نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار پژوهش موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی
2 دانشیار پژوهش موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
چکیده
به‌منظور کاهش زمان خشک شدن و ارتقای شاخصهای کیفی بذور خشک شده از روشهای مختلف استفاده میشود که هوا دهی مناسب با سیالسازی محصول به‌هنگام خشک شدن از آن جمله است. در این تحقیق با استفاده از یک دستگاه خشک‌کن بستر سیال آزمایشگاهی، بذور کلزا با20 درصد رطوبت بر پایة وزن خشک، در محدوده دمایی30 تا 60 درجه سلسیوس با بازههای دمایی 10 درجه سلسیوس، در سه حالت بستر ثابت، شروع سیالسازی و بستر سیال خشک شدند. با در نظر گرفتن تأثیر تغییرات دما و حالت بستر بر سینتیک خشک شدن دانهها، صفاتی از قبیل درصد جوانه زنی نهایی(قوة نامیه)، درصد سبز شدن، شاخص سطح برگ گیاهچه، و وزن خشک گیاهچه در بذور تحت تیمارهای آزمایشی به‌همراه تیمار شاهد (خشک و آماده نشده) ارزیابی شد. نتایج به‌دست آمده مؤید تأثیرگذاری معنیدار دما و سیالسازی بستر کلزا در حین فرآیند خشک کردن است. علاوه بر آن، تهویة مناسب در فرایند خشک کردن بذر کلزا با قرار دادن محصول در آستانة سیالسازی و بعد از آن، در تسریع فرآیند خشککردن محصول تأثیرگذار است. نتایج نشان داد که تغییرات بستر نیز در دماهای متفاوت روی کاهش زمان خشک شدن مؤثر است و سیالسازی زمان خشک شدن بذر را بیش از 23 درصد نسبت به‌حالت بستر ثابت کاهش میدهد. تغییر بستر از آستانة سیالسازی به سیال، تنها حدود 8 درصد زمان خشک شدن محصول را بالا میبرد. از این رو میتوان گفت که وقتی کاربرد دماهای بالا برای کیفیت محصول محدود است، با قرار دادن بذر در آستانة سیالسازی میتوان آن را با حداقل دما و صرف انرژی کمتر در زمانی کوتاه خشک کرد. بررسی اثر سیالسازی بذر در فرآیند خشک کردن برجوانه زنی و سبز شدن بذر کلزا نشان میدهد که در محدوده دمایی 30 تا 40 درجه سلسیوس میتوان بذور با رطوبت بالا را با روشهای آستانه سیالسازی خشک و قوه نامیه و توان رویش بذر کلزا را در حد استاندارد حفظ کرد.
کلیدواژه‌ها
)