مدیریت شبکه های آبیاری
بهمن یارقلی؛ الهه کنعانی؛ سالومه سپهری صادقیان
چکیده
با توجه به کمبود آب در ایران و رشد جمعیت و افزایش نیاز آبی در مصارف مختلف، برنامه‌ریزی برای حفاظت و مدیریت کیفی منابع آب و استفاده بهینه از آبهای نامتعارف به ویژه زهاب‌های کشاورزی به عنوان منابع آب جایگزین ضرورت بیشتری یافته است. بدین منظور در پژوهش حاضر به بررسی کارایی نیزار طبیعی در مقیاس واقعی در پالایش کیفی زهاب خروجی مزارع ...
بیشتر
با توجه به کمبود آب در ایران و رشد جمعیت و افزایش نیاز آبی در مصارف مختلف، برنامه‌ریزی برای حفاظت و مدیریت کیفی منابع آب و استفاده بهینه از آبهای نامتعارف به ویژه زهاب‌های کشاورزی به عنوان منابع آب جایگزین ضرورت بیشتری یافته است. بدین منظور در پژوهش حاضر به بررسی کارایی نیزار طبیعی در مقیاس واقعی در پالایش کیفی زهاب خروجی مزارع نیشکر کشت و صنعت‌های بزرگ استان خوزستان در طول مدت یک سال (1399-1398) پرداخته شده است. در این تحقیق طول نیزار به سه قسمت مساوی با سه ایستگاه ST1، ST2 و ST3 با طول و عرض 2/1× 5/3 هکتار تقسیم‌بندی شد. کارایی نیزار طبیعی در بهبود کیفیت زهاب ورودی با سنجش پارامترهای BOD، COD، PO4 و TP موردبررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد عملکرد نیزار در حذف پارامترهای مورد بررسی بسیار خوب و قابل‌قبول بود. میزان حذف BOD، COD، PO4 و TP تا آخرین ایستگاه، در هر چهار فصل محسوس و قابل‌قبول بود. تحت زمان‌ماندهای مختلف (1/26، 1/10، 1/30 و 1/60 روز) درصد حذف BOD، COD، PO4 و TP در ایستگاه‌های ST1، ST2 و ST3 چشمگیر بود و با افزایش فاصله از نقطه ورودی زهاب به نیزار، افزایش کارایی نیزار مشاهده شد. با توجه به عملکرد متفاوت ایستگاه‌های سه‌گانه در بهبود کیفی زهاب و با توجه به هدف راندمان حذف بالای 50 درصدمجموع مواد آلی و ترکیبات فسفره تا ایستگاه شماره 2، می‌توان این ایستگاه را به‌عنوان حد بهینه از نظر کارایی و هزینه فرض نمود.
کرامت اخوان؛ علی شاهنظری؛ بهمن یارقلی
چکیده
با توجه به مصارف بالای آب در کشاورزی، بحران آب در این بخش مشهودتر است و از این رو استفاده از منابع آب نامتعارف، به‌ویژه زهاب های کشاورزی به‌عنوان امری ضروری مطرح شده است. برای بررسی امکان تصفیه زهاب کشاورزی با جاذب ها به عنوان فیلترهای زیستی با تعیین کارآیی چهار نوع فیلتر زیستی شامل کاه و کلش گندم، سبوس برنج، ساقۀ پنبه و خاک‌ارۀ چوب ...
بیشتر
با توجه به مصارف بالای آب در کشاورزی، بحران آب در این بخش مشهودتر است و از این رو استفاده از منابع آب نامتعارف، به‌ویژه زهاب های کشاورزی به‌عنوان امری ضروری مطرح شده است. برای بررسی امکان تصفیه زهاب کشاورزی با جاذب ها به عنوان فیلترهای زیستی با تعیین کارآیی چهار نوع فیلتر زیستی شامل کاه و کلش گندم، سبوس برنج، ساقۀ پنبه و خاک‌ارۀ چوب در بهبود کیفی زهاب کشاورزی شامل فاکتورهای شوری، اسیدیته، نیترات، کلسیم، منیزیم، سدیم، فسفات، سولفات، کل ذرات محلول و کل ذرات معلق در شرایط پایلوت تحقیقاتی بررسی شد. نتایج تجزیۀ واریانس نشان می دهد که بین تیمارهای مختلف ازنظر پارامترهای مورد مطالعه، به غیر از نیترات، اختلاف آماری معنی‌داری وجود ندارد. همۀ فیلترهای مورد مطالعه در بهبود کیفیت زهاب های کشاورزی مؤثرند و با توجه به فراوانی آنها در هر منطقه می توان از هریک از آنها برای بهبود کیفیت زهاب های کشاورزی استفاده کرد. نتایج این تحقیق از دید تغذیه گرایی منابع آب جهت دفع پساب به منابع آب های سطحی نشان می دهد که فیلترهای خاک اره چوب و ساقۀ پنبه به ترتیب با جذب 23/62 و 12/60 درصد نیترات و20 و7/20 درصد فسفات نسبت به فیلترهای دیگر برتری دارند. بر اساس نتایج کیفی زهاب خروجی از فیلترهای مورد مطالعه و مقایسۀ آن با حداکثر مجاز استاندارد کیفی آب برای کاربری کشاورزی، به ترتیب گیاهان زراعی گندم، جو و پنبه تحت الگوهای کشت مختلف برای استفاده از حدود 260 میلیون مترمکعب زهاب تولیدی شبکۀ آبیاری زهکشی مغان قابل برنامه‌ریزی است.
بهمن یارقلی
چکیده
آلودگی محیط زیست با فلزات سنگین مشکل جهانی در حال گسترش است. فلزات سنگین عمدتاً در لایة سطحی خاک رسوب میکنند و در دراز مدت با افزایش غلظت آنها در خاک جذب گیاهان میشوند و در اندامهای مختلف آنها تجمع پیدا میکنند. کادمیوم خاک از معادل 001/0 تا 1 میلیگرم بر کیلوگرم وزن خشک متغیر است ولی حد نرمال آن باید کمتر از 1 میلیگرم بر ...
بیشتر
آلودگی محیط زیست با فلزات سنگین مشکل جهانی در حال گسترش است. فلزات سنگین عمدتاً در لایة سطحی خاک رسوب میکنند و در دراز مدت با افزایش غلظت آنها در خاک جذب گیاهان میشوند و در اندامهای مختلف آنها تجمع پیدا میکنند. کادمیوم خاک از معادل 001/0 تا 1 میلیگرم بر کیلوگرم وزن خشک متغیر است ولی حد نرمال آن باید کمتر از 1 میلیگرم بر کیلوگرم خاک باشد. مقدار جذب و تجمع فلزات سنگین در گونههای مختلف گیاهی و در بخشهای مختلف گونهها متفاوت و متأثر از غلظت فلز و مشخصات فیزیکی و شیمیایی خاک است. در زمینة استفاده از آبهای آلوده و پسابهای حاوی فلزات سنگین در کشاورزی بررسی‌های زیادی شده است، ولی اطلاعات در زمینة مقدار جذب و تجمع فلزات سنگین در دوره‌های مختلف رشد بسیار محدود است. این تحقیق با هدف بررسی تأثیر سطوح مختلف غلظت کادمیوم خاک محیط ریشه بر مقدار جذب و تجمع آن در اندامهای مختلف گوجه فرنگی در دوره‌های مختلف رشد، به صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تیمار شامل غلظتهای صفر، 50 ، و100 میلیگرم کادمیوم در کیلوگرم خاک، در سه تکرار اجرا شد. خاک مورد استفاده از نوع لومی بود که از مزرعة چهارصد هکتاری مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر (کرج) انتخاب و بعد از دو بار الک کردن با مش دو میلیمتر و افزودن نیترات کادمیوم (Cd(NO3)2) و مخلوط کردن آن، آماده شد. برای کاشت از بشکه‌های پلاستیکی به قطر 80 و ارتفاع 120 سانتیمتر استفاده شده است. در دورۀ تحقیق از محلول خاک در عمق‌های مختلف ساعت به ساعت و از اندامهای مختلف گوجهفرنگی در دوره‌های مختلف رشد جهت سنجش مقدار تجمع کادمیوم نمونهبرداری شد. نتایج حاصل، پس از تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار SPSS، نشان میدهد که در تمام اندامهای گوجه فرنگی اثر تیمار بر مقدار کادمیوم تجمع یافته در سطح احتمال یک درصد معنیدار است و اندامهای مختلف گوجه فرنگی از نظر جذب و تجمع کادمیوم رفتارهایی متفاوت دارند بدین معنا که غلظت کادمیوم تجمع یافته در برگ، ریشه، ساقه، میوه و پوست میوه تا دانه روندی کاهشی دارد. نتایج همچنین نشان میدهد که از کل کادمیوم اضافه شده به خاک میزان ناچیزی در اندام مختلف گوجهفرنگی تجمع مییابد، به طوری که میزان کل کادمیوم تجمع یافته در توده سلولی در تیمار شاهد، 50 و 100 ppm به ترتیب معادل 0384/0، 564/0، و 678/0گرم است. مقایسۀ نتایج نشان میدهد که افزایش غلظت کادمیوم کاهش رشد گوجه فرنگی و به ویژه میزان تولید محصول را به همراه دارد. نتایج بیانگر کاهش 20 و 35 درصدی کاهش محصول تولیدی در تیمار 50 و 100 ppm ، نسبت به تیمار شاهد است. به رغم کاهش شدید غلظت کادمیوم در محلول خاک در دوره‌های مختلف رشد، از میزان کادمیوم جذب شده در اندامهای گوجهفرنگی کاسته نمیشود.
بهمن یارقلی؛ فریبرز عباسی؛ عبدالمجید لیاقت
دوره 10، شماره 2 ، شهریور 1388، ، صفحه 31-44
چکیده
آلودگی محیط زیست با فلزات سنگین یک مشکل جهانی در حال گسترش است. فلزات سنگین عمدتاً در لایة سطحی خاک رسوب میکنند و در دراز مدت با افزایش غلظت آنها در خاک جذب گیاهان میشوند و در اندامهای مختلف آنها تجمع پیدا میکنند. مقدار جذب و تجمع فلزات سنگین در گونههای مختلف گیاهی و در بخشهای مختلف گونهها متفاوت و متأثر از غلظت ...
بیشتر
آلودگی محیط زیست با فلزات سنگین یک مشکل جهانی در حال گسترش است. فلزات سنگین عمدتاً در لایة سطحی خاک رسوب میکنند و در دراز مدت با افزایش غلظت آنها در خاک جذب گیاهان میشوند و در اندامهای مختلف آنها تجمع پیدا میکنند. مقدار جذب و تجمع فلزات سنگین در گونههای مختلف گیاهی و در بخشهای مختلف گونهها متفاوت و متأثر از غلظت فلز و مشخصات فیزیکی و شیمیایی خاک است. مطالعات زیادی در زمینة استفاده از آبهای آلوده و پسابهای حاوی فلزات سنگین در کشاورزی اجرا شده است، ولی اطلاعات در زمینة مقدار جذب و تجمع فلزات سنگین از محیط ریشه و تجمع آن در بخشهای مختلف گونههای زراعی، به ویژه محصولات جالیزی بسیار محدود است. این تحقیق با هدف بررسی تأثیر سطوح مختلف غلظت کادمیوم خاک محیط ریشه بر مقدار جذب و تجمع آن در اندامهای مختلف پنج گونة جالیزی رایج در ایران (خربزه، هندوانه، خیار، گوجهفرنگی و کدو‌خورشتی)، به صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تیمار شامل غلظتهای صفر، 50 و100 میلیگرم کادمیوم در کیلوگرم خاک و 50 میلیگرم کادمیوم در کیلوگرم خاک بهعلاوه 25 میلیگرم اتیلن دی آمین تترا استیک اسید (EDTA) به هر کیلوگرم خاک از طریق آب آبیاری، در سه تکرار به اجرا در آمده است. خاک مورد استفاده از نوع لومی بود که از مزرعة چهارصد هکتاری مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر (کرج) انتخاب و بعد از دو بار الک کردن با مش دو میلیمتر و افزودن نیترات کادمیوم (Cd(NO3)2) و مخلوط کردن کامل تهیه شد. برای کاشت از گلدانهای پلاستکی استوانه ای به قطر 40 و ارتفاع 60 سانتیمتر استفاده شده است. در پایان فصل زراعی از بخشهای مختلف گونه های مورد مطالعه جهت سنجش مقدار تجمع کادمیوم نمونهبرداری و آزمایش شده نتایج حاصل، پس از تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار SPSS، نشان میدهد که میزان تجمع کادمیوم با افزایش غلظت آن در محیط ریشه نسبت مستقیم دارد و افزایش EDTA ، بهطور میانگین باعث افزایشی معادل 27 درصد در جذب کادمیوم در برگها و 122 درصد در میوه میشود. به‌جز تیمار شاهد، در سایر تیمارها میزان تجمع کادمیوم در بخشهای مختلف گونههای مورد مطالعه بیش از حد مجاز برای مصارف انسانی است. نتایج نشان میدهد که در ساقه و برگ به ترتیب خیار و کدو خورشتی بیشترین غلظت کادمیوم را دارند و گوجهفرنگی و هندوانه کمترین تجمع را دارند؛ میوة خربزه و هندوانه بیشترین و گوجهفرنگی کمترین میزان غلظت کادمیوم را دارند.
