نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

2 عضو هیئت علمی بخش تحقیقات برنج مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

چکیده

به ­منظور دستیابی به روش یا روش­های مناسب خشکه‌کاری مکانیزه برنج با استفاده از بذر خشک و نیز پیدا کردن ارقامی مناسب برای هر روش، آزمایشی به­ صورت کرت­های نواری در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با دو عامل (رقم و روش بذرکاری) و سه تکرار در سال­های 1383-1382 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور (خوزستان) اجرا شد.  برای این منظور سه رقمبرنجعنبوری قرمز، چمپا، و دانیال(LD183) در کرت­های نواری افقی و سه روش بذرکاری مکانیزه شامل خطی‌کار (برزگر همدانی)، ردیف­کار (جهت کپه‌کاری) و بذرپاش گریز از مرکز (سانتریفوژ) در کرت­های نواری عمودی قرار گرفتند.  صفات مورد بررسی در ارقام برنج شامل عملکرد و اجزای عملکرد، ارتفاع بوته، تعداد خوشه در واحد سطح و درصد باروری بود.  دستگاه­های کاشت نیز از نظر درصد جوانه­زنی، میزان مصرف سوخت، ظرفیت مزرعه­ای، و شاخص یکنواختی کاشت بذر در فواصل طولی و عرضی ارزیابی شدند.  نتایج تجزیة واریانس دو ساله نشان داد که عملکرد دانه به طور معنی­داری تحت تاثیر سال، رقم، و اثر متقابل آنها قرار دارد.  رقمدانیالبا متوسط 7246 و رقم چمپا با متوسط 5667 کیلوگرم در هکتار به­ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد را داشتند.  از میان شاخص­های زراعی، تفاوت بین روش­های کاشت فقط از نظر تعداد خوشه در واحد معنی­دار بود، به­طوری­که خطی‌کار با 329 و ردیف­کار با 289 خوشه در متر مربع به ترتیب بیشترین و کمترین تعداد را داشتند.  بین بذرکارها از نظر تمام شاخص‌های فنی، اختلاف معنی‌دار وجود داشت.  بیشترین ظرفیت مزرعه‌ای و کمترین مصرف سوخت از روش کاشت با سانتریفوژ به­دست آمد.  از لحاظ شاخص­های یکنواختی فواصل طولی و عرضی بذرهای، ردیف­کار با 8/68 درصد برای فواصل طولی و 7/89 درصد برای فواصل عرضی، بالاترین سطح یکنواختی کاشت را داشت.  در مجموع، با توجه به نتایج عملکرد محصول، هر یک از روش­های کاشت را (با توجه به امکانات زارع) می­توان به کار بست، اما ردیف­کار جهت کپه­کاری با مصرف بذر کمتر (20 تا 25 کیلوگرم در هکتار) و شاخص­های یکنواختی کاشت بالاتر، مناسب­تر است. 

کلیدواژه‌ها

Anon. 1983. Test codes & Procedures for farm machinery. Technical Series. No. 12.
Ghalavand, A. and Madandoost, M. 1998. Evaluation of planting methods and seeding rates on yield and growth curve of different rice varieties in Esfehan. 5th Iranian Congress on Crop Production and Breeding Science. Karaj. S. P. I. I. (in Farsi)
Gilani, A. 2002. Evaluation of effect of nitrogen fertilizer and seeding density on rice cultivar of LD183. Final Research Report. Khoozestan Agriculture Research Center. Ahwaz. (in Farsi)
Gilani, A. and Kariminejad, J. 2006. Rice Dry Seeding. 1st Ed. Khoozestan Agriculture Organization Pub. (in Farsi)
Karayel, D. and Özmerzi, A. 2002. Effect of tillage methods on sowing uniformity of maize. Canadian Biosys. Eng. 44(2): 23-26.
Lee, H. J., Seo, J. H., Lee, J. S., Jung, Y. S. and Park, J. K. 1996. Low-input and energy efficiency of direct seeding method in rice. Korean J. Crop Sci. 41(1): 115-122.
Mohammadi, K. and Mazaheri, D. 1994. Evaluation of direct seeding of rice in dry land. 5th Iranian Congress on Crop Production and Breeding Science. Karaj. (in Farsi)
Naklang, K., Fukai, S., Cooper, M. and Salisbury, J. 1996. Direct seeding for rain fed lowland rice in Thailand. Proceedings of an International Workshop. Nov. 5-8. Ubon Ratchathani. Thailand. 126-136.
Nasirian, M. 1994. Evaluation and determination of best time and rate of direct seeding of rice in Gilan province. 3rd Iranian Congress on Crop Production and Breeding Science. Tabriz University. Tabriz. Iran. (in Farsi) 
Okhowat, M. and Vakili, D. 1997. Rice (Planting, Intercultural, Harvesting). Farabi Pub. 1st Ed. (in Farsi)
Rajendran, P., Tajuddin, A. and C. Ramaswami. 1998. Rice-cum-green manure culture with modified drum seeder under low land condition. Inter. Rice Res. Notes. 23.3.
Sawada, Y., Endo, I., Hanai, H. and Horibe, K. 1996. Development of pneumatic direct seeding system for submerged paddy field. Japan Soc. Agric. Machin. 58(3): 69-76.
Singh, K. N. and Bhattacharyya, H. C. 1989. Direct-seeded rice. Oxford and I. B. H. Pub. New Delhi-31. ISBN: 81-204-0446-7.
Smith, D. W. Sims, B. G. and Neill, D. H. O. 1994. Testing and evaluation of agricultural machinery and equipment. Agric. Ser. Bull. No 110. FAO. Rome. Italy.
Soleimani, A. 1994. Preliminary investigation of rice direct seeding. 3rd Iranian Congress on Crop Production and Breeding Science. Tabriz University. Tabriz. Iran. (in Farsi)
Subudhi, C. R., Pradhan, P. C. and Senapati, P. C. 1999. Seed drill for upland rice grown in undulating terrain. Inter. Rice Res. Notes. 24.1.