محمد جلینی
چکیده
برای بررسی اثر درصد آب مصرفی و زمان قطع آب آبیاری در روش آبیاری بارانی بر میزان عملکرد و کارآیی مصرف آب در ارقام مختلف گندم، آزمایشی با استفاده از طرح آماری کرتهای نواری دو بار خرد شده (Strip Split Plot) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سالهای 1385 تا 1387 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، ایستگاه طرق، در سه تکراربه اجرا ...
بیشتر
برای بررسی اثر درصد آب مصرفی و زمان قطع آب آبیاری در روش آبیاری بارانی بر میزان عملکرد و کارآیی مصرف آب در ارقام مختلف گندم، آزمایشی با استفاده از طرح آماری کرتهای نواری دو بار خرد شده (Strip Split Plot) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سالهای 1385 تا 1387 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، ایستگاه طرق، در سه تکراربه اجرا درآمد. تیمارهای مربوط به سطوح آب آبیاری (70، 85، و 100 درصد نیاز آبی کامل) در کرتهای عمودی و تیمارهای مراحل قطع آبیاری (بدون قطع آبیاری- آبیاری کامل، قطع آب در مرحلۀ ساقه رفتن، و قطع آب در مرحلۀ گرده‌افشانی) در کرتهای افقی قرار گرفتند. همچنین، سه رقم الوند، توس، و گاسکوژن درکرت‌های فرعی آزمایش، به عنوان رقم‌های مورد بررسی، انتخاب شدند. عملکرد گندم در سه سطح آبیاری 70، 85، و 100 درصد به ترتیب برابر با 3182، 4639، و 4748 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. از نظر آماری تفاوت معنیداری بین عملکرد دو تیمار 85 و 100 درصد دیده نمیشود. بیشترین میزان کارآیی مصرف آب با 849/1 کیلوگرم به ازای هر مترمکعب در تیمار 85 درصد آب مصرفی به دست آمده است. آبیاری کامل (بدون قطع آبیاری) با عملکرد 4557 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد را نشان میدهد. عملکرد در تیمار قطع آب در مرحلۀ ساقه رفتن و گرده‌افشانی به ترتیب برابر با 4195 و 3817 کیلوگرم در هکتار است. بین دو تیمار آبیاری کامل و قطع آب در مرحلۀ ساقه رفتن اختلاف معنیدار دیده نمیشود. قطع آب در مرحلۀ ساقه رفتن بیشترین میزان کارآیی مصرف آب را دارد (778/1 کیلوگرم به ازای هر مترمکعب). رقم الوند بیشترین عملکرد (4447 کیلوگرم در هکتار) و کارآیی مصرف آب (718/1 کیلوگرم به ازای هر مترمکعب) را دارد. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که با در نظر گرفتن میزان عملکرد، میزان آب مصرفی، و کارآیی مصرف آب هرگاه کمبود آب جدی نیست آبیاری کامل و در زمان مواجه با کمبود آب، سطح 85 درصد آب مصرفی و نیز قطع آب در مرحلۀ ساقه رفتن قابل توصیه است.
غلامعلی کیخا؛ فاطمه کیخایی؛ ناصر گنجی خرم‌دل؛ مهدی کیخا
چکیده
به منظور بررسی تأثیر کمآبیاری و روشهای مختلف آبیاری بر عملکرد و کارایی مصرف آب و برخی ویژگی‌های مورفولوژیک پیاز در سالهای زراعی 1384 و1385 آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی زهک زابل به صورت طرح آزمایشی اسپلیت پلات درقالب بلوک کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. روشهای آبیاری کرتی و تیپ (Tape) عامل اصلی و مقدار آبیاری در سه سطح، شامل ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر کمآبیاری و روشهای مختلف آبیاری بر عملکرد و کارایی مصرف آب و برخی ویژگی‌های مورفولوژیک پیاز در سالهای زراعی 1384 و1385 آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی زهک زابل به صورت طرح آزمایشی اسپلیت پلات درقالب بلوک کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. روشهای آبیاری کرتی و تیپ (Tape) عامل اصلی و مقدار آبیاری در سه سطح، شامل آبیاری به میزان 100 درصد نیازآبی گیاه (T1) ، آبیاری به میزان 75درصد نیاز آبی گیاه(T2) ، و آبیاری به میزان 50 درصد نیاز آبی گیاه (T3) عامل فرعی این طرح را تشکیل دادند. براساس نتایج حاصل از تجزیة مرکب دادهها در دوسال آزمایش، تغییر سیستم آبیاری از کرتی به تیپ، باعث شد عملکرد غده، وزن بزرگترین غده، قطر غده، و ارتفاع تنه گیاه افزایش معنیداری پیدا کند. همچنین کلیه صفات مورفولوژیکی اندازهگیری شده، تحت تأثیر سطوح مختلف مقدار آب آبیاری قرار گرفت و اختلاف معنیداری در سطح یک درصد نشان دادند. مقایسة میانگین عملکرد‌ها نشان داد که تیمار آبیاری کامل بالاترین عملکرد غده را به میزان 75/24 تن در هکتار به دست داد. همچنین بررسی نتایج مقدارکارایی مصرف آب نشان داد که میانگین تیمارها در روش تیپ با مقدار 86/3 (کیلوگرم به ازای مترمکعب) تفاوت معنیداری با مقدار این پارامتر در روش کرتی (80/2 کیلوگرم به ازای مترمکعب) داشت در حالی که اختلاف معنیداری بین تیمارهای مقدار آب آبیاری نبود امّا بالاترین مقدار به تیمار T2در هر دو روش اختصاص داشت.
علیرضا کیانی
دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1389، ، صفحه 85-102
چکیده
بزرگترین چالش کنونی برای تولید غذا در کشورکمبود منابع آب است. در چنین شرایطی، استفادة مؤثرتر از آب یکی از ضروری‌ترین گزینه‌ها برای افزایش تولید محصولات کشاورزی است. شناخت رابطة آب-عملکردِ گیاه در این زمینه مفید خواهد بود. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطة آب- عملکرد در سه رقم سویا، مقدار بهینه آب آبیاری در شرایط کمبود آب، مقایسة ...
بیشتر
بزرگترین چالش کنونی برای تولید غذا در کشورکمبود منابع آب است. در چنین شرایطی، استفادة مؤثرتر از آب یکی از ضروری‌ترین گزینه‌ها برای افزایش تولید محصولات کشاورزی است. شناخت رابطة آب-عملکردِ گیاه در این زمینه مفید خواهد بود. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطة آب- عملکرد در سه رقم سویا، مقدار بهینه آب آبیاری در شرایط کمبود آب، مقایسة دو راهبرد کمآبیاری و آبیاری کامل از نظر تولید و ضریب واکنش ارقام به آب (Ky) اجرا شده است. اینپژوهش با استفاده از روش آبیاری بارانی با چهار تیمار مختلف آبیاری بر اساس فاصله از خط فرعی بههمراه سه رقم سویا ( سحر، G3، و DPX) با چهار تکرار در سالهای زراعی 1384 و 1385 در خاک لومِ رسی- سیلتی تا لومِ سیلتی در مزرعه‌ای به وسعت 3000 متر مربع در گرگان به اجرا در آمد. نوع آزمایش کرتهای خرد شده بود که در آن مقدار آب به عنوان کرت اصلی و ثابت و سه رقم سویا به صورت کرتهای فرعی و تصادفی در داخل کرت اصلی توزیع شدند. نتایج نشان میدهد که عملکرد هر سه رقم تحت تأثیر تیمارهای آبیاری قرار گرفتند. بیشترین عملکرد ارقام سویا مربوط به نزدیکترین فاصله از خط لولة آبیاری بارانی (W1) با میانگین 3306 کیلوگرم در هکتار و در بین ارقام نیز بالاترین عملکرد مربوط به رقم DPX با میانگین 2905 کیلوگرم در هکتار است. نتایج نشان میدهد که در صورتیکه بارندگی مؤثر رخ ندهد، مقدار بهینه آب آبیاری در شرایط کمآبیاری برای سه رقم سحر، G3، و DPXتقریباً یکسان و به ترتیب برابر با 424، 433، و 435 میلی‌متر است. در شرایط آبیاری کامل برای حصول به حداکثر عملکرد، ارقام سحر، G3 و DPX به ترتیب به مقدار 437، 467، و 523 میلی‌متر آب آبیاری و یا به مقدار 550، 580 و 640 میلی‌متر آبکاربردی (مجموع باران مؤثر و آب آبیاری) نیاز دارند. جهت افزایش تولید کل، مقایسه کمًی دو راهبرد کمآبیاری و آبیاری کامل حکایت از برتری روش کمآبیاری دارد. واکنش عملکرد ارقام نسبت به مقادیر مختلف آب و برآورد ضریب واکنش به آب آنها (Ky) نشان میدهد که رقم DPX به منظور افزایش تولید و استفادة بهینه از منابع محدود آب نسبت به ارقام دیگر در الویت است. در این پژوهش، Ky برای ارقام سحر، G3، و DPX به ترتیب برابر با 1/1، 06/1، و 92/0 براورد شده است.
نیاز علی ابراهیمی پاک؛ ابراهیم پذیرا
دوره 9، شماره 4 ، اسفند 1387، ، صفحه 17-30
چکیده
هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر کمآبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه سیبزمینی است. این پژوهش با استفاده از طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی چهار تخته مرکز تحقیقات کشاورزی چهار محال و بختیاری اجرا شد. در این پژوهش، تیمارهای کمآبیاری در پنجسطح شامل E0 (آبیاریکامل)، E1(85درصد)، E2(70درصد)،E3 ...
بیشتر
هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر کمآبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه سیبزمینی است. این پژوهش با استفاده از طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی چهار تخته مرکز تحقیقات کشاورزی چهار محال و بختیاری اجرا شد. در این پژوهش، تیمارهای کمآبیاری در پنجسطح شامل E0 (آبیاریکامل)، E1(85درصد)، E2(70درصد)،E3 (55درصد) وE4 (30 درصد) تبخیر - تعرق واقعی گیاه سیبزمینی حاصل از لایسیمتر زهکشدار بهطور جداگانه در سه دورة رشد سیبزمینی شامل T1: دورة استقرار بذر و رشد رویشی، T2: دورة رشد کامل، و T3: دورة رشد رسیدن آزمایش شدند. صفات مورد بررسی در پژوهش عبارتاند از: تعداد غده در هر بوته، درصد ریز و درشتی غدهها، عملکرد اندام هوایی، عملکرد غده سیبزمینی، میزان آب مصرفی، و کارایی مصرف آب. نتایج این تحقیق بیانگر آن بود که حداکثر و حداقل عملکرد سیبزمینی بهترتیب در سطوح بدون تنش و آبیاری با 30 درصد تبخیر- تعرق حاصل شده است. در دورة اول رشد گیاه با کاهش آب مصرفی، عملکرد محصول و کارایی مصرف آب کاهش نشان میدهد. لیکن در دورههای دوم و سوم رشد گیاه، با کاهش آب مصرفی کارایی مصرف آب افزایش مییابد. بیشترین کارایی مصرف آب در دوره رشد اول در تیمار بدون تنش آبیو در دورة دوم رشددر تیمار آبیاری با 55 درصد تبخیر- تعرق، و در دورة سوم رشد در تیمار آبیاری با30 درصد تبخیر-تعرق بهدست آمده است. کاهش آب مصرفی بهترتیب عبارتاند از دورههای اول 2/12، سوم 2/13و دوم 8/17 درصد که در آنها کاهش محصول بهترتیب برابر با 5/17، 1/11و 8/10 درصد بوده است. بهطور کلی در دورة رشد دوم، تیمار 55 درصد تبخیر- تعرق و در دورههای رشد اول و سوم تیمار 30 درصدتبخیر- تعرق توصیه میشود.
محمد کاظم شعبانی؛ تورج هنر؛ علیرضا سپاسخواه
دوره 9، شماره 3 ، آذر 1387، ، صفحه 35-52
چکیده
با توجه به ارزش آب در کشاورزی و محدودیت این منبع مهم و حیاتی و وجود خشکسالی‌های متناوب در کشور، صرفهجویی در مصرف و استفادة بهینه از آب موجود امری ضروری است. هدف از این تحقیق بهینهسازی مصرف آب و الگوی کشت به کمک تکنیک کمآبیاری است. در این تحقیق، اثر درصدهای مختلف کاهش آب مصرفی در دورههای مختلف رشد بهعنوان سناریوهای ...
بیشتر
با توجه به ارزش آب در کشاورزی و محدودیت این منبع مهم و حیاتی و وجود خشکسالی‌های متناوب در کشور، صرفهجویی در مصرف و استفادة بهینه از آب موجود امری ضروری است. هدف از این تحقیق بهینهسازی مصرف آب و الگوی کشت به کمک تکنیک کمآبیاری است. در این تحقیق، اثر درصدهای مختلف کاهش آب مصرفی در دورههای مختلف رشد بهعنوان سناریوهای آبیاری بر الگوی کشت غالب (گندم، جو، برنج، چغندرقند، ذرت دانه‌ای، و ذرت علوفه‌ای) در منطقة درودزن استان فارس بررسی شد. پس از آن با استفاده از این اقدامات و تابع تولید، تابع هدف تعریف و در غالب یک مدل برنامه‌ریزی خطی بر اساس حداکثر کردن درآمد، طرح بهینه شد. نتایج مدل نشان میدهد که محصول مؤثر برای کشت اول سال زراعی، گندم و در کشت دوم سال زراعی، ذرت دانه‌ای است و سایر محصولات به نسبت‌های کمتری در بهینهسازی مصرف آب نقش دارند. از دیگر نتایج این تحقیق میتوان به بررسی اثر محدودیت آب در دورههای مختلف رشد بر سطح زیر کشت گندم و ذرت دانه‌ای در کشت‌های اول و دوم اشاره کرد. نتایج این بررسی همچنین نشان میدهد که بهترین زمان جهت اعمال کمآبیاری برای گندم بهترتیب در اواخر دورة رویشی، دورة شکل‌گیری، و دورة رسیدن و برای ذرت دانه‌ای در دورة استقرار و دوره رسیدن است.
نادر نادری؛ علیرضا محمدی
دوره 8، شماره 4 ، اسفند 1386، ، صفحه 19-32
چکیده
به منظور بررسی تاثیر آبیاری جویچهای یک در میان بر عملکرد سیبزمینی و ارزیابی اقتصادی آن، طرحی در قالب بلوکهای کامل تصادفی طی سالهای 1382 و 1383 در اراضی مرکز تحقیقات کشاورزی سمنان (شاهرود) اجرا شد. تیمارهای مورد بررسی عبارت بودند از: 1- آبیاری معمولی تمام جویچهها، 2- آبیاری جویچهها یک در میان ثابت، 3- آبیاری جویچهها ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر آبیاری جویچهای یک در میان بر عملکرد سیبزمینی و ارزیابی اقتصادی آن، طرحی در قالب بلوکهای کامل تصادفی طی سالهای 1382 و 1383 در اراضی مرکز تحقیقات کشاورزی سمنان (شاهرود) اجرا شد. تیمارهای مورد بررسی عبارت بودند از: 1- آبیاری معمولی تمام جویچهها، 2- آبیاری جویچهها یک در میان ثابت، 3- آبیاری جویچهها یک در میان متغیر،4- آبیاری جویچهها یک در میان ثابت تا ابتدای مرحلة تشکیل غده، 5- آبیاری جویچهها یک در میان ثابت تا انتهای مرحلة تشکیل غده، 6- آبیاری جویچهها یک در میان متغیر تا ابتدای مرحلة تشکیل غده، و 7- آبیاری جویچهها یک در میان متغیر تا انتهای مرحلة تشکیل غده. در هر نوبت آبیاری، حجم آب مورد نیاز براساس روش پنمن- مانتیس محاسبه و با استفاده از کنتور حجمی و لولههای پلی‌اتیلن در اختیار هر تیمار قرار داده شد. نتایج دو سال آزمایش نشان دادکه در تیمارهای آبیاری جویچهای یک در میان ثابت و متغیر (تیمارهای 2و3)، ارتفاع بوته، تعداد غده در هر بوته، متوسط وزن غدهها و در نهایت عملکرد محصول به شدت کاهش یافته است. بین تیمار آبیاری معمولی تمام جویچهها (تیمار 1) و سایر تیمارها (تیمارهای 4، 5، 6، 7) از نظر صفات مورد بررسی اختلاف معنیدار مشاهده نشد. بنابراین، با مدیریت مناسب آبیاری میتوان در مراحل اولیة رشد و حتی تا انتهای مرحلة تشکیل غده مصرف آب را کاهش داد بیآنکه تاثیری معنیدار در کاهش عملکرد داشته باشد. برای تحلیل اقتصادی از روش بودجهبندی جزیی و شاخص نسبت درآمد ناخالص به هزینة تولید استفاده شد. در تجزیه و تحلیل اقتصادی مشخص شد که تیمار 7 دارای نسبت درآمد ناخالص به هزینه تولید برابر 03/3 است و مصرف آب در آن به جای 7/8634 متر مکعب (تیمار1)، 7250 متر مکعب در هکتار است (16 درصد کاهش یا صرفهجویی حدود 7/1384 متر مکعب در هکتار). بنابراین توصیه میشود آبیاری بر اساس تیمار 7 انجام گیرد تا بدون نقصان معنیدار عملکرد، ضمن صرفهجویی در مصرف آب، هزینههای کارگری مربوط به آبیاری نیز کاهش یابد.
حمیدرضا سالمی؛ سعید ملک؛ داوود افیونی
دوره 7، شماره 2 ، شهریور 1385، ، صفحه 131-146
چکیده
به منظور بررسی واکنش ارقام جدید و تجارتی گندم و یک لاین امیدبخش به تیمارهای مختلف کمآبیاری، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوتر آباد به صورت طرح آماری کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی درسه تکرار اجرا شد. سه تیمار میزان آب آبیاری شامل 100، 80، و 60 درصد تبخیر و تعرق محصول در کرتهای اصلی و شش رقم گندم (پیشتاز، ...
بیشتر
به منظور بررسی واکنش ارقام جدید و تجارتی گندم و یک لاین امیدبخش به تیمارهای مختلف کمآبیاری، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوتر آباد به صورت طرح آماری کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی درسه تکرار اجرا شد. سه تیمار میزان آب آبیاری شامل 100، 80، و 60 درصد تبخیر و تعرق محصول در کرتهای اصلی و شش رقم گندم (پیشتاز، شیراز، M-73-18، مرودشت، مهدوی، و بک کراس روشن) در کرتهای فرعی قرار گرفت. طی دورة رشد و در پایان فصل رشد عملکرد و خصوصیات کیفی در تیمارهای مختلف اندازهگیری شد و داده‌های ثبت شده طی سه سال زراعی 81-1380، 82- ١381و 83-1382 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که تأثیر میزان‌های مختلف آب آبیاری بر عملکرد دانه، کارآیی مصرف آب (WUE)، و کششپذیری خمیر در سطح یک درصد(01/0r ≤ ) معنیدار است. تأثیر میزان آبیاری بر صفات، تعداد سنبله در مترمربع، و گلوتن در سطح پنج درصد (05/0 r ≤) معنیدار است ولیتأثیر میزان‌های آبیاری بر صفات پروتئین، خاکستر، عدد زلنی، و مقاومت به کششپذیری خمیر معنیدار نیست. ارقام مورد بررسی تفاوت کاملاً معنیداری (01/0r ≤ ) از نظر عملکرد دانه،عدد زلنی (رسوب)، مقاومت به کشش و کششپذیری خمیر داشتند. البته تفاوت این ارقام در خصوص صفات پروتئین، خاکستر و گلوتن معنیدار نشد. میانگین مقادیر WUE در تیمار 60 درصد تبخیر و تعرق محصول، حداکثر و برابر 54/1 کیلوگرم بر مترمکعب به دست آمد. همچنین رقم پیشتازدارای بالاترین مقدار WUE بود. بعد از این رقم، لاینM-73-18 و رقم بک کراس روشن بیشترین مقدارWUE را دارا بودند. از این رو در مناطق خشک ارقام مذکور تحت مدیریت 40 درصد کسر آبیاری بر سایر ارقام برتری دارند.
حمیدرضا سالمی؛ لاله مشرف
دوره 7، شماره 1 ، خرداد 1385، ، صفحه 71-84
چکیده
در مدیریت آبیاری، کمآبیاری روشی است که بر اساس آن ضمن وارد نیامدن خسارات شدید به گیاه در اثر تنش خشکی، در مقدار آب آبیاری صرفهجویی میشود. غلات از جمله محصولات زراعی هستند که امکان به کارگیری مدیریت کمآبیاری برای آنها وجود دارد. به منظور مشخص کردن اثر کمآبیاری بر خصوصیات کیفی ذرت دانه‌ای (ارقام 647 و 704)، تحقیقی سه ساله ...
بیشتر
در مدیریت آبیاری، کمآبیاری روشی است که بر اساس آن ضمن وارد نیامدن خسارات شدید به گیاه در اثر تنش خشکی، در مقدار آب آبیاری صرفهجویی میشود. غلات از جمله محصولات زراعی هستند که امکان به کارگیری مدیریت کمآبیاری برای آنها وجود دارد. به منظور مشخص کردن اثر کمآبیاری بر خصوصیات کیفی ذرت دانه‌ای (ارقام 647 و 704)، تحقیقی سه ساله (80-1378) با چهار تیمار آبیاری شاهد، آبیاری کامل، 80 درصد آبیاری کامل و 60 درصد آبیاری کامل در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی به صورت بلوک خرد شده با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کبوترآباد اصفهان اجرا شد. قبل از شروع کاشت، نسبت به نمونه‌گیری آب، خاک و انجام آزمایش‌های مورد نیاز اقدام شد. میزان کود مصرفی طبق نتایج آزمون خاک و دستورالعمل مؤسسه تحقیقات خاک و آب تعیین گردید. در مهر ماه هر سال پس از عملیات برداشت خصوصیات کیفی محصول شامل: درصد چربی، پروتئین، خاکستر، و عملکرد دانه اندازهگیری و داده‌های ثبت شده در مدت سه سال آزمایش تجزیة مرکب گردید. نتایج نشان داد که اثر رقم روی هیچ یک از صفات مورد اندازهگیری معنیدار نیست و از نظر عملکرد محصول تفاوت معنیدار (05/0£p ) بین تیمارهای آبیاری وجود دارد. همچنین مشخص شد که اثر تیمارهای آبیاری بر درصد پروتئین، چربی، و خاکستر معنیدار نیست. بیشترین میزان چربی و خاکستر در تیمار آبیاری کامل و کمترین آن در تیمار 60 درصد آبیاری کامل به دست آمد. مقدار پروتئین نیز در تیمار 60 درصد آبیاری کامل، حداکثر بود. یافته‌ها نشان داد با در نظر گرفتن بررسی‌های آماری و اهمیت بهنیه‌سازی آب مصرفی با کمآبیاری و بر اساس مقادیر کارآیی مصرف آب (WUE)، تیمار 60 درصد آبیاری کامل بر سایر تیمارها برتری دارد و به عنوان یک روش مدیریتی کارآمد در آبیاری مزارع ذرت توصیه میشود.
