نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدعلی شاهرخ نیا ¹
• عبدالمطلب علیان غیاثی ²

¹ استادیارپژوهشی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران.

² کارشناس ارشد بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران.

چکیده

در این پژوهش با هدف ارزیابی تحویل آب در شبکه آبیاری و زهکشی درودزن ، شاخص عملکرد شبکه شامل کفایت تحویل آب، بازده تحویل آب، عدالت توزیع آب، اعتمادپذیری تحویل آب و نسبت عملکرد تحویل آب محاسبه گردید. این شاخص ها در دو نوبت آبیاری و در 12 کانال درجه 3 اندازه گیری و بررسی شد. بررسی ها با دو رویکرد از لحاظ آب مورد نیاز شبکه بر اساس طراحی اولیه و در شرایط فعلی در کشت گندم انجام شد. از پارامترهای آماری خطای استندارد، خطای میانگین و آزمون مربع کای برای تحلیل های آماری استفاده شد. نتایج نشان داد که شاخص عدالت و اعتمادپذیری توزیع آب در شبکه بترتیب برابر با 0/31و 0/12بوده که با توجه به استنداردهای موجود بترتیب در حد ضعیف و متوسط قرار می گیرد. میانگین شاخص عملکرد تحویل آب در شبکه بر اساس دو رویکرد طراحی اولیه و شرایط فعلی بترتیب 1/41 و 0/61بوده که نشان داد بر اساس طراحی اولیه 41% آب بیش از اندازه و در شرایط فعلی، 39% آب کمتر از نیاز تحویل شده است. شاخص بازده تحویل آب بر اساس دو رویکرد مورد بررسی بترتیب 0/79و 0/97و شاخص کفایت تحویل آب بترتیب 0/93و 0/56بود. به طور کلی تفاوت بین شاخص های کفایت تحویل آب، بازده تحویل آب و عملکرد تحویل آب در دو نیاز آبی مختلف قابل توجه است که باید بجای هیدرومدول اولیه، هیدرومدول بر اساس روش پنمن مانتیث ملاک عمل مدیریت شبکه آبیاری درودزن قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

• اعتمادپذیری
• بازده
• عدالت توزیع آب
• کفایت آبیاری
• نسبت عملکرد تحویل آب

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Water Delivery Performance in Doroodzan Irrigation Network under Two Different Water Requirement

نویسندگان [English]

• Mohammad Ali Shahrokhnia ¹
• Abdolmotalleb Olyan Ghiasi ²

¹ Assistant Professor, Agricultural Engineering Research Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization(AREEO), Shiraz, Iran.

² M.Sc., Agricultural Engineering Research Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization(AREEO), Shiraz, Iran.

چکیده [English]

he subject of this study was to evaluate the water delivery and find  solution for increasing water productivity in Doroodzan irrigation and drainage network. Five water delivery indices such as water delivery adequacy, water delivery efficiency, water delivery equity, water delivery dependability, and delivery performance ratio were measured. The indices were measured in 12 selected third grade tertiary canals for at two irrigation intervals during spring season. Evaluations were accomplished for two water requirement scenarios based on the primary design condition (based on hydromedol) and current condition (based on Penman Montieth evapotranspiration model and efficiencies). Statistical analysis was performed using Chi-squared test and standard and average errors. Results showed that the water delivery equity and water delivery dependability values were equal to 0.31 and 0.12, which can be categorized as poor and fair, respectively, based on the standard values. The average of water delivery performance ratio based on the primary and current condition approaches were 1.41 and 0.61, which indicates that the exess and deficit delivered water were about 41% and 39%, respectively. Water delivery efficiency index for the two approached were about 0.79 and 0.97, while the water delivery adequacy were about 0.93 and 0.56, respectively. Generally, the differences between the water delivery adequacy, water delivery efficiency and delivery performance ratio in the two studied water requirement approaches were considerable. Therefore, the approach based on Penman Montieth evapotranspiration model and efficiencies should be considered instead of hydromedol approach for water requirement assessment in Doroodzan irrigation network.

کلیدواژه‌ها [English]

• Water delivery equity
• Efficiency
• Irrigation Adequacy
• dependability
• delivery performance ratio