نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
2 عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
چکیده
سیستم بیخاکورزی در ایران به دلیل نبود ماشین کاشت مناسب جهت تأمین تماس کافی بذر با خاک، در بسیاری از موارد موفق نبوده است. معرفی دستگاهی که بتواند در زمینهایسخت (شخم نخورده) و با وجود کلش محصول قبلی در زمین، بذر و کود را در داخل شیاری در دو عمق مختلف قرار دهد، اولین قدم در راه پیاده کردن طرحهای پایلوت بیخاکورزی و در نهایت ترویج آن در مناطق مستعد این روش کاشت است. در این تحقیق، ساخت و ارزیابی شیار بازکن دیسکی فعال که به مانند
ارّهای دوار میتواند شیاری در خاک ایجاد کند، در زمینی شخم نخورده و پوشیده از بقایای گیاهی ارزیابی شد. در آزمونهای مقدماتی صفحة برش (شیار بازکن فعال) در سرعتهای دورانی مختلف و در شرایطی بهکار گرفته شد که هم جهت یا خلاف جهت چرخهای تراکتور به حرکت در میآمد. نتایج این ارزیابیها نشان داد که چرخش صفحة برش در جهت خلاف چرخهای تراکتور نه تنها شیاری نسبتاً خالی از خاک پس از عبور بهجا میگذارد بلکه باعث برش عمیقتر خاک نسبت به حالتی میشود که هم جهت با چرخ های تراکتور بچرخد. در این حالت، شیار بازکن توانست شیاری به عمق متوسط 5/5 سانتیمتر و به عرض متوسط 5/1 سانتیمتر بریده خاک آن را به سمت جلو و بالا پرتاب کند. در حالی که چرخش صفحة برش در جهت چرخهای تراکتور منجر به پر شدن مجدد شیار ایجاد شده میشود. برای جلوگیری از پرتاب خاک به جلو و بالا، یک گلگیر محافظ تعبیه شد. این محافظ باعث شد که مقداری از خاک به سمت عقب واحد برش منحرف و از انتهای واحد برش مجدداً به داخل شیار ریخته شود و حدود یک چهارم عمق آن را پرکند. از این مقدار خاک برای ایجاد لایهای از خاک بین کود و بذر استفاده شد. برای این منظور لولة سقوط کود به فاصلة نزدیکی در پشت صفحه برش (در ارتفاع 5 سانتیمتری سطح زمین) قرار داده شد تا قبل از پر شدن بخشی از شیار، کود را در کف آن جایگذاری کند. با نصب لولههای سقوط بذر در امتداد شیار ایجاد شده با فاصلهای از صفحة برش در بالای سطح خاک بذر در داخل شیار نیمه پر جایگذاری و خاک نرم باقیمانده در طرفین شیار بر اثر پوشانندة انتهایی روی بذر ریخته میشود. نتایج ارزیابی نهائی ماشین مجهز به چنین واحدهای کاشتی نشان میدهد که در صورت رعایت نسبت بهینه سرعت دورانی شیار بازکن به سرعت پیشروی، این ماشین میتواند در زمین شخم نخوردة پوشیده از بقایای گندم با به هم زدن کمتر از 10 درصد سطح خاک کود را در عمقی حدود 2 سانتیمتر پایینتر از عمق مطلوب بذر قرار دهد و تماس کافی بذر با خاک را تأمین کند.
کلیدواژه‌ها
)