سامانه های نوین آبیاری
مهدی اکبری؛ فریبرز عباسی؛ ابوالفضل ناصری؛ افشین یوسف گمرکچی؛ فرزین پرچمی عراقی؛ محمدمهدی نخجوانی؛ سالومه سپهری؛ محمد مهدی قاسمی؛ مصطفی گودرزی؛ امیر اسلامی؛ امیر نورجو؛ رحیم علیمحمدی نافچی؛ رضا بهراملو؛ محمداسماعیل کمالی؛ عیسی کیاء
چکیده
در این پژوهش شاخصهای حجم آب آبیاری، عملکرد و بهرهوری آب محصولات کشاورزی در شرایط مدیریت باغداران برای 195 باغ در قطبهای تولید هلو و شلیل کشور شامل آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، مازندران، گلستان، همدان، فارس، مرکزی، قزوین، اردبیل، تهران، البرز و چهارمحال و بختیاری، در سال زراعی1398-1397 اندازهگیری شد. نتایج تحلیل واریانس نشان ...
بیشتر
در این پژوهش شاخصهای حجم آب آبیاری، عملکرد و بهرهوری آب محصولات کشاورزی در شرایط مدیریت باغداران برای 195 باغ در قطبهای تولید هلو و شلیل کشور شامل آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، مازندران، گلستان، همدان، فارس، مرکزی، قزوین، اردبیل، تهران، البرز و چهارمحال و بختیاری، در سال زراعی1398-1397 اندازهگیری شد. نتایج تحلیل واریانس نشان داد که تفاوت حجم آب آبیاری، عملکرد، بهرهوری آب آبیاری و بهرهوری آب (آب آبیاری + بارش موثر) در استانهای مذکور در سطح احتمال پنج درصد معنیدار است. میانگین حجم آب آبیاری در استانهای مذکور بهترتیب 8617، 7178، 2012، 2842، 6428، 8814، 10806، 8675، 8140، 8568، 8137 و 7763 با میانگین وزنی کشوری 6734 مترمکعب در هکتار بدست آمد. میانگین وزنی عملکردکشوری 20 تن در هکتار اندازهگیری شد. میانگین بهرهوری آب آبیاری و بهرهوری آب کل کشوری به ترتیب 3.06 و 2.44 کیلوگرم برمترمکعب به دست آمد. همچنین میانگین حجم آب آبیاری باغهای هلو و شلیل در مناطق مورد مطالعه بجز دو استان گلستان و مازندران برای دو روش آبیاری سطحی و قطرهای بهترتیب برابر 9325 و 7098 مترمکعب در هکتار تعیین شد (1%>p). این نتایج نشان داد که با تغییر روش آبیاری از سطحی به قطرهای، حجم آب آبیاری 25 درصد کاهش و بهرهوری آب آبیاری، 34 درصد افزایش یافته است. برای کاهش حجم آب آبیاری و بهبود بهرهوری آب ، در شرایط اقلیمی مناسب که آب آبیاری از کیفیت خوبی برخوردار باشد، در صورت رعایت ضوابط فنی طراحی، اجرا و بهرهبرداری و ملاحظات اقتصادی، استفاده از روش آبیاری قطرهای پیشنهاد میشود.
مدیریت شبکه های آبیاری
ابوالفضل ناصری؛ فریبرز عباسی؛ امیر نورجو؛ جمال احمدآلی؛ محمدعلی شاهرخ نیا؛ علیرضا مأمن پوش؛ مجید کرامتی طرقی؛ سالومه سپهری؛ کرامت اخوان؛ سیدحسن موسوی فضل؛ نادر عباسی؛ مهدی اکبری؛ جواد باغانی؛ محمدمهدی نخجوانی؛ رامین نیکان فر؛ اردلان ذوالفقاران
چکیده
تأمین امنیت غذایی در شرایط کمبود منابع آب در کشور، نیازمند مدیریت بهینه مصرف آب در بخش کشاورزی است. اساسیترین مؤلفه برای مدیریت بهینه آب، آگاهی از حجم آب آبیاری در تولید محصولات مختلف کشاورزی تحت مدیریت تولیدکنندگان است. از بین محصولات باغی، سیب (درختی) با تولید سالانه حدود سه میلیون تن از سطح 247 هزار هکتار از اراضی باغی کشور در ...
بیشتر
تأمین امنیت غذایی در شرایط کمبود منابع آب در کشور، نیازمند مدیریت بهینه مصرف آب در بخش کشاورزی است. اساسیترین مؤلفه برای مدیریت بهینه آب، آگاهی از حجم آب آبیاری در تولید محصولات مختلف کشاورزی تحت مدیریت تولیدکنندگان است. از بین محصولات باغی، سیب (درختی) با تولید سالانه حدود سه میلیون تن از سطح 247 هزار هکتار از اراضی باغی کشور در جایگاه نخست قرار دارد. متناسب با این حجم تولید، برآورد میشود حجم قابلتوجهی از منابع آب سطحی و زیرزمینی برای تولید این محصول مصرف میگردد. بنابراین، این پژوهش با هدف تعیین بهرهوری آب در باغات سیب تحت مدیریت باغداران در استانهای منتخب در کشور اجرا گردید. این استانها عبارت از آذربایجانشرقی، آذربایجانغربی، اردبیل، اصفهان، تهران، خراسانرضوی، فارس و سمنان بودند. علاوه بر اندازهگیری مستقیم آب آبیاری و عملکرد محصول، بهرهوری آب در 145 باغ در کشور تعیین گردید. برای بررسی تفاوت احتمالی حجم آب آبیاری و عملکرد، و بهرهوری آب در تولید سیب از تحلیل واریانس استفاده شد. نتایج نشان داد تفاوت بهرهوری آب در باغات استانهای مختلف معنیدار بود. میانگین شاخص بهرهوری آب در باغات سیب کشور برابر 73/2 کیلوگرم بر مترمکعب به دست آمد. حداقل و حداکثر شاخص بهرهوری آب از باغات سیب استانهای فارس (12/1 کیلوگرم بر مترمکعب) و سمنان (46/3 کیلوگرم بر مترمکعب) به دست آمد. راهکارهایی برای بهینهسازی استفاده از منابع آب برای ارتقای بهرهوری آب در باغات سیب کشور ارائه شده است.
مدیریت شبکه های آبیاری
سالومه سپهری صادقیان؛ نادر عباسی؛ محمدمهدی نخجوانی
چکیده
یکی از مهمترین چالشهای حال و آینده، به ویژه در مناطق خشک جهان، کم آبی است. یکی از روشهای بهبود بهره وری آب و مدیریت بهتر آب مصرفی در بخش کشاورزی، کاربرد مواد جاذب رطوبت است. هدف از تحقیق حاضر ارزیابی اثر کاربرد پلیمر جاذب رطوبت آکواسورس بر پارامترهای فیزیکی و منحنی مشخصۀ رطوبتی سه بافت مختلف خاک است. آکواسورس نسل جدیدی از ...
بیشتر
یکی از مهمترین چالشهای حال و آینده، به ویژه در مناطق خشک جهان، کم آبی است. یکی از روشهای بهبود بهره وری آب و مدیریت بهتر آب مصرفی در بخش کشاورزی، کاربرد مواد جاذب رطوبت است. هدف از تحقیق حاضر ارزیابی اثر کاربرد پلیمر جاذب رطوبت آکواسورس بر پارامترهای فیزیکی و منحنی مشخصۀ رطوبتی سه بافت مختلف خاک است. آکواسورس نسل جدیدی از پلیمرهای جاذب رطوبت بر پایۀ پتاسیم است که زیست تخریب پذیر بوده و فاقد ترکیب مخرب آکریل آمید است. به این منظور، آزمایشهایی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار اجرا شد که فاکتور اول چهار درصد وزنی از پلیمر جاذب رطوبت (صفر، 5/0، 1 و 2 درصد وزنی پلیمر/خاک) و فاکتور دوم سه بافت مختلف خاک (لوم شنی، لوم رسی و رسی سیلتی) بود. نتایج بررسیها نشان داد که در تمامی بافتهای خاک مورد مطالعه، کاربرد مادۀ جاذب رطوبت و افزایش سطح مورد استفاده، میزان رطوبت را در نقطۀ ظرفیت زراعی و نقطۀ پژمردگی دائم افزایش دادهاست. بیشترین مقدار رطوبت قابل استفاده گیاه در بافتهای لوم شنی، لوم رسی و رسی سیلتی به ترتیب به میزان 8/9، 8/13 و 7/12 درصد حجمی و مربوط به کاربرد 5/0 درصد وزنی مادۀ جاذب رطوبت در این تیمارهاست. کاربرد مقادیر بیشتر سبب کاهش رطوبت قابل استفاده برای گیاه شدهاست. بنابراین، با آنکه پلیمر جاذب رطوبت آکواسورس در جذب آب توانایی خوبی دارد، اما در سطوح بالای استفاده اثر بازدارندگی دارد و قادر به تخلیۀ مطلوب رطوبت نیست.
فریبرز عباسی؛ ابوالفضل ناصری؛ محمدمهدی نخجوانی مقدم؛ نادر سلامتی؛ محمد جلینی؛ محمد خرمیان؛ سید ابراهیم دهقانیان؛ افشین یوسف گمرکچی؛ علیرضا اسلامی؛ کرامت اخوان؛ مسعود فرزام نیا؛ جواد باغانی؛ مهدی اکبری
چکیده
با وجود اهمیت تعیین و تدقیق شاخصها و فراسنجهای مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی برای استفاده در برنامه ریزیهای کلان کشوری، تاکنون شاخصهای مدیریت مصرف آب (حجم آب مصرفی، بهرهوری آب و راندمان کاربرد آب در مزارع) در پایاب شبکههای آبیاری مدرن و سنتی در تولید محصولات زراعی و باغی کمتر مقایسه شده است. هدف از این پژوهش، مقایسۀ شاخصهای ...
بیشتر
با وجود اهمیت تعیین و تدقیق شاخصها و فراسنجهای مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی برای استفاده در برنامه ریزیهای کلان کشوری، تاکنون شاخصهای مدیریت مصرف آب (حجم آب مصرفی، بهرهوری آب و راندمان کاربرد آب در مزارع) در پایاب شبکههای آبیاری مدرن و سنتی در تولید محصولات زراعی و باغی کمتر مقایسه شده است. هدف از این پژوهش، مقایسۀ شاخصهای مدیریت مصرف آب در پایاب شبکههای آبیاری مدرن و سنتی در تولید ذرت علوفهای در برخی نقاط کشور است. دادههای پژوهش با اندازهگیریهای گسترده و مستقیم از مزارع استانهای البرز، تهران، فارس، خوزستان، خراسان رضوی، اردبیل، اصفهان و قزوین که حدود 70 درصد از سطح زیرکشت ذرت علوفهای در کشور را پوشش میدهند در بیش از 100 مزرعه در پایاب شبکههای آبیاری مدرن و سنتی بهدست آمده است. نتایج تحقیق نشان میدهد تفاوت شاخصهای حجم آب مصرفی و بهرهوری آب در تولید محصول در پایاب شبکههای مدرن و سنتی معنیدار ولی تفاوت عملکرد در دو شبکه معنی دار نشده است. در پایاب شبکههای مدرن و سنتی، میانگین عملکرد ذرت علوفهای به ترتیب 50/54 و 54/32 تن بر هکتار، میانگین حجم آب مصرفی بهترتیب 6983 و 9085 مترمکعب بر هکتار، میانگین بهرهوری آب به ترتیب 7/46 و 6/26 کیلوگرم به ازای هر مترمکعب آب و میانگین راندمان کاربرد آب به ترتیب 73 و 68 درصد بهدست آمده است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که توسعۀ شبکه های مدرن میتواند در ارتقای بهرهوری آب، در عملیاتی کردن برنامه های پنجسالۀ توسعه ای کشور و برنامۀ اقتصاد مقاومتی مفید باشد.