نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه مکانیک ماشینهای کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد
چکیده
توجه به احیای مراتع، حفاظت خاک، افزایش ظرفیت نفوذپذیری خاک و ارائة روشهای قابل اجرا خصوصاً بهرهگیری از ماشینهای کشاورزی و سیستمهای بیخاکورزی و کمخاکورزی اهمیت ویژهای دارد. با بررسی ویژگیهای پوستة دانه برنج به عنوان مالچ گیاهی و با توجه به خصوصیات فیزیکی بذر سه گونة گیاه مرتعی، دستگاهی طراحی و ساخته شد که به سهولت مالچ را در خاک به صورت ردیفی قرار میدهد و امکان توسعة گیاهان مرتعی را فراهم میآورد. از خصوصیات دستگاه
مالچ-بذرکار آن است که پشت تراکتور با اتصال سه نقطهای نصب میشود و در زمینهای دست نخورده بدون استفاده از ماشینهای خاکورزی به کار گرفته میشود. سیستمی روی دستگاه ساخته شد که میتواند بذر گونههای مرتعی شامل: سکاله مونتانوم (Secale montanum)، فستوکا آرندیناسه (Festuca arundinacea) و بروموس تومنتولوس
(Bromus tomentellus)، را در خاک بکارد. این مطالعه علاوه بر ارائۀ محاسبات طراحی، چگونگی استفاده از ضایعات گیاهی (مالچ پوستۀ برنج) را بیان میکند. پس از طراحی و ساخت دستگاه، عملیات مزرعهای با کاشت گونههای یاد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی، آزمایش فاکتوریل انجام شد. فاکتورهای گونه در سه سطح یاد شده، مقدار مالچ در سه سطح بدون مالچ، 200 گرم در متر و 300 گرم در متر پیشروی، و فاکتور عمق در دو سطح 2 و 4 سانتیمتر، در 3 تکرار مورد آزمون قرار گرفتند. شاخصهای تعداد گیاه جوانه زده و درصد جوانهزنی پایا اندازهگیری شد. میزان مصرف مالچ (1162 و 1744 کیلوگرم در هکتار) بذر گیاهان مرتعی (7/6 تا 18 کیلوگرم در هکتار) به دست آمد. سرعت دستگاه در مزرعه 4 کیلومتر در ساعت بود. با اندازهگیری شاخصهای تعداد گیاه جوانه زده و درصد جوانهزنی پایا، مشخص شد که اختلاف
معنیداری بین فاکتورها وجود دارد. اثر اصلی عمق کاشت تأثیری نداشت و اثر اصلی مالچ نشاندهنده تأثیرات معکوس بر رشد گونههای مرتعی بود. از بررسی تأثیرات متقابل مشاهده شد که افزایش مالچ پوستة دانه برنج بر گونة مرتعی سکاله مونتانوم اثر افزایشی نشان نمیدهد، گونة سکاله مونتانوم درحالت بدون مالچ وضعیت مطلوبتری دارد. مالچ روی گونههای دیگر چندان مؤثر نبود.
کلیدواژه‌ها
)