مجید دلاور؛ سعید مرید؛ مهنوش مقدسی
چکیده
با توجه به کاهش منابع آبی، تخصیص بهینه آب در بخش کشاوزی بیش از پیش ضرورت پیدا میکند. بدین منظور، برنامهریزی بهینۀ آبیاری و تولید توابع عملکرد با توجه به منابع آب در دسترس و مراحل رشد، رویکردی است مؤثر در بهرهوری بهتر از آب. این رویکرد با هدف حداکثر کردن تولید محصول با استفاده از روابط ارائه شده در سازمان خوارباروکشاورزی ...
بیشتر
با توجه به کاهش منابع آبی، تخصیص بهینه آب در بخش کشاوزی بیش از پیش ضرورت پیدا میکند. بدین منظور، برنامهریزی بهینۀ آبیاری و تولید توابع عملکرد با توجه به منابع آب در دسترس و مراحل رشد، رویکردی است مؤثر در بهرهوری بهتر از آب. این رویکرد با هدف حداکثر کردن تولید محصول با استفاده از روابط ارائه شده در سازمان خوارباروکشاورزی ملل متحد (FAO) در سال 1979 به کرات مورد توجه بوده است. اما همین سازمان از سال 2003 تغییراتی در این روابط داد که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. مقایسه این دو روش در تولید توابع عملکرد و نحوۀ تخصیص آب، هدف این مقاله قرار داده شده است که روی چهار محصول گندم، جو، چغندر قند، و سیبزمینی در شبکههای آبیاری زاینده رود به انجام رسید. بدین منظور دو مدل بهینهسازی برای تهیۀ برنامۀ آبیاری محصولات فوق در طول دورۀ رشد و با دور زمانی10 روزه با هدف حداکثر کردن عملکرد بر اساس شرایط اقلیمی مربوط به خشکسالی سال آبی 78-1377 توسعه یافت. نتایج نشان میدهد که رابطۀ جدید FAO عملکرد کمتری را برای محصولات در شرایط تنش آبی ارائه میدهد. اما از طرفی توزیع آب آبیاری طی دوره رشد یکنواختتر بوده است.
نیاز علی ابراهیمی پاک؛ ابراهیم پذیرا
دوره 9، شماره 4 ، اسفند 1387، ، صفحه 17-30
چکیده
هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر کمآبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه سیبزمینی است. این پژوهش با استفاده از طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی چهار تخته مرکز تحقیقات کشاورزی چهار محال و بختیاری اجرا شد. در این پژوهش، تیمارهای کمآبیاری در پنجسطح شامل E0 (آبیاریکامل)، E1(85درصد)، E2(70درصد)،E3 ...
بیشتر
هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر کمآبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه سیبزمینی است. این پژوهش با استفاده از طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی چهار تخته مرکز تحقیقات کشاورزی چهار محال و بختیاری اجرا شد. در این پژوهش، تیمارهای کمآبیاری در پنجسطح شامل E0 (آبیاریکامل)، E1(85درصد)، E2(70درصد)،E3 (55درصد) وE4 (30 درصد) تبخیر - تعرق واقعی گیاه سیبزمینی حاصل از لایسیمتر زهکشدار بهطور جداگانه در سه دورة رشد سیبزمینی شامل T1: دورة استقرار بذر و رشد رویشی، T2: دورة رشد کامل، و T3: دورة رشد رسیدن آزمایش شدند. صفات مورد بررسی در پژوهش عبارتاند از: تعداد غده در هر بوته، درصد ریز و درشتی غدهها، عملکرد اندام هوایی، عملکرد غده سیبزمینی، میزان آب مصرفی، و کارایی مصرف آب. نتایج این تحقیق بیانگر آن بود که حداکثر و حداقل عملکرد سیبزمینی بهترتیب در سطوح بدون تنش و آبیاری با 30 درصد تبخیر- تعرق حاصل شده است. در دورة اول رشد گیاه با کاهش آب مصرفی، عملکرد محصول و کارایی مصرف آب کاهش نشان میدهد. لیکن در دورههای دوم و سوم رشد گیاه، با کاهش آب مصرفی کارایی مصرف آب افزایش مییابد. بیشترین کارایی مصرف آب در دوره رشد اول در تیمار بدون تنش آبیو در دورة دوم رشددر تیمار آبیاری با 55 درصد تبخیر- تعرق، و در دورة سوم رشد در تیمار آبیاری با30 درصد تبخیر-تعرق بهدست آمده است. کاهش آب مصرفی بهترتیب عبارتاند از دورههای اول 2/12، سوم 2/13و دوم 8/17 درصد که در آنها کاهش محصول بهترتیب برابر با 5/17، 1/11و 8/10 درصد بوده است. بهطور کلی در دورة رشد دوم، تیمار 55 درصد تبخیر- تعرق و در دورههای رشد اول و سوم تیمار 30 درصدتبخیر- تعرق توصیه میشود.
حمیدرضا سالمی؛ حسنعلی عابدی
دوره 7، شماره 3 ، آذر 1385، ، صفحه 79-92
چکیده
به منظور بررسی تحمل ارقام و لاین‌های برنج به تنش خشکی و تعیین اثر این تنش برعملکردو اجزای عملکرداین گیاه، آزمایشی در سالهای زراعی 81-1380 و 82-1381در ایستگاه تحقیقات شهید فزوة اصفهان اجرا شد. آزمایش به صورت طرح آماری کرتهای خرد شده در قالب‌بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا ...
بیشتر
به منظور بررسی تحمل ارقام و لاین‌های برنج به تنش خشکی و تعیین اثر این تنش برعملکردو اجزای عملکرداین گیاه، آزمایشی در سالهای زراعی 81-1380 و 82-1381در ایستگاه تحقیقات شهید فزوة اصفهان اجرا شد. آزمایش به صورت طرح آماری کرتهای خرد شده در قالب‌بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. سه تیمار میزان آب آبیاری شامل آبیاری با عمق 5/3 سانتیمتر در تمام دورة فصل رشد(I1)، آبیاری با عمق 2/2 سانتی متر در تمام دورة فصل رشد (I2)،وتیمار کنترل عمق آب آبیاری بین صفر تا 5/1 سانتیمتر (I3) در کرتهای اصلی و هشت رقم برنج (گرده محلی، زاینده‌رود، سازندگی، حسنی، 97-67، 113-67، 47-67 ، و 72-67) در کرتهای فرعی قرار گرفتند. طی دوره و در پایان فصل رشد، صفات عملکرد دانه و اجزای عملکرد در تیمارهای مختلف اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که تأثیر مقادیر مختلف‌آب مصرفی بر شاخص‌های درصد پوکی، ارتفاع بوته، طول خوشه، طول ریشه، وزن خشک ریشه، و کارآیی مصرف آب (WUE) در سطح یک درصد (£0.01r) معنی‌دار شد. این اثر بر بقیه شاخص‌ها معنی‌دارنگردید. همچنین ارقام مورد بررسی تفاوت کاملاً معنیداری (£0.01r) از نظر تعداد روز تا 50 درصد رسیدگی، طول ریشه، وزن خشک ریشه، ارتفاع بوته، طول خوشه، وزن هزار دانه،درصد پوکی، عملکرد دانه، تعداد پنجه، عرض و طول دانه شلتوک، تعداد دانه در خوشه وWUE داشتند. ارقام از نظر شاخص تعداد روز تا رسیدگی کاملدارای تفاوت معنیداری در سطح پنج درصد (£0.01r) بودند. میانگینWUE در تیمار I3 حداکثر و برابر 77/0 کیلوگرم بر مترمکعب به دست آمد. همچنین رقم زاینده‌رود دارای بالاترین مقدار WUE بود. بعد از این رقم، ارقام 113-67 و سازندگی بیشترین مقدار WUE را دارا بودند. با توجه به اهمیت بهینهسازی آب مصرفی به عنوان دیدگاه‌اصلی در روشهای اعمال تنش خشکی و بروز بحران آب در مناطق خشک و نیمهخشک کشور، تیمار I3 پیشنهاد گردید.
سید حسن موسوی فضل؛ علیرضا محمدی
دوره 6، شماره 1 ، خرداد 1384، ، صفحه 27-40
چکیده
به منظور بررسی تأثیر تنش آبی در مراحل مختلف رشد گوجه فرنگی بر خصوصیات کمی و کیفی محصول این گیاه، آزمایشی در قالب طرح اسپلیت اسپلیت پلات با سه فاکتور در اراضی مرکز تحقیقات کشاورزی سمنان (شاهرود) از سال 1379 به مدت دو سال زراعی اجرا شد. ارقام گوجه فرنگی (موبیل و کال جی) به صورت دو نوار در هر بلوک قرار گرفتند. تیمار اصلی شامل سه سطح مختلف آب ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر تنش آبی در مراحل مختلف رشد گوجه فرنگی بر خصوصیات کمی و کیفی محصول این گیاه، آزمایشی در قالب طرح اسپلیت اسپلیت پلات با سه فاکتور در اراضی مرکز تحقیقات کشاورزی سمنان (شاهرود) از سال 1379 به مدت دو سال زراعی اجرا شد. ارقام گوجه فرنگی (موبیل و کال جی) به صورت دو نوار در هر بلوک قرار گرفتند. تیمار اصلی شامل سه سطح مختلف آب آبیاری (50، 75 و 100 درصد آب مورد نیاز گیاه) و تیمار فرعی شامل مراحل رشد گیاه در چهار سطح (نشا تا گل دهی، گل دهی تا میوه دهی، تشکیل میوه‌ها تا اولین برداشت، و پس از برداشت اول تا انتهای فصل) بود. آب مورد نیاز گیاه بر اساس داده‌های تشتک تبخیر کلاسA و سطوح آبیاری 50، 75، و 100 درصد محاسبه شد و با روش آبیاری شیاری(فارو) در اختیار گیاه قرار گرفت. نتایج نشان داد که ارقام گوجه فرنگی از نظر عملکرد با هم تفاوتی ندارند. اثر متقابل مقدار آب و مرحلۀ رشد گیاه در سطح یک درصد معنی‌دار شد، به طوریکه تنش ملایم (75 درصد نیاز آبی) و شدید (50 درصد نیاز آبی) در مرحلۀگل دهی تا میوهدهی عملکرد محصول را به میزان 13 تن در هکتار کاهش میدهد. تنش آبی در سایر مراحل رشد تأثیر معنیداری بر عملکرد محصول نداشت. تیمارهای آبی 50، 75، و100 درصد به ترتیب با میانگین عملکرد 3/58 ، 57 ، 62 تن در هکتار اختلاف معنیداری با یکدیگر نداشتند. بنابراین به غیر از مرحلة گل‌دهی تا میوهدهی می‌توان میزان آب مصرفی را تا 50 درصد، بدون کاهش قابل توجه در عملکرد، تقلیل داد. ارقام از نظر پارامترهای pH و مواد جامد انحلال پذیر (Brix) تفاوت نداشتند اما رقم کال- جی (با نسبت گوشت به آب 22/0)در مقایسه با رقم موبیل (با نسبت 17/0) دارای میوه‌های سفت‌تری بود. تنش آبی، پارامترهای pH و مواد جامد انحلال پذیر میوه را تحت‌تأثیر قرار داد(در سطح یک درصد). با افزایش تنش آبی، میزانpH و مواد جامد انحلال پذیر افزایش یافت، به طوریکه حداکثر pH و مواد جامد انحلال پذیر به ترتیب 47/3 و 9/4 از تیمار 50 درصد مصرف آب حاصل شد. همچنین نسبت گوشت به آب میوه با افزایش تنش افزایش یافت. حداکثر کارایی مصرف آب 6/9 و 5/9 کیلوگرم بر مترمکعب در هکتار به ترتیب مربوط به تیمارهای سطوح آبیاری 75 درصد در مرحله پس از برداشت اول تا انتهای فصل و 50 درصد در مرحله نشا تا گل‌دهی بود. مقایسهء نتایج به دست آمده با سایر گزارشها نشان میدهد که چنانچه برنامهریزی صحیحی جهت تنش آبی برای گیاه اعمال شود، در روش آبیاری شیاری هم می‌توان کارایی مصرف آب را تا حد زیادی بالا برد. اما به دلیل حساسیت گیاه به تنشهای یکنواخت در طول فصل، اینگونه تنشها توصیه نمی‌شود.
