نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عزت‌الله‌ عسکری اصلی ارده ¹
• محمدرضا علیزاده ²
• صمد صبوری ²

¹ عضو هیئت علمی دانشگاه محقق اردبیلی

² عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات برنج کشور

چکیده

برای کوبیدن محصولات دانه‌ای، از روش­های متفاوت استفاده می‌شود.  خرمنکوب‌های متداول، بر اساس ضربة وارد بر محصول (داخل واحد کوبش) کار می‌کنند و از این جهت ممکن است باعث ایجاد ضایعات در دانه ‌شوند.  در روش دیگری که به روش جریان محوری معروف است و اخیراً در اکثر ماشین­های برداشت غلات از آن استفاده می‌شود، به دانه آسیب کمتری وارد می‌شود.  در قالب این طرح، روی یکی از خرمنکوب­های متداول برنج مدل (T30) ساخت کارخانه اشتاد ایران، تغییراتی به منظور تبدیل آن به واحد کوبش جریان محوری داده شد.  درپوش واحد کوبش خرمنکوب T30 تعویض و به جای آن از درپوشی استفاده شد که با طرح خرمنکوب­های جریان محوری IRRI (International Rice Research Institute)  مطابقت داشت.  طرح کوبنده نیز تغییر داده شد.  دستگاه با دو رقم برنج مورد آزمایش و ارزیابی قرار گرفت.  تعداد تیمارها 20 بود و هر آزمایش در 4 تکرار انجام شد.  عوامل مستقل متغیر در آزمایش­ها شامل رطوبت دانة محصول (دو سطح)، رقم (خزر و هاشمی)، سرعت خطی کوبنده (پنج سطح)، و عوامل وابسته شامل درصد دانه­های صدمه­دیده، درصد دانه­های کوبیده­نشده، و درصد کاه (موادی به غیر از دانه) موجود در نمونه­ها بودند.  برای تجزیه و تحلیل داده­ها، از طرح آزمایشی کرت­های دو بار خردشده در قالب بلوک­های کامل تصادفی و برای مقایسة میانگین‌ها از آزمون چنددامنه‌ای دانکن استفاده شد.  نتایج حاصل از تجزیة واریانس داده­ها نشان داد که سرعت خطی کوبنده بر درصد
دانه­های آسیب­دیده، تلفات کوبش، و نسبت کاه به دانه اثر معنی­داری (01/0 <r) دارد و اثر رقم بر تلفات کوبش بسیار معنی­دار
(01/0 <r)است.  به طوری که مقدار آن در آزمایش با رقم خزر صفر و با رقم هاشمی قابل توجه بود.  در کلیة آزمایش­های با ارقام خزر و هاشمی، اثر رطوبت بر عوامل وابستة مذکور غیر معنی­دار نشان داده شد.    

کلیدواژه‌ها

• برنج
• تلفات کوبش
• خرمنکوب
• درصد دانه‌های صدمه‌دیده
• نسبت کاه به دانه