سامانه های نوین آبیاری
فریبرز عباسی؛ محمد جلینی؛ محمد خرمیان؛ سید ابراهیم دهقانیان؛ اسماعیل مقبلی دامنه؛ مهرداد نورورزی؛ افشین یوسف گمرکچی؛ مهدی طاهری؛ اسحق زارع مهرانی؛ علیرضا کیانی؛ نادر سلامتی؛ سیدحسن موسوی فضل؛ علی قدمی فیروزآبادی؛ پرویز بیات؛ ابوالفضل ناصری
چکیده
توسعة سامانه‌های نوین آبیاری یکی از برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی در چند دهة گذشته بوده است. ارزیابی نقش این سامانه‌ها در افزایش شاخص‌های مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی می‌تواند در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه-ریزی‌های آیندة کشور موثر باشد. ازاین‌رو، این تحقیق با هدف تعیین شاخص‌های مدیریت مصرف آب در تولید گوجه-فرنگی در کشور و ارزیابی ...
بیشتر
توسعة سامانه‌های نوین آبیاری یکی از برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی در چند دهة گذشته بوده است. ارزیابی نقش این سامانه‌ها در افزایش شاخص‌های مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی می‌تواند در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه-ریزی‌های آیندة کشور موثر باشد. ازاین‌رو، این تحقیق با هدف تعیین شاخص‌های مدیریت مصرف آب در تولید گوجه-فرنگی در کشور و ارزیابی نقش آبیاری قطرهای نواری در افزایش آنها، انجام شد. حجم آب کاربردی و عملکرد محصول در 176 مزرعه که در قطب های تولید این محصول در فصل زراعی (98-1397) انتخاب و اندازه‌گیری شد. مقادیر اندازه‌گیری شده با نیاز خالص آبیاری حاصل از روش فائو پن‌من-مانتیث با استفاده از داده‌های هواشناسی و همچنین با مقادیر سند ملی آب مقایسه شدند. در ادامه نیز تاثیر روش آبیاری قطرهای نواری) بر حجم آب کاربردی، راندمان کاربرد و بهره‌وری فیزیکی آب در مناطق مورد مطالعه بررسی شد. میانگین وزنی حجم آب کاربردی در مناطق مورد مطالعه 7729 مترمکعب بر هکتار بود. بهره‌وری آب در مناطق تولید از 33/4 تا 52/9 کیلوگرم بر مترمکعب متغیر بود و متوسط آن 10/7 کیلوگرم بر مترمکعب به دست آمد. میانگین نیاز خالص آبیاری و راندمان کاربرد آب در مزارع مورد مطالعه بهترتیب 674 میلی‌متر و 78 درصد بود. کاربرد آبیاری قطرهای نواری نقش موثری در افزایش شاخص‌های مدیریت مصرف آب در مقایسه با روش آبیاری سطحی داشتند. آبیاری قطرهای نواری 25 درصد در کاهش آب کاربردی، 10 درصد در افزایش راندمان کاربرد آب در مزرعه و 16 درصد در ارتقای بهره‌وری آب موثر بوده است.
رضا بهراملو؛ قاسم اسدیان؛ ابوالفضل ناصری
چکیده
برای جلوگیری از تلفات نشت آب در کانالهای آبیاری، اغلب با استفاده از مصالح بتنی جداره و بستر آنها پوشش داده میشود. برای تعیین کیفیت پوشش بتنی اجرا شده در این کانالها، اغلب از روش مخرب مغزه گیری و آزمایش مستقیم روی آنها استفاده میشود. این روش بسیار پرهزینه و زمان بر است و نیاز به نیروی انسانی متخصص و تجهیزات خاص دارد. ضمن ...
بیشتر
برای جلوگیری از تلفات نشت آب در کانالهای آبیاری، اغلب با استفاده از مصالح بتنی جداره و بستر آنها پوشش داده میشود. برای تعیین کیفیت پوشش بتنی اجرا شده در این کانالها، اغلب از روش مخرب مغزه گیری و آزمایش مستقیم روی آنها استفاده میشود. این روش بسیار پرهزینه و زمان بر است و نیاز به نیروی انسانی متخصص و تجهیزات خاص دارد. ضمن اینکه آثار تخریب ناشی از مغزه گیری هم به سادگی قابل جبران نیست و منجر به تلفات آب از این محل ها خواهد شد. در این پژوهش به منظور برقراری رابطه بین روش غیر مخرب مقاومت الکتریکی در صحرا و روش مخرب مغزه گیری، 13 مقطع طولی از 7 مورد کانال اصلی از کانالهای انتقال آب آبیاری در حوضه های مطالعاتی استان همدان انتخاب و بررسی شد. برای این منظور در هرمقطع کانال آزمایش صحرایی غیر مخرب مقاومت الکتریکی به روش چهار نقطهای ونر با 3 تکرار اجرا شد. برای بررسی رابطه نتایج آزمایش غیر مخرب مقاومت الکتریکی با پارامترهای فنی پوشش بتنی، از هر یک از مقاطع آزمایش شدۀ فوق 12 مغزه و در 13 مقطع انتخاب شده 156 مغزه بتنی تهیه شد. در آزمایشگاه، آزمایش مقاومت فشاری، جذب آب اولیه، جذب آب جوشیده و مویینه روی مغزه های بتنی اجرا و روابط بین داده های آزمایش غیرمخرب مقاومت الکتریکی با مقادیر هریک از پارامترهای حاصل از آزمایشهای آزمایشگاهی بررسی شد. بر اساس نتایج بهدست آمده از آزمایشها، مشخص شد بین مقادیر آزمایش غیر مخرب مقاومت الکتریکی چهار نقطه ای ونر در صحرا و مقادیر آزمایشگاهی مقاومت فشاری مغزه های تهیه شده از آن نقاط به روش مخرب، رابطه نمایی مستقیم با ضریب همبستگی 87 درصد برقرار است. نتایج بررسی رابطه بین مقادیر مقاومت الکتریکی صحرایی با مقادیر پارامترهای جذب آب مغزه های بتنی تهیه شده از آن نقاط، بیانگر آن است که پارامترهای جذب آب اولیه، جذب آب جوشیده و مویینه نیز با ضریب همبستگی به ترتیب 87، 89 و 86 درصد، رابطۀ غیرمستقیم نمایی با مقادیر مقاومت الکتریکی دارند. آزمایش مقاومت الکتریکی ونر آزمایشی غیر مخرب و بسیار کم هزینه و اجرای آن به سادگی امکانپذیر است. با توجه به روابط همبستگی حاصل شده میتوان بدون آزمایش مخرب و پرهزینۀ مغزه گیری، پارامترهای مقاومت فشاری و برخی از پارامترهای جذب آب شامل جذب آب اولیه، جذب آب جوشیده و مویینه را با پرداختن به آزمایش صحرایی غیرمخرب مقاومت الکتریکی در حد قابل قبولی برآورد کرد.
فریبرز عباسی؛ ابوالفضل ناصری؛ محمدمهدی نخجوانی مقدم؛ نادر سلامتی؛ محمد جلینی؛ محمد خرمیان؛ سید ابراهیم دهقانیان؛ افشین یوسف گمرکچی؛ علیرضا اسلامی؛ کرامت اخوان؛ مسعود فرزام نیا؛ جواد باغانی؛ مهدی اکبری
چکیده
با وجود اهمیت تعیین و تدقیق شاخص‌ها و فراسنج‌های مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی برای استفاده در برنامه ریزی‌های کلان کشوری، تاکنون شاخص‌های مدیریت مصرف آب (حجم آب مصرفی، بهره‌وری آب و راندمان کاربرد آب در مزارع) در پایاب شبکه‌های آبیاری مدرن و سنتی در تولید محصولات زراعی و باغی کمتر مقایسه شده است. هدف از این پژوهش، مقایسۀ شاخص‌های ...
بیشتر
با وجود اهمیت تعیین و تدقیق شاخص‌ها و فراسنج‌های مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی برای استفاده در برنامه ریزی‌های کلان کشوری، تاکنون شاخص‌های مدیریت مصرف آب (حجم آب مصرفی، بهره‌وری آب و راندمان کاربرد آب در مزارع) در پایاب شبکه‌های آبیاری مدرن و سنتی در تولید محصولات زراعی و باغی کمتر مقایسه شده است. هدف از این پژوهش، مقایسۀ شاخص‌های مدیریت مصرف آب در پایاب شبکه‌های آبیاری مدرن و سنتی در تولید ذرت علوفه‌ای در برخی نقاط کشور است. داده‌های پژوهش با اندازه‌گیری‌های گسترده و مستقیم از مزارع استان‌های البرز، تهران، فارس، خوزستان، خراسان رضوی، اردبیل، اصفهان و قزوین که حدود 70 درصد از سطح زیرکشت ذرت علوفه‌ای در کشور را پوشش می‌دهند در بیش از 100 مزرعه در پایاب شبکه‌های آبیاری مدرن و سنتی بهدست آمده است. نتایج تحقیق نشان میدهد تفاوت شاخص‌های حجم آب مصرفی و بهره‌وری آب در تولید محصول در پایاب شبکه‌های مدرن و سنتی معنی‌دار ولی تفاوت عملکرد در دو شبکه معنی دار نشده است. در پایاب شبکه‌های مدرن و سنتی، میانگین عملکرد ذرت علوفه‌ای به ترتیب 50/54 و 54/32 تن بر هکتار، میانگین حجم آب مصرفی بهترتیب 6983 و 9085 مترمکعب بر هکتار، میانگین بهره‌وری آب به ترتیب 7/46 و 6/26 کیلوگرم به ازای هر مترمکعب آب و میانگین راندمان کاربرد آب به ترتیب 73 و 68 درصد بهدست آمده است. یافته‌های این پژوهش نشان میدهد که توسعۀ شبکه های مدرن می‌تواند در ارتقای بهره‌وری آب، در عملیاتی کردن برنامه های پنج‌سالۀ توسعه ای کشور و برنامۀ اقتصاد مقاومتی مفید باشد.
