سامانه های نوین آبیاری
سیدحسن موسوی فضل
چکیده
به منظور بررسی اثر عمق نصب و فاصله نوارهای آبیاری در روش آبیاری قطره ای زیرسطحی بر عملکرد و بهرهوری آب در زراعت یونجه، پژوهشی در سال های 1399 و 1400 انجام شد. طرح در قالب نوارهای خرد شده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با دو فاکتور و سه تکرار اجرا شد. فاکتورها شامل : 1- فاصله نوارهای آبیاری در سه سطح (80، 100 و 120 سانتی‌متر) 2- عمق نصب نوارهای آبیاری ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر عمق نصب و فاصله نوارهای آبیاری در روش آبیاری قطره ای زیرسطحی بر عملکرد و بهرهوری آب در زراعت یونجه، پژوهشی در سال های 1399 و 1400 انجام شد. طرح در قالب نوارهای خرد شده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با دو فاکتور و سه تکرار اجرا شد. فاکتورها شامل : 1- فاصله نوارهای آبیاری در سه سطح (80، 100 و 120 سانتی‌متر) 2- عمق نصب نوارهای آبیاری در دو سطح (30 و 45 سانتی‌متر زیرسطح خاک) بودند. عمق نصب لوله‌ها به‌عنوان فاکتور اصلی و فاصله نوارها به‌عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. نتایج تجزیه مرکب داده‌ها نشان داد، اثر فاصله لوله‌های فرعی بر عملکرد ماده خشک و بهرهوری آب (مجموع آب آبیاری و بارندگی موثر) در سطح یک درصد معنی‌دار بود، اما اثر عمق نصب لوله‌ها بر عملکرد و بهرهوری آب معنی‌دار نشد. اثر متقابل فاصله و عمق لوله‌های فرعی بر عملکرد و بهرهوری آب معنی‌دار شد. بین عملکرد تیمارها با فاصله لترال 80 و 100 سانتی‌متر اختلاف معنیداری وجود نداشت. اما با افزایش فاصله لترال‌ها از 80 به 120 سانتی‌متر، مقدار عملکرد کل 2303 کیلوگرم در هکتار کاهش یافت (12 درصد). براساس تحلیل اقتصادی، فاصله 100 سانتی‌متر برای لوله‌های فرعی در خاک‌ها با بافت متوسط به سنگین مقرون به صرفه بوده و کاهش عملکرد آن در مقایسه با تیمار 80 سانتیمتری قابل چشم پوششی است. با توجه به عملکرد تیمارها و هزینه‌های روش آبیاری قطرهای زیرسطحی، تیمار با فاصله لترال‌های 100 و عمق 45 سانتی‌متر به-عنوان تیمار برتر پیشنهاد شد.
مدیریت شبکه های آبیاری
ابوالفضل ناصری؛ فریبرز عباسی
چکیده
بنا به ضرورت بهبود بهرهوری آب در بخش کشاورزی، هدف این پژوهش، برآورد پتانسیل و شکاف بهرهوری آب در تولید گندم آبی در ایران است. برای تعیین پتانسیل تولید گندم از روش توصیه‌شده فائو در نشریه 33 و برای تعیین تبخیرـ تعرق پتانسیل از نشریه 56 فائو و برای برآورد تبخیرـ تعرق واقعی از رابطه عملکرد و تبخیر-تعرق استفاده گردید. عملکرد واقعی از ...
بیشتر
بنا به ضرورت بهبود بهرهوری آب در بخش کشاورزی، هدف این پژوهش، برآورد پتانسیل و شکاف بهرهوری آب در تولید گندم آبی در ایران است. برای تعیین پتانسیل تولید گندم از روش توصیه‌شده فائو در نشریه 33 و برای تعیین تبخیرـ تعرق پتانسیل از نشریه 56 فائو و برای برآورد تبخیرـ تعرق واقعی از رابطه عملکرد و تبخیر-تعرق استفاده گردید. عملکرد واقعی از آمارنامههای وزارت جهاد کشاورزی استخراج گردید. شکاف عملکرد (و بهرهوری آب) از تفاوت مقدار واقعی و پتانسیل به دست آمد. تفاوت شاخص عملکرد و بهرهوری پتانسیل و واقعی به‌عنوان شکاف شاخص به دست آمد. عملکرد قابل حصول به‌عنوان بخشی از عملکرد پتانسیل که قابلدستیابی توسط تولیدکنندگان است، در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد برای دوره زمانی 1385 تا 1394 میانگین عملکرد قابلحصول و واقعی گندم در کشور بهترتیب 6516 و 2905 کیلوگرم در هکتار و شکاف عملکردی 3434 کیلوگرم بر هکتار بود. میانگین حسابی بهرهوری پتانسیل و شکاف بهرهوری (با راندمان کاربرد آب 60 درصد) به ترتیب 04/1 و 52/0 کیلوگرم بر مترمکعب بود. با شناسایی مؤلفههای اصلی ایجادکننده شکاف عملکرد و بهرهوری آب و مدیریت مناسب زراعی در هر اقلیم یا استان میتوان شکافهای موجود را کاهش و با برطرف نمود.
فریبرز عباسی؛ فرحناز سهراب؛ نادر عباسی
چکیده
نتایج حاصل از بررسی های مزرعه ای در سامانه‌ها و شبکه‌های مختلف آبیاری (سنتی و پایین دست سدها) در سطح کشور طی سال های 94-1370جمع آوری و تحلیل شد. طبق نتایج، راندمان کاربرد آب آبیاری در کشور از 22/5 تا 85/5درصد متغیر و میانگین آن 0/56 درصد است. متوسط این راندمان در سامانه‌های کرتی، نواری و جویچه ای به ترتیب 55/3، 52/9 و 52/5 درصد است. همچنین از بین روشهای ...
بیشتر
نتایج حاصل از بررسی های مزرعه ای در سامانه‌ها و شبکه‌های مختلف آبیاری (سنتی و پایین دست سدها) در سطح کشور طی سال های 94-1370جمع آوری و تحلیل شد. طبق نتایج، راندمان کاربرد آب آبیاری در کشور از 22/5 تا 85/5درصد متغیر و میانگین آن 0/56 درصد است. متوسط این راندمان در سامانه‌های کرتی، نواری و جویچه ای به ترتیب 55/3، 52/9 و 52/5 درصد است. همچنین از بین روشهای بارانی، روش رول لاین و کلاسیک ثابت به ترتیب بیشترین (66/9درصد) و کمترین (52/1درصد) راندمان کاربرد را داشته و در آبیاری قطرهای این کمیت 71/1درصد بوده است. متوسط راندمان کاربرد آب آبیاری در سامانه های آبیاری تحت فشار و سطحی به ترتیب 66/6و 53/6درصد است. همچنین با مقایسه روشهای مختلف آبیاری تحت فشار نیز ملاحظه میشود که میانگین راندمان کاربرد آب آبیاری در روشهای آبیاری بارانی 62/1 و در روشهای آبیاری قطره ای 71/1درصد است. بررسی روند تغییرات راندمان طی سالهای مختلف نشان داد که راندمان کاربرد آبیاری در دو دهه 80-71 و 90-81 و نیم دهه 94-91 به ترتیب 52، 58/4 و 58/8درصد بوده است. همچنین بررسیها نشان داد راندمان انتقال و توزیع نیز در دهه های مذکور به ترتیب 67، 68/5و 74/2درصد بوده است. بدین ترتیب راندمان کل در دهه های یاد شده به ترتیب 29/7، 36 و 43/8درصد برآورد میشود.
مهدی اکبری
چکیده
محدودیت منابع آب، نبود برنامهریزی آبیاری، و استفاده نامطلوب و غیر اقتصادی از آب عامل اصلی محدود کننده توسعۀ کشاورزی و افزایش تولیدات غذایی در ایران است. در استفاده بهینه از منابع آب موضوعاتی متفاوت وجود دارد که در میان آنها میتوان به بهبود بهرهوری آب با استفاده از برنامهریزی آبیاری و بهبود مدیریت آب در مزرعه ...
بیشتر
محدودیت منابع آب، نبود برنامهریزی آبیاری، و استفاده نامطلوب و غیر اقتصادی از آب عامل اصلی محدود کننده توسعۀ کشاورزی و افزایش تولیدات غذایی در ایران است. در استفاده بهینه از منابع آب موضوعاتی متفاوت وجود دارد که در میان آنها میتوان به بهبود بهرهوری آب با استفاده از برنامهریزی آبیاری و بهبود مدیریت آب در مزرعه و افزایش سودمندی آب اشاره کرد. در این تحقیق ضمن بررسی وضعیت موجود بهرهوری آب برای تولید گندم، راهکارهای افزایش بهرهوری آب در شرایط مختلف کمی آب شبکۀ آبیاری آبشار اصفهان، تعیین و تجزیه و تحلیل میشود. بدین منظور با در نظر گرفتن وضعیت موجود بهرهبرداری از منابع آب از جمله توزیع گردشی آب بین حقابه‌داران، کمیت‌های مختلف آب آبیاری و بهره‌گیری از تلفیق اطلاعات مزرعهای و مدل شبیهسازی AquaCrop، برنامۀ آبیاری (زمان و عمق)، توابع تولید-آب کاربردی برای محصول گندم تعیین شد و عملکرد محصول، بهرهوری مصرف آب در شرایط مدیریت زارع، راهکارهای پیشنهادی و آبیاری در زمان مناسب و به عمق بهینه به کمک مدل شبیهسازی مقایسه گردید. نتایج اندازهگیریهای مزرعهای در سال زراعی83-1382 در شبکۀ آبیاری مورد مطالعه نشان داد که در شرایط موجود میزان آب کاربردی برای گندم 800 میلی‌متر و متوسط عملکرد حدود 5000 کیلوگرم در هکتار است و با حذف آبیاریهای نوبت دوم، سوم، و هفتم در شرایط موجود (کاهش 38 درصد آب آبیاری)، عملکرد محصول فقط 4 درصد کاهش و کارایی مصرف آب بیش از 45 درصد افزایش مییابد. با بهبود مدیریت زراعی و کاهش 50 درصد عمق آب آبیاری اول، عملکرد محصول تغییر نمیکند. این نتایج حاکی از آن است که با برنامهریزی صحیح آبیاری به کمک مدل AquaCrop همراه با بهبود مدیریت زراعی و کاهش عمق آب آبیاری اول به میزان 50 درصد، میتوان ضمن کاهش 38 درصد آب آبیاری، عملکرد گندم و کارایی مصرف آب را به ترتیب 16 و 79 درصد افزایش داد.
منصور معیری؛ ابراهیم پذیرا؛ حمید سیادت؛ فریبرز عباسی؛ فریدون کاوه
چکیده
در مناطق خشک ونیمه خشک که محدودیت منابع آبی وجود دارد، کشاورزان باید شیوهای از مدیریت را برگزینند که با آب کمتر محصول بیشتری تولید کنند. هدف از این مطالعه، کاهش تلفات آب آبیاری و افزایش کارایی مصرف آب (WP) سه هیبرید ذرت بود. این آزمایش در مرکز تحقیقات کشاورزی صفیآباد طی دو سال زراعی 7-1386 اجرا و در آنتأثیرات متقابل سه رقم تجارتی ...
بیشتر
در مناطق خشک ونیمه خشک که محدودیت منابع آبی وجود دارد، کشاورزان باید شیوهای از مدیریت را برگزینند که با آب کمتر محصول بیشتری تولید کنند. هدف از این مطالعه، کاهش تلفات آب آبیاری و افزایش کارایی مصرف آب (WP) سه هیبرید ذرت بود. این آزمایش در مرکز تحقیقات کشاورزی صفیآباد طی دو سال زراعی 7-1386 اجرا و در آنتأثیرات متقابل سه رقم تجارتی ذرت شامل هیبریدهای Sc-704، Bc-666 و Ossk-602و سیستمهای مختلف آبیاری سطحی و قطرهای طی آزمایش کرتهای نواری یک بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار آزمایش شد. کرت اصلی آزمایش شش تیمار مدیریت زراعی و آبیاری مشتمل بود بر: (1) کشت روی پشتههای 75 سانتیمتری و آبیاری کامل (تیمار شاهد منطقه)، (2) کشت روی پشتههای 75 سانتیمتری وآبیاری یک در میان متغیر، (3) کشت دو ردیف روی پشتههای 75 سانتیمتری و آبیاری کامل، (4) کشت یک ردیف درون جویچههای 75 سانتیمتری و با تغییر جوی و پشتهها در زمان دو تا چهار برگی شدن ذرت، (5) کشت یک ردیف درون جویچههای 75 سانتیمتری با جوی پشته ثابت تا پایان فصل رشد و (6) کشت روی پشتههای 75 سانتیمتری و آبیاری قطرهای کامل. در هر آبیاری حجم آب ورودی و در آبیاریهای سطحی حجم رواناب خروجی اندازهگیری شد. پس از رسیدگی فیزیولوژیکی، با اندازهگیری عملکرد اندامهای هوایی و عملکرد دانه، کارایی مصرف آب گیاه (CWP) و کارایی مصرف آب آبیاری (IWP) هر سه هیبرید ذرت ارزیابی شد. نتایج نشان داد که تفاوت معنیداری بین عملکرد هیبریدهای مورد آزمایش وجود ندارد. در تیمار شاهد، تلفات آب آبیاری غالباً به صورت رواناب سطحی است. با کاهش 31 درصد از مصرف آب در تیمار 5 تولید دانه ذرت بالاتر از روش رایج (در سطح 5 درصد)، امکان پذیر شد. در دو سال اجرای آزمایش، کارایی مصرف آب گیاه (CWP) در تیمارهای ششگانه اختلاف معنیداری وجود نداشت و متوسط این شاخص 45/1 کیلوگرم به ازای هر مترمکعب آب مصرفی به دست آمد. نتایج همچنین نشان داد که با اعمال مدیریت کشت کف جوی میتوان کارایی مصرف آب آبیاری (IWP) را به طور متوسط تا 45 درصد افزایش داد. استفاده از سامانه آبیاری قطرهای موجب شد تلفات آب کاهش یابد و در نتیجه کارایی مصرف آب گیاه (CWP) و کارایی مصرف آب آبیاری ذرت (IWP) به یکدیگر نزدیک شوند.
