نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان

2 عضو هیات علمی پژوهشکده تحقیقات کشاورزی، صنعتی و پزشکی هسته‌ای کرج

چکیده

نگهداری سیب‌زمینی پس از برداشت با مشکلات عمده‌ای همراه است.  تقریباً 30 درصد محصول تولیدی کشور طی چند ماه نگهداری از بین می‌رود.  استفاده از نگهدارنده‌های شیمیایی نه تنها به نگهداری مناسب محصول در انبار کمک نمی‌کند، بلکه اثراتجانبی نامطلوبی را نیز به‌دنبال دارند.  در این مطالعه اثر پرتو بتا بر نگهداری غده‌های سیب‌زمینی بررسی شده است.  غده‌های سیب زمینی رقم آگریا با دوزهای 30 تا150 گری تیمار و همراه با غده‌های شاهد به‌مدت 7 ماه در انبار سنتی نگهداری شدند.  غده‌ها 1، 4، و 8 هفته پس از برداشت پرتودهی شدند.  برخی عوامل کیفی سیب‌زمینی از جمله درصد رطوبت، مقدار قند احیا (کاهیده)، میزان تیرگی غده پوست‌گیری شده، و درصد جوانه‌زنی غده­ها هر 5/1 ماه یک‌بار اندازه‌گیری شد.  بر اساس نتایج به‌دست آمده، پرتودهی غده‌ها با دوز 120 گری تجمع قند احیا (کاهیده)، درصد جوانه‌زنی، تیرگی بافت پوست‌گیری شده، و افت رطوبت را به شکل معنی‌داری (درسطح 5 درصد) بهتر از دیگر تیمارها کاهش می‌دهد.  همچنین زمان پرتودهی اثر معنی‌داری بر پارامترهای فوق دارد بدین معنی که بهترین نتیجه هنگامی به‌دست می‌آید که فرایند پرتودهی غده‌ها حداکثر تا 1 ماه پس از برداشت باشد.  با افزایش زمان انبارداری غده‌ها از میزان رطوبت آنها کاسته و بر میزان قند احیا (کاهیده) و درصد جوانه‌زنی غده‌ها افزوده می‌شود.  هیچ­یک از دوزهای پرتو بتا برای پرتودهی غده‌های بذری سیب‌زمینی قابل توصیه نیست.  اجرای این روش می‌تواند ضایعات سیب زمینی را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. 

کلیدواژه‌ها

Anon. 1989. Acceptance, control of the trade in irradiated food. Conference Proceeding, Geneva, December 12-16, 1988, FAO/WHO/ITC-UNCTAD/GATT, Seiten. International Atomic Energy Agency, Vienna.
Anon. 2008. Ministry of Jihad-e-Agriculture. Data Base. Tehran, Iran.(in Farsi)
Al Khahtani, H.A., Abu Tarboush, H.M., Jaber, A.S. and El Mojaddadi, M.A. 2000. Irradiation and storage effects on some properties of potato Starch and use of thermo luminescence for identification of irradiated tubers. Am. J. Potato Res. 77(4): 245-259.
Diehl, J. F. 1995. Safety of Irradiated Foods. 2nd Ed. Marcel Dekker Inc. New York. USA.
Goodarzi, F., Sayeden, S.M. and Bagheri, A. 2003. Effect of condition of potato stores on quantity of wastes. Case study: Hamedan province. Agricultural Engineering Research Institute. Research Final Report. Karaj. Iran. (in Farsi)
Horwits, W. (Ed.). 1984. Official Methods of Analysis. 17th Ed. Association of Official Analytical Chemists. Washington, D.C.
Hosseini, Z. 1994. Common Methods in Food Analysis. 2th Ed. Shiraz University Pub. Shiraz. Iran. (in Farsi)
Lacroix, M. and Vachon, C. 1999. Utilization of irradiation in combination with other processes for preserving food products. Res. Agric. Food Chem. 3, 313-328.
Lacroix, M., Marcotte, M. and Ramaswamy, H.S. 2003. Irradiation of fruits, vegetables, nuts and spices. In: Chakraverty, A., Raghavan, G.S.V. and Ramaswamy, H.S. (Eds.) Handbook of Post Harvest Technology: Cereals, Fruits, Vegetables, Tea, and Spices. Marcel Dekker Inc. New York. USA. Ch. 22. 623-652.
Leszcynski ,W., Golochowski, A., Lsinska, A. and Peksa, A. 1992. Effect of gamma irradiation on potato quality and subsequent production of chips. J. Food Sci. 57(6): 13557-1358.
Liu, M.S., Chen, R.Y. and Tsai, M.J. 1990. Effect of low temperature storage, gamma irradiation and CIPC on the processing quality of potato. J. Sci. Food Agri. 53(1): 1-13.
Loaharanu, P. 1994. Status and aspects of food irradiation”. Food Technol. 48(5): 124-131.
Lu, J.Y. and Miller, P. 1989. Gamma radiation dose rate and sweet potato quality. J. Food Quality. 12(5): 369-376.
Miller, R.B. 2005. Electronic Irradiation of Foods: An Introduction to the Technology. 2th Ed .Springer Pub. New York. USA.
Molins, R.A.(Ed.) 2001. Food Irradiation Principles and Applications. Wiley-Interscience, New York. USA.
Nouri, J. and Toofaninn, F. 2001. Extension of storage of onions and potatoes by gamma irradiation. Pakistan J. Bio. Sci. 4(10): 1275-1278.
Parvaneh, V. 1992. Quality Control and the Chemical Analysis of Foods. 2th Ed. Tehran University Pub. Tehran. Iran. (in Farsi)
Shirsat, S.G., Thomas, P. and Nair, P.M. 1994. Effect of gamma irradiation and CIPC treatment on processing quality of potatoes. J. Food Sci. Technol.–India. 31(2): 130-134.
Talburt, W.F. and Smith, O. 1987. Potato Processing. Van Nostrand Reinhold Company Inc. New York. USA. p. 344-346,382-385.
Thayer, D.W. 1999. Developments in irradiation of fresh fruits and vegetables. Food. Technol. 53(11): 62-65.
Thomas, P., Joshi, M.R. and Sirangarajan, A.N. 1990. Effect of gamma irradiation and temperature on sugar and vitamin C changes in five Indian potato cultivars during storage. Food Chem. 35(3): 209-216.
Wilkinson,V.M. and Gould, G.W. 2006. Food Irradiation: A Reference Guide. Reed and Professional Publishing Co. Ltd. Oxford. UK.