نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• صادق افضلی‌نیا ¹
• محمود نیرومندجهرمی ²
• دادگر محمدی ³

¹ عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس

² کارشناس بخش تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس

³ عضو هیئت علمی دفتر بررسی‌های اقتصادی طرح‌های تحقیقاتی فارس

چکیده

استفاده از کولتیواتور در مزارع چغندرقند به عنوان ماشین داشت چندمنظوره، بر عملکرد محصول بسیار مؤثر است.  اما به دلیل هزینه­هایی که در بر دارد و وجود انواع مختلف کولتیواتور، تعیین تعداد دفعات به کارگیری کولتیواتور در دورة رشد چغندرقند و مناسب­ترین نوع آن، بسیار مهم است.  تحقیقی با هشت تیمار و سه تکرار در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفیدر استان فارس اجرا شد.  تیمارهای تحقیق عبارت بودند از: 1) دو مرتبه استفاده از کولتیواتور غلتان، 2) سه مرتبه استفاده ازکولتیواتور غلتان، 3) دو مرتبه استفاده از کولتیواتور هلالی (ثابت)، 4) سه مرتبه استفاده از کولتیواتور هلالی (ثابت)، 5) دو مرتبه استفاده از فاروئر (به عنوان کولتیواتور)، 6) سه مرتبه استفاده از فاروئر (به عنوان کولتیواتور)، 7) دو مرتبه وجین دستی (شاهد) و 8) سه مرتبه وجین دستی که همة این 8 تیمار در طول دورة رشد چغندرقند اجرا شد.  فاکتورهای عملکرد ریشة چغندرقند، میزان علف هرز باقیمانده در مزرعه، عیار قند، خلوص شربت خام، درصد شکر استحصالی، میزان قند موجود در ملاس، نیتروژن مضر، پتاسیم، و سدیم موجود در ریشة چغندرقند به عنوان معیار مقایسه بین تیمارهای این تحقیق در نظر گرفته شدند.  نتایج تحقیق نشان داد که از نظر عملکرد ریشة چغندرقند و عیار قند هیچگونه اختلاف معنی­داری بین تیمارها وجود ندارد.  از نظر میزان علف هرز باقیمانده در مزرعه، اختلاف بین تیمارها در سطح 1 درصد معنی­دار بوده و تیمار سه بار وجین دستی دارای کمترین مقدار علف هرز (6/275 کیلوگرم در هکتار) و تیمار دوبار استفاده از فاروئر دارای بیشترین مقدار علف هرز (2/706 کیلوگرم در هکتار) بود.  از بین فاکتورهای درصد شکر استحصالی، خلوص شربت خام، قند موجود در ملاس، نیتروژن مضر، سدیم، و پتاسیم مانده در ریشة چغندرقند، اختلاف تیمارها از نظر درصد شکر استحصالی، نیتروژن مضر، و مقدار سدیم موجود در ریشه در سطح  5 درصد معنی­دار بود و در بقیه فاکتورها، اختلاف معنی­داری بین تیمارها وجود نداشت.  از نظر اقتصادی نیز تیمار سه بار استفاده از کولتیواتور غلتان، بیشترین درآمد خالص اقتصادی (986587 ریال بر هکتار) و نرخ سودآوری (6/2989 درصد) را دارد و اقتصادی­ترین تیمارهاست.

کلیدواژه‌ها

• عملکرد چغندرقند
• عیار قند
• کنترل علف‌های هرز
• کولتیواتور