جعفر حبیبی‌اصل؛ عبدالعلی گیلانی
چکیده
پسماندهای بیش از 60 هزار هکتار از برنجزارهای دشت خوزستان، بالا بودن درصد رطوبت زمین (به‌علت پایین بودن تبخیر و تعرق و سنگین بودن بافت خاک)، محدود بودن زمان و احتمال بارندگی، انجام عملیات تهیة زمین به‌روش مرسوم را به‌منظور کشت گندم پس از برنج با مشکلاتی روبه‌رو می‌کند. برای ارائة بهترین روش خاک‌ورزی از نظر مدیریت بقایا، کاهش ...
بیشتر
پسماندهای بیش از 60 هزار هکتار از برنجزارهای دشت خوزستان، بالا بودن درصد رطوبت زمین (به‌علت پایین بودن تبخیر و تعرق و سنگین بودن بافت خاک)، محدود بودن زمان و احتمال بارندگی، انجام عملیات تهیة زمین به‌روش مرسوم را به‌منظور کشت گندم پس از برنج با مشکلاتی روبه‌رو می‌کند. برای ارائة بهترین روش خاک‌ورزی از نظر مدیریت بقایا، کاهش مصرف سوخت و هزینهها، با حفظ یا افزایش عملکرد محصول و بهبود خصوصیات فیزیکی خاک، پژوهشی طی دو سال زراعی (91-1389) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور واقع در شمال اهواز به‌صورت کرت‌های نواری خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. نوارهای طولی شامل هفت روش خاک‌ورزی T1= شخم با گاوآهن برگرداندار+ دیسک+ ماله (روش مرسوم)، T2= گاوآهن قلمی+ دیسک+ ماله، T3= گاوآهن قلمی+ رتیواتور، T4= دیسک + رتیواتور، T5= دو بار دیسک عمود برهم+ ماله، T6= یک بار رتیواتور و T7= روش بیخاکورزی با استفاده از دستگاه کاشت مستقیم در نظر گرفته شد. نوارهای عرضی نیز شامل فاکتوریل بقایای گیاهی دو رقم برنج عمده منطقه (دانیال و عنبوری) در دو روش کشت برنج (استفاده از روش پادلینگ و روش خشکهکاری مستقیم) بود. پارامترهای مورد اندازه‌گیری و ارزیابی عبارت بودند از مقدار سوخت مصرف شده، زمان مورد نیاز، ظرفیت مزرعه‌ای، میزان خرد و برگردان شدن بقایای برنج، میانگین قطر متوسط وزنی کلوخه‌ها، و عملکرد و اجزای عملکرد گندم. نتایج نشان می‌دهد که نوع بقایا و روش کاشت برنج قبل از گندم تأثیر معنی‌داری بر پارامترهای مورد ارزیابی ندارد، ولی بین روش‌های خاک‌ورزی از لحاظ میزان خرد شدن خاک، درصد خرد شدن و برگردان بقایا اختلاف معنی‌دار است. متوسط عملکرد دانة گندم در تیمارهای سال دوم آزمایش، نسبت به تیمارهای سال اول، به‌طور معنی‌داری 6/9 درصد کاهش نشان می‌دهد. به‌طور کلی، بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش، برای کشت گندم پس از برنج در استان خوزستان، بسته به نوع ماشین‌ها و ادوات در دسترس، به‌ترتیب اولویت، یکی از روش‌های بیخاکورزی یا کمخاکورزی شامل دو بار دیسک + ماله، گاوآهن قلمی+ دیسک + ماله یا یک بار گاوآهن دوار (رتیواتور) به‌جای روش مرسوم پیشنهاد می‌شود.
اردشیر اسدی؛ داوود افیونی؛ عباس همت؛ سیروس فرهمند
دوره 7، شماره 3 ، آذر 1385، ، صفحه 27-40
چکیده
توالی گندم- ذرت علوفه‌ای (یا محصولات ردیفی دیگر) از تناوبهای رایج در بسیاری از مناطق ایران است. روش مرسوم کشت گندم در بیشتر مناطق روی بستر مسطح و برای ذرت روی بسترهای پشتهای است. استفاده از دو شکل متفاوت بستر کاشت در توالی گندم- ذرت عاملی محدودکننده در ارائة سیستم‌های کمخاکورزی و بیخاکورزی است. به منظور ارائه یک ...
بیشتر
توالی گندم- ذرت علوفه‌ای (یا محصولات ردیفی دیگر) از تناوبهای رایج در بسیاری از مناطق ایران است. روش مرسوم کشت گندم در بیشتر مناطق روی بستر مسطح و برای ذرت روی بسترهای پشتهای است. استفاده از دو شکل متفاوت بستر کاشت در توالی گندم- ذرت عاملی محدودکننده در ارائة سیستم‌های کمخاکورزی و بیخاکورزی است. به منظور ارائه یک روش کمخاکورزی یا بیخاکورزی برای ذرت بعد از گندم، بررسی سازگاری کشت گندم با بستر پشتهای، و امکان استفاده از این پشتهها در کشت محصول بعدی (ذرت) اهمیت می‌یابد. در این خصوص، آزمایشی طی سال زراعی 82-1381 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوترآباد اصفهان به اجرا درآمد. در این آزمایش، کاشت گندم روی بسترهای مسطح و پشتهای به ترتیب با الگوهای پخشی و خطی (2 و 3 خط روی هر پشته) مقایسه شد. همچنین امکان بازسازی پشتههای گندم به روش کمخاکورزی برای کاشت محصول بعدی (ذرت) و مقایسة آن با روش کاشت مرسوم این محصول (شخم + دیسک همراه با کاشت روی بستر پشتهای)، در کاشت یک ردیفه و دو ردیفه بذر روی پشتهها بررسی شد. صفات مورد بررسی در گندم شامل عملکرد و اجزای عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و ارتفاع بوته بود. تیمارهای آزمایش در ذرت از نظر تعداد بوته‌های سبز شده، یکنواختی فواصل بین بوتهها، ارتفاع بوته، قطر ساقه، عملکرد کل تر و خشک در واحد سطح، عملکرد بلال، و شاخصهای مرتبط با آن مقایسه شدند. نتایج نشان داد که تفاوت معنی‌داری بین عملکرد دانه در تیمارهای کاشت گندم وجود ندارد. در هر یک از تراکم‌های یکنواخت بذر (کاشت ذرت به تعداد 1 و 2 خط روی پشته)، بازسازی پشتههای گندم و خراش سطحی آنها با خاک همزن (روتیواتور) تا عمق 5 سانتی‌متری، در مقایسه با تیمارهای خاک‌ورزی مرسوم، تفاوت معنی‌داری در تعداد بوته‌های سبز شده، یکنواختی فواصل بین بوتهها، عملکرد تر و خشک ایجاد نمیکند. با توجه به نتایج آزمایش، به نظر می‌رسد کشت پشتهای گندم و حفظ و بازسازی پشتههای آن جهت کاشت ذرت به عنوان یک سیستم جایگزین در تناوب گندم- ذرت قابل توصیه است که می‌تواند در مقایسه با سیستم متداول مصرف انرژی و هزینهها را کاهش و به عملیات زراعی سرعت دهد.
