مدیریت شبکه های آبیاری
کرامت اخوان؛ نادر عباسی؛ میلاد خیری قوجه بیگلو؛ هدیه احمدپری
چکیده
شبکه آبیاری مغان مانند سایر شبکههای آبیاری با معضل تلفات آب مواجه است. در سالهای اخیر در راستای ارتقاء راندمان انتقال آب، بخش عمدهای از کانالهای درجه سه این شبکه در سطحی معادل43000 هکتار با استفاده از کانالهای پیشساخته بتنی بهسازی شده است. در این پژوهش عملکرد فنی و وضعیت بهرهبرداری کانالهای پیشساخته بتنی در دشت مغان ...
بیشتر
شبکه آبیاری مغان مانند سایر شبکههای آبیاری با معضل تلفات آب مواجه است. در سالهای اخیر در راستای ارتقاء راندمان انتقال آب، بخش عمدهای از کانالهای درجه سه این شبکه در سطحی معادل43000 هکتار با استفاده از کانالهای پیشساخته بتنی بهسازی شده است. در این پژوهش عملکرد فنی و وضعیت بهرهبرداری کانالهای پیشساخته بتنی در دشت مغان موردبررسی قرارگرفته است. بدین منظور پس از بازدیدهای فنی از پروژههای مختلف شبکه کانالهای پیشساخته در منطقه، تعداد ۴۰ کانال بهعنوان نمونه انتخاب و اندازهگیری مربوط به تعیین راندمان انتقال، زمان انتظار زارعین و تلفات زمین در آنها انجام گردید. بر اساس نتایج بهدستآمده از اندازهگیریهای انجامشده، متوسط راندمان انتقال آب در کانالهای مربوط به اراضی کشت و صنعت، زیر کانال برگشتی A و زیر کانال A به ترتیب 89 ، 89/47 و 86/77 درصد و متوسط انتظار زارعین، 37 دقیقه در کیلومتر و تلفات زمین 3 /51مترمربع در هکتار بود. همچنین مشخص گردید عدم کارایی مناسب واشرهای آببندی، رشد گیاهان آبزی، تخریب ابنیه و دریچهها، آبگیری غیراصولی، شکستگی و عدم ترمیم کانالها و آبگیری بیش از ظرفیت و مهمتر از همه نبود تشکل بهرهبرداری و نگهداری، ازجمله مشکلات عمده در بهرهبرداری از کانالهای پیش ساخته بتنی مغان میباشند.
مدیریت شبکه های آبیاری
ابوالفضل ناصری؛ فریبرز عباسی؛ امیر نورجو؛ جمال احمدآلی؛ محمدعلی شاهرخ نیا؛ علیرضا مأمن پوش؛ مجید کرامتی طرقی؛ سالومه سپهری؛ کرامت اخوان؛ سیدحسن موسوی فضل؛ نادر عباسی؛ مهدی اکبری؛ جواد باغانی؛ محمدمهدی نخجوانی؛ رامین نیکان فر؛ اردلان ذوالفقاران
چکیده
تأمین امنیت غذایی در شرایط کمبود منابع آب در کشور، نیازمند مدیریت بهینه مصرف آب در بخش کشاورزی است. اساسیترین مؤلفه برای مدیریت بهینه آب، آگاهی از حجم آب آبیاری در تولید محصولات مختلف کشاورزی تحت مدیریت تولیدکنندگان است. از بین محصولات باغی، سیب (درختی) با تولید سالانه حدود سه میلیون تن از سطح 247 هزار هکتار از اراضی باغی کشور در ...
بیشتر
تأمین امنیت غذایی در شرایط کمبود منابع آب در کشور، نیازمند مدیریت بهینه مصرف آب در بخش کشاورزی است. اساسیترین مؤلفه برای مدیریت بهینه آب، آگاهی از حجم آب آبیاری در تولید محصولات مختلف کشاورزی تحت مدیریت تولیدکنندگان است. از بین محصولات باغی، سیب (درختی) با تولید سالانه حدود سه میلیون تن از سطح 247 هزار هکتار از اراضی باغی کشور در جایگاه نخست قرار دارد. متناسب با این حجم تولید، برآورد میشود حجم قابلتوجهی از منابع آب سطحی و زیرزمینی برای تولید این محصول مصرف میگردد. بنابراین، این پژوهش با هدف تعیین بهرهوری آب در باغات سیب تحت مدیریت باغداران در استانهای منتخب در کشور اجرا گردید. این استانها عبارت از آذربایجانشرقی، آذربایجانغربی، اردبیل، اصفهان، تهران، خراسانرضوی، فارس و سمنان بودند. علاوه بر اندازهگیری مستقیم آب آبیاری و عملکرد محصول، بهرهوری آب در 145 باغ در کشور تعیین گردید. برای بررسی تفاوت احتمالی حجم آب آبیاری و عملکرد، و بهرهوری آب در تولید سیب از تحلیل واریانس استفاده شد. نتایج نشان داد تفاوت بهرهوری آب در باغات استانهای مختلف معنیدار بود. میانگین شاخص بهرهوری آب در باغات سیب کشور برابر 73/2 کیلوگرم بر مترمکعب به دست آمد. حداقل و حداکثر شاخص بهرهوری آب از باغات سیب استانهای فارس (12/1 کیلوگرم بر مترمکعب) و سمنان (46/3 کیلوگرم بر مترمکعب) به دست آمد. راهکارهایی برای بهینهسازی استفاده از منابع آب برای ارتقای بهرهوری آب در باغات سیب کشور ارائه شده است.
فریبرز عباسی؛ ابوالفضل ناصری؛ محمدمهدی نخجوانی مقدم؛ نادر سلامتی؛ محمد جلینی؛ محمد خرمیان؛ سید ابراهیم دهقانیان؛ افشین یوسف گمرکچی؛ علیرضا اسلامی؛ کرامت اخوان؛ مسعود فرزام نیا؛ جواد باغانی؛ مهدی اکبری
چکیده
با وجود اهمیت تعیین و تدقیق شاخصها و فراسنجهای مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی برای استفاده در برنامه ریزیهای کلان کشوری، تاکنون شاخصهای مدیریت مصرف آب (حجم آب مصرفی، بهرهوری آب و راندمان کاربرد آب در مزارع) در پایاب شبکههای آبیاری مدرن و سنتی در تولید محصولات زراعی و باغی کمتر مقایسه شده است. هدف از این پژوهش، مقایسۀ شاخصهای ...
بیشتر
با وجود اهمیت تعیین و تدقیق شاخصها و فراسنجهای مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی برای استفاده در برنامه ریزیهای کلان کشوری، تاکنون شاخصهای مدیریت مصرف آب (حجم آب مصرفی، بهرهوری آب و راندمان کاربرد آب در مزارع) در پایاب شبکههای آبیاری مدرن و سنتی در تولید محصولات زراعی و باغی کمتر مقایسه شده است. هدف از این پژوهش، مقایسۀ شاخصهای مدیریت مصرف آب در پایاب شبکههای آبیاری مدرن و سنتی در تولید ذرت علوفهای در برخی نقاط کشور است. دادههای پژوهش با اندازهگیریهای گسترده و مستقیم از مزارع استانهای البرز، تهران، فارس، خوزستان، خراسان رضوی، اردبیل، اصفهان و قزوین که حدود 70 درصد از سطح زیرکشت ذرت علوفهای در کشور را پوشش میدهند در بیش از 100 مزرعه در پایاب شبکههای آبیاری مدرن و سنتی بهدست آمده است. نتایج تحقیق نشان میدهد تفاوت شاخصهای حجم آب مصرفی و بهرهوری آب در تولید محصول در پایاب شبکههای مدرن و سنتی معنیدار ولی تفاوت عملکرد در دو شبکه معنی دار نشده است. در پایاب شبکههای مدرن و سنتی، میانگین عملکرد ذرت علوفهای به ترتیب 50/54 و 54/32 تن بر هکتار، میانگین حجم آب مصرفی بهترتیب 6983 و 9085 مترمکعب بر هکتار، میانگین بهرهوری آب به ترتیب 7/46 و 6/26 کیلوگرم به ازای هر مترمکعب آب و میانگین راندمان کاربرد آب به ترتیب 73 و 68 درصد بهدست آمده است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که توسعۀ شبکه های مدرن میتواند در ارتقای بهرهوری آب، در عملیاتی کردن برنامه های پنجسالۀ توسعه ای کشور و برنامۀ اقتصاد مقاومتی مفید باشد.
کرامت اخوان؛ علی شاهنظری؛ بهمن یارقلی
چکیده
با توجه به مصارف بالای آب در کشاورزی، بحران آب در این بخش مشهودتر است و از این رو استفاده از منابع آب نامتعارف، بهویژه زهاب های کشاورزی بهعنوان امری ضروری مطرح شده است. برای بررسی امکان تصفیه زهاب کشاورزی با جاذب ها به عنوان فیلترهای زیستی با تعیین کارآیی چهار نوع فیلتر زیستی شامل کاه و کلش گندم، سبوس برنج، ساقۀ پنبه و خاکارۀ چوب ...
بیشتر
با توجه به مصارف بالای آب در کشاورزی، بحران آب در این بخش مشهودتر است و از این رو استفاده از منابع آب نامتعارف، بهویژه زهاب های کشاورزی بهعنوان امری ضروری مطرح شده است. برای بررسی امکان تصفیه زهاب کشاورزی با جاذب ها به عنوان فیلترهای زیستی با تعیین کارآیی چهار نوع فیلتر زیستی شامل کاه و کلش گندم، سبوس برنج، ساقۀ پنبه و خاکارۀ چوب در بهبود کیفی زهاب کشاورزی شامل فاکتورهای شوری، اسیدیته، نیترات، کلسیم، منیزیم، سدیم، فسفات، سولفات، کل ذرات محلول و کل ذرات معلق در شرایط پایلوت تحقیقاتی بررسی شد. نتایج تجزیۀ واریانس نشان می دهد که بین تیمارهای مختلف ازنظر پارامترهای مورد مطالعه، به غیر از نیترات، اختلاف آماری معنیداری وجود ندارد. همۀ فیلترهای مورد مطالعه در بهبود کیفیت زهاب های کشاورزی مؤثرند و با توجه به فراوانی آنها در هر منطقه می توان از هریک از آنها برای بهبود کیفیت زهاب های کشاورزی استفاده کرد. نتایج این تحقیق از دید تغذیه گرایی منابع آب جهت دفع پساب به منابع آب های سطحی نشان می دهد که فیلترهای خاک اره چوب و ساقۀ پنبه به ترتیب با جذب 23/62 و 12/60 درصد نیترات و20 و7/20 درصد فسفات نسبت به فیلترهای دیگر برتری دارند. بر اساس نتایج کیفی زهاب خروجی از فیلترهای مورد مطالعه و مقایسۀ آن با حداکثر مجاز استاندارد کیفی آب برای کاربری کشاورزی، به ترتیب گیاهان زراعی گندم، جو و پنبه تحت الگوهای کشت مختلف برای استفاده از حدود 260 میلیون مترمکعب زهاب تولیدی شبکۀ آبیاری زهکشی مغان قابل برنامهریزی است.