نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حیدر طایفه رضایی ¹
• جمال احمدآلی ²
• خالد احمدآلی ³

¹ مربی پژوهش؛ بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران

² استادیار بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران

³ استادیار گروه احیا مناطق خشک و کوهستانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

این مطالعه به‌منظور ارزیابی راندمان کل آبیاری و هیدرومدول واقعی دشت نازلوچای ارومیه با استفاده از روش بیلان آب، در سال 1391 اجرا گردید. مطالعات شامل اندازه‌گیری‌های صحرایی، مطالعات میدانی، و بررسی آمار و اطلاعات موجود بود. راندمان کاربرد در 14 مزرعه اندازه‌گیری‌ شد که مقدار آن از 4/55 تا 8/78 درصد متغیر بود. راندمان توزیع از 75 تا 94 درصد و راندمان انتقال آب نیز از 66 تا 92 درصد متغیر بود. راندمان کل شبکه سنتی دشت، برابر 44 درصد و نیاز آبی خالص ترکیب کشت دشت بر اساس روش پنمن-مانتیث برابر 4930 مترمکعب بر هکتار بود و بدین‌ترتیب، نیاز آبی ناخالص ترکیب کشت دشت برابر 11204 مترمکعب بر هکتار به‌دست آمد. شبکۀ آبیاری سنتی دشت نازلوچای در پایین‌دست حوضۀ آبریز نازلوچای واقع شده و مساحت خالص زمین‌های آن برابر 29050 هکتار است. میزان متوسط برداشت آب از رودخانۀ نازلوچای برابر 128 میلیون مترمکعب در سال و اختلاف حجم آب ورودی و خروجی آب زیرزمینی دشت برابر 13 میلیون مترمکعب در سال است. نزدیک به 29 میلیون مترمکعب در سال بیلان منفی در دشت وجود دارد. در مجموع، آب مصرفی در دشت نازلوچای برابر 170 میلیون مترمکعب در سال و هیدرومدول واقعی آبیاری دشت نازلوچای برابر 5838 مترمکعب در سال در هکتار است. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد راندمان کل آبیاری دشت نازلوچای برای کشاورزی در حدود 85 درصد است. نتایج این مطالعه نیز نشان می‌دهد که میزان واقعی مصرف آب کشاورزی در این حوضه کمتر از ارقام اعلام شده بر مبنای راندمان در سطح کشور است، حتی در ارقام اعلام شده برای بهره‌وری آب برای تولید محصولات زراعی و باغی باید تجدید نظر شود.

کلیدواژه‌ها

• آب برگشتی
• راندمان انتقال آب
• راندمان کاربرد آب در مزرعه
• نرم‌افزار کراپ وات
• نیاز آبی

عنوان مقاله [English]

Assessment of the Total Irrigation Efficiency and Real Hydro Module using Water Balance Method (Case Study Nazlouchai Plain of Urmia)

نویسندگان [English]

• Heydar Taifeh Rezaee ¹
• Jamal Ahmadaali ²
• Khaled Ahmadaali ³

¹ Research Instructor, Agricultural Engineering Research Department, West Azarbaijan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Urmia, Iran

² Assistant Professor, Agricultural Engineering Research Department, West Azarbaijan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Urmia, Iran

³ Assistant Prof., Department of Arid and Mountainous Regions Reclamation, College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran

چکیده [English]

This study was carried out in 2012 to determine the total irrigation efficiency and real hydro module of Nazlouchai plain in Urmia, using water balance method. In addition to field experiments, we used data gathered from previous documents and related analytical conclusions. Field experiments conducted in 14 farmer’s fields. The result showed that water application efficiency varied from 55.4 to 78.8%. Water distribution efficiency varied from 75 to 94% and water conveyance efficiency was 66 to 92%. Total efficiency of traditional network estimated 44% and net water requirement of cropping pattern of the plain based on Penman-Monteith method calculated about 4930 m^3/ha, thus gross water requirement of cropping pattern was 11204 m^3/ha. The traditional irrigation network of Nazlouchai plain, with 29050 hectares of land, is located in the lower part of Nazlouchai basin. Annual water withdrawal from Nazlouchai river estimated about 128 Mm^3 and differential of input – output of the plain groundwater estimated about 13 Mm^3 annually. Water balance of Nazlouchai plain was negative with 29 Mm^3/year shortage. Estimation reveald that water consumption of Nazlouchai plain was 170 Mm^3 and irrigation actual hydro module of the plain 5838 m^3/yr/ha. The results showed that water efficiency of Nazlouchai plain in agricultural activities was about 85%. The results of this study showed that the actual rate of agricultural water consumption was lower than what was declared, based on national efficiency; the figures announced for water productivity in agricultural production should be reviewed too.

کلیدواژه‌ها [English]

• Application Efficiency
• Conveyance Efficiency
• Cropwat Software
• Return Flow
• Water Requirement