نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس

2 استادیار بخش آبیاری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

چکیده

مدیریت صحیح سازه­های تنظیم و تحویل آب در شبکه­های آبیاری و زهکشی از مباحث مهم  آبیاری است. تعیین روابط بین پارامترهای هیدرولیکی این سازه­ها، تصمیم­گیری و مدیریت دقیق­تر را امکان­پذیر می­سازد. در این تحقیق، با استفاده از یک روش آنالیز ابعادی، رابطه­ای بدون بعد برای دبی دریچه­های قوسی به دست آمد. این رابطه، دبی جریان را به عمق آب بالادست، عرض دریچه، و بازشدگی دریچه ربط می­دهد و به تعیین یا تخمین ضریب دبی، که تعیین آن مشکل است، نیازی نیست. برای به دست آوردن رابطة مورد نظر از یک سری داده­های آزمایشگاهی اندازه­گیری شده با محدوده دبی 30 تا 320 لیتر در ثانیه استفاده شد و پس از برازش بهترین منحنی ممکن بر این داده­ها، نتیجه با سه سری دادة اندازه­گیری شدةصحرایی با محدوده دبی 11/0 تا 240 متر مکعب بر ثانیه مقایسه گردید.
نتایج نشان می­دهد که رابطة به­دست آمده دارای متوسط خطای تخمین دبی 6/2 درصد وخطای استاندارد 3 درصد است و تطابق خوبی با داده­های اندازه­گیری شده صحرایی دارد و بنابراین می­تواند به عنوان ابزار مناسبی برای تعیین دقیق دبی دریچه­های قوسی و در نتیجه مدیریت بهتر شبکه­های آبیاری دارای این سازه (مانند شبکه آبیاری و زهکشی درودزن فارس) استفاده قرار شود.

کلیدواژه‌ها

صفری نژاد، د. 1370. تعیین روابط حاکم بر میزان دبی دریچه­های قوسی نصب شده بر روی کانالهای آبیاری. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شیراز. شیراز. ایران.
 
 
2-Buyalski, C. P. 1983. Discharge algorithms for canal radial gates. USBR. Denver. Colorado.
3-Ferro, V. 2000. Simultaneous flow over and under a gate. J. Irrig. Drain. Eng., ASCE. 126 (3), 190-193.
4-Freneh, R. H. 1986. Open-channel hydraulics. McGraw-Hill. New York.
5-Jain, S. C. 2001. Open-channel flow. John Wiley & Sons Inc.
6-Javan, M., Sanaee-Jahromi, S. and Fiuzat, A. A. 2002. Quantifying management of irrigation and drainage systems. J. Irrig. Drain. Eng. ASCE. 128 (1), 19-25.
7-Mays, L. W. 2001. Water resources engineering. John Wiley & Sons Inc.
8-Metzler, D. E. 1948. A model study of tainter gate operation. Ms. Thesis. State University of Iowa. Iowa City. Iowa.
9-Speerli, J. and Hager, W. H. 1999. Irrotational flow and real fluid effects under  planar sluice gates. J. Hyd. Eng. ASCE. 126 (2), 208-213.
10-Toch, A. 1955. Discharge characteristics of tainter gates. ASCE Trans. 120, 290-300.