مدیریت شبکه های آبیاری
ابوالفضل ناصری؛ فریبرز عباسی؛ امیر نورجو؛ جمال احمدآلی؛ محمدعلی شاهرخ نیا؛ علیرضا مأمن پوش؛ مجید کرامتی طرقی؛ سالومه سپهری؛ کرامت اخوان؛ سیدحسن موسوی فضل؛ نادر عباسی؛ مهدی اکبری؛ جواد باغانی؛ محمدمهدی نخجوانی؛ رامین نیکان فر؛ اردلان ذوالفقاران
چکیده
تأمین امنیت غذایی در شرایط کمبود منابع آب در کشور، نیازمند مدیریت بهینه مصرف آب در بخش کشاورزی است. اساسی‌ترین مؤلفه برای مدیریت بهینه آب، آگاهی از حجم آب آبیاری در تولید محصولات مختلف کشاورزی تحت مدیریت تولیدکنندگان است. از بین محصولات باغی، سیب (درختی) با تولید سالانه حدود سه میلیون تن از سطح 247 هزار هکتار از اراضی باغی کشور در ...
بیشتر
تأمین امنیت غذایی در شرایط کمبود منابع آب در کشور، نیازمند مدیریت بهینه مصرف آب در بخش کشاورزی است. اساسی‌ترین مؤلفه برای مدیریت بهینه آب، آگاهی از حجم آب آبیاری در تولید محصولات مختلف کشاورزی تحت مدیریت تولیدکنندگان است. از بین محصولات باغی، سیب (درختی) با تولید سالانه حدود سه میلیون تن از سطح 247 هزار هکتار از اراضی باغی کشور در جایگاه نخست قرار دارد. متناسب با این حجم تولید، برآورد میشود حجم قابل‌توجهی از منابع آب سطحی و زیرزمینی برای تولید این محصول مصرف میگردد. بنابراین، این پژوهش با هدف تعیین بهره‌وری آب در باغات سیب تحت مدیریت باغداران در استان‌های منتخب در کشور اجرا گردید. این استانها عبارت از آذربایجانشرقی، آذربایجانغربی، اردبیل، اصفهان، تهران، خراسان‌رضوی، فارس و سمنان بودند. علاوه بر اندازه‌گیری مستقیم آب آبیاری و عملکرد محصول، بهره‌وری آب در 145 باغ در کشور تعیین گردید. برای بررسی تفاوت احتمالی حجم آب آبیاری و عملکرد، و بهره‌وری آب در تولید سیب از تحلیل واریانس استفاده شد. نتایج نشان داد تفاوت بهره‌وری آب در باغات استان‌های مختلف معنیدار بود. میانگین شاخص بهره‌وری آب در باغات سیب کشور برابر 73/2 کیلوگرم بر مترمکعب به دست آمد. حداقل و حداکثر شاخص بهره‌وری آب از باغات سیب استان‌های فارس (12/1 کیلوگرم بر مترمکعب) و سمنان (46/3 کیلوگرم بر مترمکعب) به دست آمد. راهکارهایی برای بهینهسازی استفاده از منابع آب برای ارتقای بهره‌وری آب در باغات سیب کشور ارائه شده است.
الیاس دهقان؛ آذرخش عزیزی
چکیده
بسیاری از اراضی جنوب استان خوزستان ناهموارند و مالههای مرسوم برای تسطیح دقیق آنها مناسب نیستند. ناهمواری سطح خاک تأثیر زیادی بر میزان مصرف آب، درصد سبز شدن بذر و عملکرد گیاه دارد. این پژوهش در سال90-89 به روش آزمون t جفت نشده برای مقایسه عملکرد مالههای لیزری و مرسوم از نظر شاخص تسطیح، زمان مورد نیاز، میزان و کارایی مصرف آب، ...
بیشتر
بسیاری از اراضی جنوب استان خوزستان ناهموارند و مالههای مرسوم برای تسطیح دقیق آنها مناسب نیستند. ناهمواری سطح خاک تأثیر زیادی بر میزان مصرف آب، درصد سبز شدن بذر و عملکرد گیاه دارد. این پژوهش در سال90-89 به روش آزمون t جفت نشده برای مقایسه عملکرد مالههای لیزری و مرسوم از نظر شاخص تسطیح، زمان مورد نیاز، میزان و کارایی مصرف آب، درصد سبز شدن بذرها و عملکرد دانه در دو مزرعه در شمال اهواز با شدت ناهمواری متفاوت اجرا شد. نتایج نشان داد که شاخص تسطیح برای مالة لیزری در هر دو مزرعه برابر 4/1سانتی‌متر و برای مالة مرسوم (معمولی) در مزرعة یک و دو به ترتیب برابر 5/3 و 7/2 سانتی‌متر بود که نشان‌دهنده دقت خوب تسطیح لیزری و دقت پایین مالة مرسوم در تسطیح زمین بود. در مزرعة یک، زمان مورد نیاز برای تسطیح با مالة لیزری با 7/3 ساعت بر هکتار نسبت به مالة مرسوم 2/2 برابر بیشتر بود. از نظر درصد سبز شدن بذر و عملکرد دانه، تفاوت بین تسطیح لیزری و معمولی در سطح 1 درصد معنیدار بود و بیشترین درصد سبز شدن بذر و عملکرد دانه از ماله لیزری به دست آمد. در اراضی با ناهمواری زیاد، مالة لیزری در مقایسه با مالة مرسوم باعث حدود 29 درصد افزایش در عملکرد دانه، 33 درصد کاهش در مصرف آب و 67 درصد افزایش در کارایی مصرف آب شده و قابل توصیه است، اما در مزارع با ناهمواری کم، استفاده از مالة مرسوم مناسب ارزیابی شده است و کاربرد مالة لیزری ضرورتی ندارد.
پروین شرایعی؛ علیرضا سبحانی؛ محمدحسین رحیمیان
دوره 7، شماره 2 ، شهریور 1385، ، صفحه 75-86
چکیده
به منظور بررسی اثر میزان آب آبیاری و عنصر غذایی پتاسیم بر عملکرد، کارآیی مصرف آب، و برخی خصوصیات کیفی میوه گوجهفرنگی رقم پتو ارلی سی اچ، طرحی در قالب بلوکهای کامل تصادفی و به صورت کرتهای خرد شده در سه تکرار، در سالهای 1378 و 1379 در مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان اجرا شد. در کرتهای اصلی شامل آبیاری پس از 70، 100 و 130 میلی متر ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر میزان آب آبیاری و عنصر غذایی پتاسیم بر عملکرد، کارآیی مصرف آب، و برخی خصوصیات کیفی میوه گوجهفرنگی رقم پتو ارلی سی اچ، طرحی در قالب بلوکهای کامل تصادفی و به صورت کرتهای خرد شده در سه تکرار، در سالهای 1378 و 1379 در مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان اجرا شد. در کرتهای اصلی شامل آبیاری پس از 70، 100 و 130 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A و کرتهای فرعی شامل مقادیر کود پتاسیم 100، 150 و200 درصد نیاز غذایی بود. نتایج تجزیة آماری نشان داد که عملکرد میوه گوجهفرنگی در اثر آبیاری پس از 70، 100 و 130 میلیمتر تبخیر از تشتک به ترتیب برابر با 343/55، 007/49 و 457/33 تن در هکتار است. افزایش مقدار پتاسیم باعث افزایش عملکرد و کارآیی مصرف آب شد. با کاهش میزان آب آبیاری، pH میوه کاهش پیدا کرد اما مقادیر مختلف کود پتاسیم تأثیری بر آن نداشت. درصد مواد جامد انحلالپذیر میوه با افزایش کود پتاسیم افزایش پیدا کرد. اسید قابل تیتراسیون میوه در سطوح مختلف آب آبیاری تغییر یافت و بالاترین میزان آن پس از 100 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر به دست آمد. افزایش کود پتاسیم، اسید قابل تیتراسیون میوه را افزایش داد و مصرف مقادیر مختلف پتاسیم در خاک تأثیری در مقدار پتاسیم موجود در میوه و گیاه نداشت.
حمیدرضا سالمی؛ سعید ملک؛ داوود افیونی
دوره 7، شماره 2 ، شهریور 1385، ، صفحه 131-146
چکیده
به منظور بررسی واکنش ارقام جدید و تجارتی گندم و یک لاین امیدبخش به تیمارهای مختلف کم‌آبیاری، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوتر آباد به صورت طرح آماری کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی درسه تکرار اجرا شد. سه تیمار میزان آب آبیاری شامل 100، 80، و 60 درصد تبخیر و تعرق محصول در کرتهای اصلی و شش رقم گندم (پیشتاز، ...
بیشتر
به منظور بررسی واکنش ارقام جدید و تجارتی گندم و یک لاین امیدبخش به تیمارهای مختلف کم‌آبیاری، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوتر آباد به صورت طرح آماری کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی درسه تکرار اجرا شد. سه تیمار میزان آب آبیاری شامل 100، 80، و 60 درصد تبخیر و تعرق محصول در کرتهای اصلی و شش رقم گندم (پیشتاز، شیراز، M-73-18، مرودشت، مهدوی، و بک کراس روشن) در کرتهای فرعی قرار گرفت. طی دورة رشد و در پایان فصل رشد عملکرد و خصوصیات کیفی در تیمارهای مختلف اندازه‌گیری شد و داده‌های ثبت شده طی سه سال زراعی 81-1380، 82- ١381و 83-1382 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که تأثیر میزان‌های مختلف آب آبیاری بر عملکرد دانه، کارآیی مصرف آب (WUE)، و کششپذیری خمیر در سطح یک درصد(01/0r ≤ ) معنیدار است. تأثیر میزان آبیاری بر صفات، تعداد سنبله در مترمربع، و گلوتن در سطح پنج درصد (05/0 r ≤) معنیدار است ولیتأثیر میزان‌های آبیاری بر صفات پروتئین، خاکستر، عدد زلنی، و مقاومت به کششپذیری خمیر معنیدار نیست. ارقام مورد بررسی تفاوت کاملاً معنیداری (01/0r ≤ ) از نظر عملکرد دانه،عدد زلنی (رسوب)، مقاومت به کشش و کششپذیری خمیر داشتند. البته تفاوت این ارقام در خصوص صفات پروتئین، خاکستر و گلوتن معنیدار نشد. میانگین مقادیر WUE در تیمار 60 درصد تبخیر و تعرق محصول، حداکثر و برابر 54/1 کیلوگرم بر مترمکعب به دست آمد. همچنین رقم پیشتازدارای بالاترین مقدار WUE بود. بعد از این رقم، لاینM-73-18 و رقم بک کراس روشن بیشترین مقدارWUE را دارا بودند. از این رو در مناطق خشک ارقام مذکور تحت مدیریت 40 درصد کسر آبیاری بر سایر ارقام برتری دارند.
علیرضا کیانی؛ مجید میرلطیفی؛ مهدی همایی؛ علی محمد چراغی
دوره 6، شماره 3 ، آذر 1384، ، صفحه 47-64
چکیده
در مناطق خشک و نیمه خشک، کمبود آب و کاهش کیفی منابع آب و خاک از عوامل اصلی کاهش تولید محسوب می‌شوند. در چنین شرایطی، کاربرد روش کم‌آبیاری و استفاده از آب‌های نامتعارف در کشاورزی دو راهبرد مدیریتی مهم جهت تعدیل شرایط تنش آبی پنداشته میشود. در این راستا، پژوهش حاضر به منظور بررسی کارآیی مصرف آب و عملکرد گندم تحت شرایط شوری و کم‌آبی ...
بیشتر
در مناطق خشک و نیمه خشک، کمبود آب و کاهش کیفی منابع آب و خاک از عوامل اصلی کاهش تولید محسوب می‌شوند. در چنین شرایطی، کاربرد روش کم‌آبیاری و استفاده از آب‌های نامتعارف در کشاورزی دو راهبرد مدیریتی مهم جهت تعدیل شرایط تنش آبی پنداشته میشود. در این راستا، پژوهش حاضر به منظور بررسی کارآیی مصرف آب و عملکرد گندم تحت شرایط شوری و کم‌آبی به مدت دو سال زراعی (81-80 و 82-81) در شمال شهرستان گرگان (آق قلا) به اجرا در آمد. چهار سطح مقدار آب شامل 50 (W1) ، 75(W2)، 100(W3)و 125 (W4) درصد نیاز گیاه به عنوان عامل اصلی و چهار سطح شوری شامل 5/1(S1) ، 5/8 (S2)، 5/11(S3) ، و 2/14 (S4) دسی‌زیمنس بر متر به عنوان عامل فرعی با سه تکرار در یک آزمایش کرتهای خرد شده به صورت طرح بلوکهای کاملاً تصادفی بررسی شد. نتایج نشان داد که با استفاده از روشهای کم آبیاری و همچنین کاربرد آب‌های شور زهکش‌ها برای آبیاری گندم حجم قابل توجهی آب غیر شور ذخیره میشود به طوریکه کارآیی مصرف آب و عملکرد کاهش معنیداری نداشتند. توزیع شوری در نیمرخ خاک نشان داد، کاربرد آب شور موجب افزایش شوری خاک در زمان برداشت گندم میشود. در تیمار S4 و در عمق40 سانتیمتری شوری خاک از 4 دسی‌زیمنس بر متر در زمان کاشت به 5/7 دسی‌زیمنس بر متر در زمان برداشت افزایش یافت. ولی باران‌های پاییزه موجب تعدیل این روند در اوایل رشد گندم شده به طوری که در شروع فصل بعدی در تیمار فوق شوری خاک به 8/5 دسی‌زیمنس بر متر کاهش یافت.
