مدیریت شبکه های آبیاری
امیر اسلامی؛ محمدمهدی نخجوانی مقدم؛ محمد مهدی قاسمی؛ اکبر جوکار
چکیده
شـناسایی و رفع موانع تولید گیاه پنبه، یکی از مهم‌ترین کالاهای استراتژیک، از قبیل تغییرات اقلیمی و چالش های خشکی و کمآبی از یـک سو و ناپایـداری عملکرد و کیفیت نامناسب محصول از سوی دیگر، اهمیت توجه به تحقیقـات کـاربردی و انتقـال دانش فنی به عرصۀ تولیـد را دو چنـدان کرده است. تحقیق حاضر با هدف اندازه‌گیری آب آبیاری، عملکرد و بهره‌وری ...
بیشتر
شـناسایی و رفع موانع تولید گیاه پنبه، یکی از مهم‌ترین کالاهای استراتژیک، از قبیل تغییرات اقلیمی و چالش های خشکی و کمآبی از یـک سو و ناپایـداری عملکرد و کیفیت نامناسب محصول از سوی دیگر، اهمیت توجه به تحقیقـات کـاربردی و انتقـال دانش فنی به عرصۀ تولیـد را دو چنـدان کرده است. تحقیق حاضر با هدف اندازه‌گیری آب آبیاری، عملکرد و بهره‌وری آب آبیاری پنبه در شرایط مرسوم در شهرستان‌های لارستان، داراب و فسا در استان فارس بهاجرا درآمده است. بدین منظور 20 مزرعه (18 مزرعه آبیاری سطحی و 2 مزرعه آبیاری قطره‌ای نواری) منتخب در شهرستان‌های لارستان، داراب و فسا انتخاب و عملکرد محصول و میزان آب آبیاری در آنها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که میانگین شاخص‌های عملکرد، میزان آب آبیاری و بهره‌وری آب آبیاری پنبه در 18 مزرعۀ منتخب استان که با روش سطحی آبیاری می‌شدند، به ترتیب برابر 4450 کیلوگرم بر هکتار، 9899 مترمکعب بر هکتار و 0/5 کیلوگرم بر مترمکعب به دست آمد. بر اساس نتایج این تحقیق، توصیه می‌شود از یک سو تاریخ کشت و برداشت به ترتیب 20 خردادماه و اول آبان ماه رعایت گردد. از سوی دیگر با قبول 20 تا 25 درصد کم‌آبیاری تنظیم شده در دوره رشد، میزان آب آبیاری بهینه، بدون لحاظکردن ضریب آبشویی برای گیاه پنبه، در این مناطق با روش آبیاری سطحی بین 9000 تا 10000 مترمکعب در هکتار در نظر گرفته شود. همچنین تاکید می‌شود کشاورزان پیش از کاشت پنبه، از خاک نمونه‌برداری کنند و طبق توصیه‌های کارشناسان،کوددهی بهینه را دنبال کنند.
حیدر طایفه رضایی؛ جمال احمدآلی؛ خالد احمدآلی
چکیده
این مطالعه به‌منظور ارزیابی راندمان کل آبیاری و هیدرومدول واقعی دشت نازلوچای ارومیه با استفاده از روش بیلان آب، در سال 1391 اجرا گردید. مطالعات شامل اندازه‌گیری‌های صحرایی، مطالعات میدانی، و بررسی آمار و اطلاعات موجود بود. راندمان کاربرد در 14 مزرعه اندازه‌گیری شد که مقدار آن از 4/55 تا 8/78 درصد متغیر بود. راندمان توزیع از 75 تا 94 درصد ...
بیشتر
این مطالعه به‌منظور ارزیابی راندمان کل آبیاری و هیدرومدول واقعی دشت نازلوچای ارومیه با استفاده از روش بیلان آب، در سال 1391 اجرا گردید. مطالعات شامل اندازه‌گیری‌های صحرایی، مطالعات میدانی، و بررسی آمار و اطلاعات موجود بود. راندمان کاربرد در 14 مزرعه اندازه‌گیری شد که مقدار آن از 4/55 تا 8/78 درصد متغیر بود. راندمان توزیع از 75 تا 94 درصد و راندمان انتقال آب نیز از 66 تا 92 درصد متغیر بود. راندمان کل شبکه سنتی دشت، برابر 44 درصد و نیاز آبی خالص ترکیب کشت دشت بر اساس روش پنمن-مانتیث برابر 4930 مترمکعب بر هکتار بود و بدین‌ترتیب، نیاز آبی ناخالص ترکیب کشت دشت برابر 11204 مترمکعب بر هکتار به‌دست آمد. شبکۀ آبیاری سنتی دشت نازلوچای در پایین‌دست حوضۀ آبریز نازلوچای واقع شده و مساحت خالص زمین‌های آن برابر 29050 هکتار است. میزان متوسط برداشت آب از رودخانۀ نازلوچای برابر 128 میلیون مترمکعب در سال و اختلاف حجم آب ورودی و خروجی آب زیرزمینی دشت برابر 13 میلیون مترمکعب در سال است. نزدیک به 29 میلیون مترمکعب در سال بیلان منفی در دشت وجود دارد. در مجموع، آب مصرفی در دشت نازلوچای برابر 170 میلیون مترمکعب در سال و هیدرومدول واقعی آبیاری دشت نازلوچای برابر 5838 مترمکعب در سال در هکتار است. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد راندمان کل آبیاری دشت نازلوچای برای کشاورزی در حدود 85 درصد است. نتایج این مطالعه نیز نشان می‌دهد که میزان واقعی مصرف آب کشاورزی در این حوضه کمتر از ارقام اعلام شده بر مبنای راندمان در سطح کشور است، حتی در ارقام اعلام شده برای بهره‌وری آب برای تولید محصولات زراعی و باغی باید تجدید نظر شود.
مهدی قیصری؛ سیدمجید میرلطیفی؛ مهدی همایی؛ محمداسماعیل اسدی
دوره 7، شماره 1 ، خرداد 1385، ، صفحه 125-142
چکیده
برای تدوین برنامة آبیاری مناسب و اِعمال مدیریت کارآ و آگاهانه، تعیین ضریب گیاهی بر مبنای مراحل مختلف رشد و نیز تخمین تبخیر- تعرق گیاه ضروری است. ضریب گیاهی در چهار مرحلة رشد (مراحل اولیه، توسعه، میانی، و نهایی) برخی گیاهان را سازمان خواربار و کشاورزی جهانی ارائه داده است. اما مقادیر ضرایب گیاهی ارائه شده در مراحل رشد ثابت یا دارای ...
بیشتر
برای تدوین برنامة آبیاری مناسب و اِعمال مدیریت کارآ و آگاهانه، تعیین ضریب گیاهی بر مبنای مراحل مختلف رشد و نیز تخمین تبخیر- تعرق گیاه ضروری است. ضریب گیاهی در چهار مرحلة رشد (مراحل اولیه، توسعه، میانی، و نهایی) برخی گیاهان را سازمان خواربار و کشاورزی جهانی ارائه داده است. اما مقادیر ضرایب گیاهی ارائه شده در مراحل رشد ثابت یا دارای شیب ثابت هستند. بنابراین، در راستای افزایش دقت برآوردهای روزانه نیاز آبی گیاهان لازم است، ضرایب گیاهی و تبخیر- تعرق گیاهان روزانه برآورد شود. هدف از این پژوهش، تعیین ضریب گیاهی بر مبنای مراحل رشد ذرت علوفه‌ای و تخمین مقدار تبخیر - تعرق روزانه در سیستم آبیاری بارانی در منطقه نیمه خشک ورامین است. بدین منظور، رطوبت خاک در 18 کرت آزمایشی تا عمق 180 سانتی‌متر با نوترون‌متر اندازه‌گیری و تبخیر- تعرق گیاه به روش بیلان حجمی آب خاک محاسبه شد. همچنین، تبخیر ـ تعرق مرجع به روش فائو ـ پنمن ـ مانتیث محاسبه گردید. ”ضریب گیاهی“ و ”نسبت تبخیر ـ تعرق ذرت به تبخیر از تشتک“، بهصورت تابعی از ”روز پس از کاشت“، ”درجه روز رشد“، و ”شاخص سطح برگ“ با ضریب همبستگی بین 80/0 تا 93/0 تعیین شد. ضریب گیاهی در مراحل اولیه، توسعه، میانی، و نهایی رشد ذرت علوفه‌ای به ترتیب 45/0، 9/0، 13/1، و 7/0 به‌دست آمد. بیشترین و کمترین مقدار ”تبخیر ـ تعرق ذرت به تبخیر از تشتک“ به ترتیب 39/0 در مرحله اولیة رشد و 88/0 در مرحله میانی رشد رخ داد. در مدت زمان 90 روز دورة رشد، تبخیر- تعرق تجمعی ذرت علوفه‌ای بر اساس بیلان آب خاک، 695 میلی‌متر به‌دست آمد. در حالیکه تبخیر- تعرق تجمعی مرجع با استفاده از معادلة فائو- پنمن- مانتیث، 815 میلی‌متر برآورد شده است.
