نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مصطفی اصلانی ¹
• محمدجواد منعم ²
• علی باقری ³

¹ دانشجوی دکتری دانشگاه تربیت مدرس دانشکده کشاورزی گروه مهندسی و مدیریت آب

² استاد دانشگاه تربیت مدرس دانشکده کشاورزی گروه مهندسی و مدیریت آب

³ دانشیار دانشگاه تربیت مدرس دانشکده کشاورزی گروه مهندسی و مدیریت آب

چکیده

عوامل آموزش و ترویج، چه در بهبود بهره ­وری منابع آب و چه در رعایت الگوی کشت مصوب توسط کشاورزان، از جمله عواملی است که بسیاری از شاخص ­های عملکرد شبکه ­های آبیاری را تحت تأثیر قرار می ­دهند. اثر این آموزش ­ها باید در پیوند با منابع آب، غذا، و انرژی در شبکه­ های آبیاری به صورت سیستمی بررسی شود. این آموزش ­ها در توسعۀ مدل مفهومی زنجیرۀ آب، غذا و انرژی (نکسوس) ذیل زیرسیستم ­های "محدودیت توسعه کشاورزی" و "راهکارهای رفع نیاز آبی تأمین­ نشده" در مرزهای شبکۀ آبیاری قزوین بررسی شدند. مدل کمّی ارائه شده در این بخش که از بررسی تحقیقات گذشته، مصاحبه ­ها و جمع آوری اطلاعات توسعه یافته است، شامل هشت زیرسیستم است که دو زیرسیستم به طور مستقیم تحت تأثیر متغیر آموزش­ قرار دارند. شاخص نکسوس به صورت ترکیب خطی از برخی شاخص ­ها از جمله شاخص ­های بهره ­وری آب، بهره­ وری انرژی، عملکرد محصول و کفایت تحویل آب تعریف شد. در این تحقیق، با در نظر گرفتن تغییرات افزایشی در میزان نفر ساعات آموزش­های ترویجی، در سه گزینۀ 20، 40 و 60 درصد، میزان تغییرات شاخص ­های کفایت شبکه و بهره­ وری آب کشاورزی و در نهایت شاخص نکسوس بررسی گردید. بیشترین میزان اثربخشی در گزینه 60 درصد افزایش در آموزش ­های ترویجی به دست آمد که برابر با 23/25 درصد بوده است. از طرفی، بالاترین سرعت اثربخشی در گزینۀ 20 درصد به مقدار 1/83 درصد مشاهده گردید. با توجه به نتایج به دست آمده می­توان به اهمیت تأثیر عامل آموزش در کنار دیگر عوامل فنی و مدیریتی در روند کلی بهبود سیستم اشاره کرد.  

کلیدواژه‌ها

• آموزش و ترویج کشاورزی
• الگوهای سیستمی
• مدل مفهومی نکسوس
• مدیریت شبکه‌های آبیاری

موضوعات

• مدیریت شبکه های آبیاری

عنوان مقاله [English]

Investigating the Effect of Changes in Agricultural Training and Extension Parameters on the Subsystems of the Chain of Water, Food, and Energy Resources in the Irrigation Networks Management (Case study: Qazvin Irrigation Network)

نویسندگان [English]

• Mostafa Aslani ¹
• Mohammad Javad Monem ²
• Ali Bagheri ³

¹ Phd student, Tarbiat Modares University, Faculty of Agriculture, Department of Water Engineering and Management.

² Professor, Tarbiat Modares University, Faculty of Agriculture, Department of Water Engineering and Management.

³ Associate professor, Tarbiat Modares University, Faculty of Agriculture, Department of Water Engineering and Management.

چکیده [English]

Extended Abstract
Introduction
Education and Extension factors, both in improving the productivity of water resources and in observing the approved cultivation pattern by farmers, are among the factors that affect many performance indicators of irrigation networks. The effect of this training should be systematically investigated in the chain of water, food, and energy Nexus in irrigation networks.
Methodology
The trainings were analyzed in the developed Nexus conceptual model in the borders of the Qazvin irrigation network using a system dynamic approach. The presented quantitative model in this section includes eight subsystems, two of which are directly affected by training factors. The two considered subsystems are "Agricultural Development Limitation" and "Solutions for Solving Unsatisfied Water Needs". The Nexus index was defined as a linear combination of some indices including water efficiency, energy efficiency, Production Utility, and water delivery adequacy.
Results and Discussion
In this research, taking into account the incremental changes in the number of hours of extension training, in three options of 20, 40, and 60%, the number of changes in the indicators of network adequacy and agricultural water productivity, and finally the nexus index were investigated.
The amount of effectiveness improvement in the three options of 20, 40, and 60% was 0.35, 0.34, and 0.32 percent respectively, and the effectiveness rate for the three options was 0.072, 0.087, and 0.104 respectively. This means that increasing the amount of training, even to the smallest amount, can have a great effect on improving the performance of the network in terms of improving water consumption and observing the cultivation pattern in line with water demand management. Considering the effectiveness of the options, it can be claimed that with the maximum increase in education, we can expect more effective changes in the above-mentioned fields.
Conclusions
It can be claimed that one of the most important factors under agricultural services, whether to observe the cultivation pattern or to improve water consumption, is extension training. According to the results, it can point out the importance of the effect of training parameters along with other technical parameters on the performance of irrigation networks and the security of water food, and energy resources in the Nexus chain.

کلیدواژه‌ها [English]

• Agricultural education and extension
• Irrigation networks management
• Nexus approach
• Quantitative model
• Subsystem systemic archetypes