدودیت‌هایی در استفاده از آن میشود. از این‌رو، در مطالعۀ حاضر برای تعیین کارایی فنی، کارایی مقیاس و کارایی فنی خالص در چهار شبکه آبیاری و زهکشی کارون بزرگ با در نظر گرفتن مسئلۀ عدم حتمیت در داده‌ها، از روش تحلیل پوششی داده‌ها با پارامترهای کنترل‌کنندۀ میزان محافظه‌کاریاستفاده شد. نتایج بررسیها نشان میدهد که در سطح احتمال 50 درصد انحراف از محدودیت، شبکۀ آبیاری و زهکشی گتوند و شمال شرق اهواز بهترتیب با میانگین 1 و 52/0 امتیاز، بیشترین و کمترین کارایی را دارند. بررسی علل ناکارایی در شبکهها نشان میدهد که هزینه‌های پرسنلی و تعمیر و نگهداری بیشترین تأثیر را بر این امر داشته بهنحوی که درصد اختلاف میان مقدار واقعی و مطلوب این دو نهاده بهترتیب 48 و 41 درصد است. برای اطمینان خاطر تصمیم‌گیرندگان در بهکارگیری نتایج حاصل از مطالعه، با استفاده از شبیه‌سازی مونت‌کارلو، اعتبار روش مذکور سنجیده شد. نتایج بهدست آمده بیانگر توانمندی مدل تحلیل پوششی داده‌ها با پارامترهای کنترل‌کنندۀ میزان محافظه‌کاری در مقابل داده‌های نامطمئن است.
معصومه خلخالی؛ محمدجواد منعم؛ کیومرث ابراهیمی
دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1387، ، صفحه 125-140
چکیده
ارزیابی عملکرد شبکههای آبیاری و زهکشی در نقاط مختلف دنیا نشانگر فاصلة زیاد آنها از شرایط مطلوب است. علاوه بر مشکلات فیزیکی و بهره‌برداری از شبکهها، محدودیت‌های روش‌شناسی ارزیابی عملکرد نیز موجب شده که روشهای معمول ارزیابی عملاً در بهبود عملکرد شبکهها تاثیر قابل توجهی نداشته باشند. علی‌رغم تحقیقات زیاد در جهت ارائة ...
بیشتر
ارزیابی عملکرد شبکههای آبیاری و زهکشی در نقاط مختلف دنیا نشانگر فاصلة زیاد آنها از شرایط مطلوب است. علاوه بر مشکلات فیزیکی و بهره‌برداری از شبکهها، محدودیت‌های روش‌شناسی ارزیابی عملکرد نیز موجب شده که روشهای معمول ارزیابی عملاً در بهبود عملکرد شبکهها تاثیر قابل توجهی نداشته باشند. علی‌رغم تحقیقات زیاد در جهت ارائة روشهای ارزیابی، مدیران و تصمیم‌گیران به دلیل تعدد و پیچیدگی متغیرهای موثر بر عملکرد و تنوع گزینههای بهبود، همچنان در انتخاب گزینههای برتر بهبود عملکرد با مشکل مواجه هستند. بنابراین، تعیین میزان بهبود عملکرد نسبت به تغییر عوامل تصمیم‌گیری، به منظور تعیین اولویت و انتخاب بهترین گزینه های بهبود عملکرد حائز اهمیت است. در این تحقیق یک مدل پشتیبانی تصمیم بر اساس روش تحلیل پوششی داده‌ها و تحلیل حساسیت آن توسعه یافته است. مدل تهیهشده علاوه بر ارزیابی عملکرد و تعیین استانداردها و ظرفیت‌های بهبود، با تحلیل حساسیت نتایج، میزان اثربخشی گزینههای بهبود و رتبه‌بندی آنها را تعیین و از آن به عنوان ابزار پشتیبانی تصمیم مدیران شبکه، برای انتخاب گزینههای بهبود استفاده میکند. مدل تهیهشده با استفاده از اطلاعات هشت شبکه آبیاری و زهکشی کشور اجرا گردید. که در این مقاله تنها به تشریح نتایج برای یکی از شبکهها پرداخته شده است که برای دیگر شبکهها نیز قابل تعمیم است. در این ارزیابی، کارایی شبکه "یک" 2/0 به دست آمد و مرجع آن تعیین شد و در مقایسه با مرجع مشخص گردید که این شبکه در مورد شاخصهای "پرسنل" و "ماشین‌آلات" در مقایسه با دو شاخص دیگر "فنی" و "هزینه" عملکرد ضعیف‌تری داشته است. در بین شاخصهای "فنی" و "هزینه" نیز کاهش "هزینه" اثر بیشتری بر بهبود عملکرد شبکه داشته است. صرفه‌جویی در مورد شاخص "ماشین‌آلات" نیز موثرتر از سایر نهاده‌های شبکه تعیین شد. با استفاده از مدل توسعه یافته و قابلیت تحلیل حساسیت در روش تحلیل پوششی داده‌ها (DEA)، می‌‌توان اطلاعات لازم را جهت تصمیم‌گیری در مورد گزینه های بهبود، که در دوره‌های ارزیابی ماهانه، فصلی یا سالانه به دست میآید، در اختیار مدیران قرار داد.
جلال جلیلی؛ سیدجلال جبلی؛ هوشنگ قمرنیا؛ محمدجواد منعم
دوره 7، شماره 4 ، اسفند 1385، ، صفحه 71-88
چکیده
ارزیابی عملکرد شبکههای آبیاری اولین مرحله جهت یافتن راهکارهای بهبود شبکههاست. روش ارزیابی مقایسهای (Benchmarking) در شبکههای آبیاری اخیراً از طرف مراجع بینالمللی مدیریت منابع آب پیشنهاد و در بعضی از کشورها نیز اجرا شده است که با استفاده از راهکارهای مناسب باعث بهبود عملکرد در شبکهها گردیده است. در روشهای معمول ...
بیشتر
ارزیابی عملکرد شبکههای آبیاری اولین مرحله جهت یافتن راهکارهای بهبود شبکههاست. روش ارزیابی مقایسهای (Benchmarking) در شبکههای آبیاری اخیراً از طرف مراجع بینالمللی مدیریت منابع آب پیشنهاد و در بعضی از کشورها نیز اجرا شده است که با استفاده از راهکارهای مناسب باعث بهبود عملکرد در شبکهها گردیده است. در روشهای معمول ارزیابی مقایسهای، شاخصهای مورد نظر اندازهگیری و به صورت گرافیکی مقایسه خواهند شد و سپس با مبنا قرار دادن شاخصهای برتر، از آنها جهت بهبود سایر شبکهها استفاده میشود. اما در این تحقیق روش ارزیابی مقایسهای به صورت عددی و غیرگرافیکی است. ابتدا شاخصها ارزشگذاری و پس از آن مقادیر آنها نرمال میشود. جهت مقایسة شاخصهای ارزیابیدر پنج دیدگاه مدیریتی، فنی، حاصل بخشی کشاورزی و اقتصادی- اجتماعی، مالی، و زیست محیطی دو شبکة آبیاری بریموند و دینور در استان کرمانشاه انتخاب شدند. پس از انتخاب شبکهها و شاخصها، فرآیندهای ارزیابی به روش مقایسهای در مراحل مختلف اجرا و سطح شاخصهای برتر در دو شبکه به عنوان سطح استاندارد (Benchmark)، با مقدار یک تا 100 درصد در نظر گرفته شد. سپس بهروش تحلیل سلسله مراتبی با تشکیل ماتریس مقایسات زوجی و با استفاده از نظر کارشناسان مجرب، ضرائب اهمیت نسبی شاخصها و دیدگاهها تعیین گردید. در نتیجة مقایسة دو شبکه با سطح استاندارد تعیین شده، مقدار عملکرد شبکه بریموند 8708/0 و شبکه دینور 9054/0 بهدست آمد. از مقایسة مقدار عملکرد دیدگاهها با سطوح استاندارد آنها در دو شبکه آبیاری بریموند و دینور بهترتیب: در دیدگاه مدیریتی9128/0 و 9074/0، فنی7660/0 و 9731/0، حاصلبخشی کشاورزی و اقتصادی- اجتماعی 8607/0 و 8728/0، مالی 8613/0 و 9276/0، و زیست محیطی 8751/0 و 8187/0 بهدست آمد. جهت بهبود عملکرد شبکه، دیدگاهها بر اساس پتانسیل بهبود عملکرد و ضرائب اهمیت نسبی آنها اولویتبندی شدند. در شبکة آبیاری بریموند دیدگاههای مدیریتی با مقدار پتانسیل بهبود 0394/0، فنی 0356/0، حاصلبخشی کشاورزی و اقتصادی- اجتماعی 0328/0، مالی 0133/0 و زیست محیطی 008/0 و در شبکة آبیاری دینور دیدگاه مدیریتی پتانسیل بهبود آن در شبکه با مقدار 0419/0، حاصلبخشیکشاورزی و اقتصادی- اجتماعی 0299/0، زیست محیطی 0116/0، مالی 0069/0، و فنی 0041/0 در اولویت کاری قرارگرفتهاند. به طورکلی ارزیابی مقایسهای (Benchmarking) و کاربرد آن در شبکههای آبیاری کشور میتواند در تسریع بهبود شبکههای آبیاری بسیار مؤثر باشد.
