نادر سلامتی؛ پیمان ورجاوند؛ شکراله آبسالان؛ آذرخش عزیزی؛ محی الدین گوشه؛ جعفر حبیبی
چکیده
کانالهای آبیاری از مهمترین بخشهای شبکۀ آبیاری و زهکشی هستند و نقش مؤثری در کاهش تلفات آب و بالا بردن راندمان توزیع آب دارند. این تحقیق از سال 1395 تا 1397 در شبکه های آبیاری استان خوزستان اجرا شده است. در این پژوهشبرای تعیین راندمان توزیع آب، از روش دبی ورودی- خروجی با استفاده از دستگاه مولینه و تقسیمبندی سطح مقطع جریان ...
بیشتر
کانالهای آبیاری از مهمترین بخشهای شبکۀ آبیاری و زهکشی هستند و نقش مؤثری در کاهش تلفات آب و بالا بردن راندمان توزیع آب دارند. این تحقیق از سال 1395 تا 1397 در شبکه های آبیاری استان خوزستان اجرا شده است. در این پژوهشبرای تعیین راندمان توزیع آب، از روش دبی ورودی- خروجی با استفاده از دستگاه مولینه و تقسیمبندی سطح مقطع جریان استفاده شد. بهمنظور تاثیر دادن ابعاد کانال و حجم آب انتقالی توسط کانال برای رسیدن به درک بهتر از میزان تلفات آب، از پارامتر درصد تلفات آب در کیلومتر طول کانال نسبت به دبی ورودی استفاده شد. تعداد 26 کانال بتنی ذوزنقهای و 17 کانالت هر دو از درجه 3 و 4، در مجموع 43 کانال در شهرستانهای امیدیه، اندیمشک، گتوند، بهبهان، حمیدیه، دزفول، شوش، شوشتر، رامشیر، اهواز، باوی و شادگان در استان خوزستان ارزیابی شدند. دامنۀ تغیییرات راندمان توزیع آب در کانالها و کانالتهای درجه 3 و 4 (43 کانال) از 9/38 درصد در شهرستان رامشیر تا 7/99 درصد در شهرستان شوشتر در نوسان بود. مقدار تلفات آب در هر کیلومتر طول کانال از 92/20 تا 10/12454 متر مکعب در روز بهترتیب در شهرستان شوشتر و رامشیر تغییر میکرد. در کانالهای بتنی ذوزنقهای شاخص تلفات آب نسبت به دبی ورودی در هر کیلومتر کانال از 35/0 درصد در شهرستان شوشتر تا 76/61 درصد در شهرستان اهواز در نوسان بود. در کانالتها، میانگین بازههای مورد بررسی، راندمان توزیع آب،مقدار تلفات آب در هر کیلومتر طول کانال و تلفات آب نسبت به دبی ورودی در هر کیلومتر کانالتها بهترتیب 978 متر، 3/84 درصد، 11/2133 مترمکعب در روز و 18/17 درصد محاسبه شد. مقایسۀ میانگین شاخصهای محاسبه شده در کانالها و کانالتها با آزمون تی نشان داد مقدار تلفات آب در هر کیلومتر طول کانال بتنی ذوزنقهای با 05/1920 متر مکعب در روز نسبت به کانالتها با مقدار 11/2133 مترمکعب در روز اختلاف معنیداری ندارد. محاسبۀ ضریبهای همبستگی پیرسون نشان داد که هر گونه روند افزایش یا کاهش در شاخصهای دبی، سرعت و سطح حجم آب عبوری چه در بالادست و چه در پاییندست و میزان بازه مورد بررسی موجب تغییراتی معنیدار در روند تغییرات راندمان توزیع آب نمیشود.برای جلوگیری ازتلفات آب درکانالهای توزیع آب آبیاری،باید مواردی مانند رشد علفهای هرز در کانال ها،تجمع رسوب درکانالها،تجمع زباله در کانال ها،ترک خوردگی پوشش کانالها،خرد شدن یا جابه جایی قطعات بتن در کانالها،تخریب ناشی ازکیفیت نامناسب مصالح استفاده شده،تخریب ناشی از مسائل اجرایی را کنترل ورفع کرد.
محمد موحدان
چکیده
محدودیت منابع آبی در کشور، حفظ آب و کاهش تلفات آب را از مخازن ذخیره، به خصوص در مناطق خشک و نیمهخشک، کاملاً ضروری مینماید. برای کنترل نشت از مخازن آب، تاکنون روشهای متعدد به کار گرفته شده است. به رغم کاربرد وسیع پوشش بتن در این مخازن، ترکخوردگیها و تخریبها که در دوران بهرهبرداری به دلایل گوناگون بروز میکند مشکلات ...
بیشتر
محدودیت منابع آبی در کشور، حفظ آب و کاهش تلفات آب را از مخازن ذخیره، به خصوص در مناطق خشک و نیمهخشک، کاملاً ضروری مینماید. برای کنترل نشت از مخازن آب، تاکنون روشهای متعدد به کار گرفته شده است. به رغم کاربرد وسیع پوشش بتن در این مخازن، ترکخوردگیها و تخریبها که در دوران بهرهبرداری به دلایل گوناگون بروز میکند مشکلات عدیدهای نظیر نشت بیش از حد انتظار و تلفات آب را در پی دارد که کارآیی این پوششها را محدود میسازد. امروزه استفاده از پوششهای ژئوسنتتیک، نظیر ورقههای ژئوممبران، به دلیل هزینۀ کم اجرا و نشت ناچیز آب، مورد توجه بهرهبرداران قرار گرفته است. در این تحقیق ابتدا مشکلات موجود در مراحل مختلف طراحی و اجرای پوشش ژئوممبران روی استخر ذخیره آب بتنی فرسوده بررسی و پس از آن با آزمون نشت به روش آبایستی، کارآیی این نوع پوشش در کنترل نشت آب از استخر در شرایط مختلف ارزیابی شد. نتایج نشان میدهد که نصب و اجرای پوششهای ژئوممبران باید به گونهای باشد که از اعمال تنش اضافی بر آنها جلوگیری شود. همچنین، اجرای این پوششها روی بتنهای با عمر بالا و دیوارههای شیبدار نیازمند تمهیدات خاص در مراحل طراحی، نصب، و نگهداری است. ارزیابی تلفات آب در استخر با پوشش ژئوممبران نیز نشان میدهد که طراحی مناسب و اجرای دقیق اتصالات در محل اجزای جانبی استخر، تا حد چشمگیری میزان نشت را کاهش میدهد. همچنین نتایج نشان داد که اجرای مناسب ژئوممبران و آببندی صحیح این اجزا، نشت آب از استخر را به حد 9/16 میلیمتر در روز بر مترمربع محدود میکند.