نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
2 کارشناس بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
چکیده
پایین بودن درصد سبز شدن محصولات حساس به سله خاک یکی از مشکلات اساسی کشاورزان در سبز کردن بذر محصولاتی نظیر پنبه، چغندرقند، و پیاز در مناطق خشک است. سلهشکنی به روش مکانیکی، حفظ رطوبت خاک، و استفاده از مواد اصلاح‌کنندة شیمیایی از راههای مبارزه با این مشکل است. با توجه به محدودیت منابع آب، نیاز به مهارت در عملیات سلهشکنی و اقتصادی نبودن استفاده از مواد اصلاحکننده شیمیایی، این روشها در همه شرایط موفق نمیباشند. سله عاملی محدودکننده و سبب رواج کشت دستپاش شده است که در آن مصرف بذر بیشتر است و سلهشکنی و گاهی تنک‌کاری و واکاری ضرورت مییابد. پدیدة ترکهای طبیعی و انقباضی خاک و خارج شدن اتفاقی بذرهای جوانهزده از درون این ترکها بدون هیچگونه مانع سبب شد امکان هدایت این ترکها به محل خطوط کاشت به عنوان روشی برای شکستن سله و بهبود سبز شدن بذرهای حساس مورد بررسی قرارگیرد. اثرهای مکانیکی روی خاک در مرحلة کاشت با ایجاد شیاری باریک (گودی) در محل خطوط کاشت یکی از روشهای پیشنهاد شده برای ایجاد ترک است. به همین منظور، تغییرات لازم در ردیفکار اعمال و اثر آن در ایجاد ترکهای طولی در محل خطوط کاشت و سبز شدن بذر پنبه در شرایط مزرعهای (بهینه) ارزیابی شد. نتایج آزمایشهای مزرعهای نشان داد که استفاده از عامل جویچهساز کوچک در جلو شیاربازکن ماشین کاشت جهت ایجاد یک شیار کمعمق (50 میلیمتر) و کاشت بذر در کف این شیار و تثبیت آن با یک چرخ فشار مخروطی سبب ظهور ترکهای طولی در 96 درصد طول خطوط کاشت و سبز شدن بذر پنبه به میزان 72 درصد شد. به منظور بررسی کارایی این روش در شرایط مدیریت زراعی زارع بر ایجاد ترکهای طولی در محل خطوط کاشت و سبز شدن بذر پنبه، ماشین کاشت مجهز به عامل جویچهساز و چرخ فشار مخروطی در دو منطقه با بافت خاک رسی سیلتی و سیلتی شنی در پلات‌های بزرگ (2000 مترمربع) با روش مرسوم از نظر میزان سبز شدن و شاخصهای دیگر سبز شدن محصول پنبه مقایسه شد. نتایج نشان داد با مصرف بذر به تعدادی که حداکثر 2 برابر بوتة مورد نیاز را بهدست دهد میتوان بدون نیاز به سلهشکنی و تنککردن به تراکم مطلوب و توزیع یکنواختتر بوتهها، نسبت به روش مرسوم، دستیافت. سود اقتصادی حاصل از کاشت به روش ایجاد ترک طولی نسبت به روش مرسوم به علت کاهش مصرف بذر به میزان 90 درصد و حذف عملیات سلهشکنی مکانیکی و تنکدستی، حدود 2100000 ریال به ازای یک هکتار برای کشاورز در شرایط فعلی خواهد بود.
کلیدواژه‌ها
)