علیرضا کیانی
دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1389، ، صفحه 85-102
چکیده
بزرگترین چالش کنونی برای تولید غذا در کشورکمبود منابع آب است. در چنین شرایطی، استفادة مؤثرتر از آب یکی از ضروری‌ترین گزینه‌ها برای افزایش تولید محصولات کشاورزی است. شناخت رابطة آب-عملکردِ گیاه در این زمینه مفید خواهد بود. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطة آب- عملکرد در سه رقم سویا، مقدار بهینه آب آبیاری در شرایط کمبود آب، مقایسة ...
بیشتر
بزرگترین چالش کنونی برای تولید غذا در کشورکمبود منابع آب است. در چنین شرایطی، استفادة مؤثرتر از آب یکی از ضروری‌ترین گزینه‌ها برای افزایش تولید محصولات کشاورزی است. شناخت رابطة آب-عملکردِ گیاه در این زمینه مفید خواهد بود. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطة آب- عملکرد در سه رقم سویا، مقدار بهینه آب آبیاری در شرایط کمبود آب، مقایسة دو راهبرد کم‌آبیاری و آبیاری کامل از نظر تولید و ضریب واکنش ارقام به آب (Ky) اجرا شده است. اینپژوهش با استفاده از روش آبیاری بارانی با چهار تیمار مختلف آبیاری بر اساس فاصله از خط فرعی بههمراه سه رقم سویا ( سحر، G3، و DPX) با چهار تکرار در سال‌های زراعی 1384 و 1385 در خاک لومِ رسی- سیلتی تا لومِ سیلتی در مزرعه‌ای به وسعت 3000 متر مربع در گرگان به اجرا در آمد. نوع آزمایش کرتهای خرد شده بود که در آن مقدار آب به عنوان کرت اصلی و ثابت و سه رقم سویا به صورت کرتهای فرعی و تصادفی در داخل کرت اصلی توزیع شدند. نتایج نشان میدهد که عملکرد هر سه رقم تحت تأثیر تیمارهای آبیاری قرار گرفتند. بیشترین عملکرد ارقام سویا مربوط به نزدیکترین فاصله از خط لولة آبیاری بارانی (W1) با میانگین 3306 کیلوگرم در هکتار و در بین ارقام نیز بالاترین عملکرد مربوط به رقم DPX با میانگین 2905 کیلوگرم در هکتار است. نتایج نشان میدهد که در صورتیکه بارندگی مؤثر رخ ندهد، مقدار بهینه آب آبیاری در شرایط کم‌آبیاری برای سه رقم سحر، G3، و DPXتقریباً یکسان و به ترتیب برابر با 424، 433، و 435 میلی‌متر است. در شرایط آبیاری کامل برای حصول به حداکثر عملکرد، ارقام سحر، G3 و DPX به ترتیب به مقدار 437، 467، و 523 میلی‌متر آب آبیاری و یا به مقدار 550، 580 و 640 میلی‌متر آبکاربردی (مجموع باران مؤثر و آب آبیاری) نیاز دارند. جهت افزایش تولید کل، مقایسه کمًی دو راهبرد کم‌آبیاری و آبیاری کامل حکایت از برتری روش کم‌آبیاری دارد. واکنش عملکرد ارقام نسبت به مقادیر مختلف آب و برآورد ضریب واکنش به آب آنها (Ky) نشان میدهد که رقم DPX به منظور افزایش تولید و استفادة بهینه از منابع محدود آب نسبت به ارقام دیگر در الویت است. در این پژوهش، Ky برای ارقام سحر، G3، و DPX به ترتیب برابر با 1/1، 06/1، و 92/0 براورد شده است.
علیرضا کیانی؛ مجید میرلطیفی؛ مهدی همایی؛ علی محمد چراغی
دوره 6، شماره 4 ، اسفند 1384، ، صفحه 1-14
چکیده
شوری و خشکی دو عامل مهم کاهش تولید گندم در مناطق خشک و نیمه خشک محسوب میشوند. در چنین مناطقی، علاوه بر شناسایی واکنش گیاهان نسبت به آب یا شوری، تعیین تابع تولید تلفیقی آب- شوری نیز از ضروریات است. به همین منظور این پژوهش جهت بررسی واکنش گندم تحت شرایط توأم دو عامل فوق به مدت دو سال زراعی (81-80 و 82-81) در شمال گرگان (آق ...
بیشتر
شوری و خشکی دو عامل مهم کاهش تولید گندم در مناطق خشک و نیمه خشک محسوب میشوند. در چنین مناطقی، علاوه بر شناسایی واکنش گیاهان نسبت به آب یا شوری، تعیین تابع تولید تلفیقی آب- شوری نیز از ضروریات است. به همین منظور این پژوهش جهت بررسی واکنش گندم تحت شرایط توأم دو عامل فوق به مدت دو سال زراعی (81-80 و 82-81) در شمال گرگان (آق قلا) به اجرا در آمد. روش شناسی این تحقیق بر اساس تحلیل تابع تولید آب – شوری و با استفاده از داده‌های مزرعه‌ای انجام گرفت. چهار سطح مقدار آب شامل 50 (W1)، 75 (W2)، 100 ((W3 و 125 (W4) درصد نیاز گیاه به عنوان عامل اصلی و چهار سطح شوری آب آبیاری S1، S2، S3 و S4 به ترتیب در سال اول برابر 6/1، 9/7، 8/10 و 6/13 و در سال دوم معادل 1، 3/9، 2/12 و 7/14 دسی‌زیمنس بر متر به عنوان عامل فرعی با سه تکرار در یک آزمایش کرتهای خرد شده به صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی بررسی شد. چهار نوع تابع تولید شامل خطی ساده (SimpleLinear)، لگاریتمی (Cobb-Douglas)، درجة دوم (Quadratic) و متعالی (Transcendental) ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که در شرایط توأم شوری و خشکی، تابع متعالی عملکرد گندم را بهتر از توابع دیگر پیش‌بینی میکند. برآورد تولید نهایی (Marginal Production) (MP) نسبت به متغیرهای شوری و رطوبت خاک نشان داد اثر هر کدام بر عملکرد یکسان نیست و عملکرد گندم تحت تغییرات رطوبت خاک نسبت به تغییرات شوری خاک حساستر است. نسبت نهایی نرخ جایگزینی (Marginal Rate of Technical Substitutaion) (MRTS) دو عامل مورد بررسی نشان داد که می‌توان برای رسیدن به عملکرد یکسان عوامل فوق را در دامنة وسیعی از مقادیر آنها جایگزین کرد. همچنین، نتایج دلالت بر این واقعیت دارد که با تغییر رطوبت خاک شیب رابطه عملکرد - شوری تغییر میکند، بنابراین در کارهای عملی برای بیان تأثیر رطوبت و شوری خاک بر عملکرد، روابط غیر خطی ترجیح داده میشوند.
علیرضا کیانی؛ مجید میرلطیفی؛ مهدی همایی؛ علی محمد چراغی
دوره 6، شماره 3 ، آذر 1384، ، صفحه 47-64
چکیده
در مناطق خشک و نیمه خشک، کمبود آب و کاهش کیفی منابع آب و خاک از عوامل اصلی کاهش تولید محسوب میشوند. در چنین شرایطی، کاربرد روش کم‌آبیاری و استفاده از آب‌های نامتعارف در کشاورزی دو راهبرد مدیریتی مهم جهت تعدیل شرایط تنش آبی پنداشته میشود. در این راستا، پژوهش حاضر به منظور بررسی کارآیی مصرف آب و عملکرد گندم تحت شرایط شوری و کم‌آبی ...
بیشتر
در مناطق خشک و نیمه خشک، کمبود آب و کاهش کیفی منابع آب و خاک از عوامل اصلی کاهش تولید محسوب میشوند. در چنین شرایطی، کاربرد روش کم‌آبیاری و استفاده از آب‌های نامتعارف در کشاورزی دو راهبرد مدیریتی مهم جهت تعدیل شرایط تنش آبی پنداشته میشود. در این راستا، پژوهش حاضر به منظور بررسی کارآیی مصرف آب و عملکرد گندم تحت شرایط شوری و کم‌آبی به مدت دو سال زراعی (81-80 و 82-81) در شمال شهرستان گرگان (آق قلا) به اجرا در آمد. چهار سطح مقدار آب شامل 50 (W1) ، 75(W2)، 100(W3)و 125 (W4) درصد نیاز گیاه به عنوان عامل اصلی و چهار سطح شوری شامل 5/1(S1) ، 5/8 (S2)، 5/11(S3) ، و 2/14 (S4) دسی‌زیمنس بر متر به عنوان عامل فرعی با سه تکرار در یک آزمایش کرتهای خرد شده به صورت طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی بررسی شد. نتایج نشان داد که با استفاده از روشهای کم آبیاری و همچنین کاربرد آب‌های شور زهکش‌ها برای آبیاری گندم حجم قابل توجهی آب غیر شور ذخیره میشود به طوریکه کارآیی مصرف آب و عملکرد کاهش معنی‌داری نداشتند. توزیع شوری در نیمرخ خاک نشان داد، کاربرد آب شور موجب افزایش شوری خاک در زمان برداشت گندم میشود. در تیمار S4 و در عمق40 سانتیمتری شوری خاک از 4 دسی‌زیمنس بر متر در زمان کاشت به 5/7 دسی‌زیمنس بر متر در زمان برداشت افزایش یافت. ولی باران‌های پاییزه موجب تعدیل این روند در اوایل رشد گندم شده به طوری که در شروع فصل بعدی در تیمار فوق شوری خاک به 8/5 دسی‌زیمنس بر متر کاهش یافت.
