عباس همت؛ سید مجید عطایی
چکیده
یکی از مشکلات اساسی که کشاورزان در مرکز ایران برای کاشت مکانیزه کلزا (Brassica napus L.) در خاکهای حساس به سله با آن مواجه هستند، استقرار نامطلوب گیاه است. تحقیقات در مرکز ایران نشان داد که درصد سبز پنبه (گیاه دولپهای) در کاشت به روش مسطح در خاکهای انقباضی و حساس به سله را میتوان بدون سله شکنی، با انتخاب شیاربازکن دودیسکی و چرخ ...
بیشتر
یکی از مشکلات اساسی که کشاورزان در مرکز ایران برای کاشت مکانیزه کلزا (Brassica napus L.) در خاکهای حساس به سله با آن مواجه هستند، استقرار نامطلوب گیاه است. تحقیقات در مرکز ایران نشان داد که درصد سبز پنبه (گیاه دولپهای) در کاشت به روش مسطح در خاکهای انقباضی و حساس به سله را میتوان بدون سله شکنی، با انتخاب شیاربازکن دودیسکی و چرخ فشار رویه صاف لاستیکی، که منجر به ایجاد ترک طولی خاک در راستای خطوط کاشت می‌شود، بهطور معنیداری افزایش داد. در آن تحقیق مشخص نشده بود که آیا شیاربازکن یا چرخ فشار، موجب ایجاد ترک طولی در راستای خطوط کاشت شده بود. بر این اساس، آزمایشی در یک خاک لوم به‌منظور بررسی تأثیر دو نوع شیاربازکن (دودیسکی و کفشکی) و چهار نوع چرخ فشار (میان باز، رویه صاف لاستیکی آجدار، مخروطیشکلو با برجستگی مخروطیشکل میانی) بر ایجاد ترک طولی در راستای خطوط کاشت و استقرار گیاه به صورت آزمایش فاکتوریل همراه با خطی‌کار مجهز به شیاربازکن تک دیسکی به‌عنوان تیمار شاهد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار بررسی شد. در این آزمایش، فراسنجههای درصد ترک مؤثر (ترک ایجاد شده در راستای ظهور گیاهچهها)، شاخص استقرار، درصد سبز، و تعداد بوته در متر مربع قبل از زمستانگذرانی اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که برای تمام فراسنجهها، شیاربازکن دودیسکی میانگین بیشتری نسبت به کفشکی داشت. اثر چرخ فشار بر درصد ترک مؤثر و شاخص استقرار قبل از زمستانگذرانی معنیدار بود، ولی بر سایر فراسنجهها اثر معنیداری نداشت. از نظر درصد ترک مؤثر و استقرارگیاه، از چهار نوع چرخ فشار ارزیابی شده، چرخ‌های فشار با برجستگی مخروطیشکلمیانی و میان باز به‌ترتیب مؤثرترین و نامناسبترین چرخ فشار شناخته شدند. با توجه به نتایج این تحقیق میتوان توصیه کرد که ردیفکار مناسب برای کاشت کلزا در خاکهای حساس به سله باید مجهز به شیاربازکن دودیسکی و چرخ فشار با برجستگی مخروطیشکل میانی باشد؛ زیرا که اولی در ایجاد گودی (شیار) vـشکل و دومی در پایدار سازی آن نقش دارند. شیارهای vـشکل پایدار پس از آبیاری غرقابی و در مرحله انقباض خاک موجب ایجاد ترک طولی در کف شیار میشوند.
اردشیر اسدی؛ داوود افیونی؛ عباس همت؛ سیروس فرهمند
دوره 7، شماره 3 ، آذر 1385، ، صفحه 27-40
چکیده
توالی گندم- ذرت علوفه‌ای (یا محصولات ردیفی دیگر) از تناوبهای رایج در بسیاری از مناطق ایران است. روش مرسوم کشت گندم در بیشتر مناطق روی بستر مسطح و برای ذرت روی بسترهای پشتهای است. استفاده از دو شکل متفاوت بستر کاشت در توالی گندم- ذرت عاملی محدودکننده در ارائة سیستم‌های کمخاکورزی و بی‌خاک‌ورزی است. به منظور ارائه یک ...
بیشتر
توالی گندم- ذرت علوفه‌ای (یا محصولات ردیفی دیگر) از تناوبهای رایج در بسیاری از مناطق ایران است. روش مرسوم کشت گندم در بیشتر مناطق روی بستر مسطح و برای ذرت روی بسترهای پشتهای است. استفاده از دو شکل متفاوت بستر کاشت در توالی گندم- ذرت عاملی محدودکننده در ارائة سیستم‌های کمخاکورزی و بی‌خاک‌ورزی است. به منظور ارائه یک روش کمخاکورزی یا بی‌خاک‌ورزی برای ذرت بعد از گندم، بررسی سازگاری کشت گندم با بستر پشتهای، و امکان استفاده از این پشتهها در کشت محصول بعدی (ذرت) اهمیت می‌یابد. در این خصوص، آزمایشی طی سال زراعی 82-1381 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوترآباد اصفهان به اجرا درآمد. در این آزمایش، کاشت گندم روی بسترهای مسطح و پشتهای به ترتیب با الگوهای پخشی و خطی (2 و 3 خط روی هر پشته) مقایسه شد. همچنین امکان بازسازی پشتههای گندم به روش کمخاکورزی برای کاشت محصول بعدی (ذرت) و مقایسة آن با روش کاشت مرسوم این محصول (شخم + دیسک همراه با کاشت روی بستر پشتهای)، در کاشت یک ردیفه و دو ردیفه بذر روی پشتهها بررسی شد. صفات مورد بررسی در گندم شامل عملکرد و اجزای عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و ارتفاع بوته بود. تیمارهای آزمایش در ذرت از نظر تعداد بوته‌های سبز شده، یکنواختی فواصل بین بوتهها، ارتفاع بوته، قطر ساقه، عملکرد کل تر و خشک در واحد سطح، عملکرد بلال، و شاخصهای مرتبط با آن مقایسه شدند. نتایج نشان داد که تفاوت معنیداری بین عملکرد دانه در تیمارهای کاشت گندم وجود ندارد. در هر یک از تراکم‌های یکنواخت بذر (کاشت ذرت به تعداد 1 و 2 خط روی پشته)، بازسازی پشتههای گندم و خراش سطحی آنها با خاک همزن (روتیواتور) تا عمق 5 سانتی‌متری، در مقایسه با تیمارهای خاک‌ورزی مرسوم، تفاوت معنیداری در تعداد بوته‌های سبز شده، یکنواختی فواصل بین بوتهها، عملکرد تر و خشک ایجاد نمیکند. با توجه به نتایج آزمایش، به نظر می‌رسد کشت پشتهای گندم و حفظ و بازسازی پشتههای آن جهت کاشت ذرت به عنوان یک سیستم جایگزین در تناوب گندم- ذرت قابل توصیه است که می‌تواند در مقایسه با سیستم متداول مصرف انرژی و هزینهها را کاهش و به عملیات زراعی سرعت دهد.
