سامانه های نوین آبیاری
ادریس تاند؛ فریبرز عباسی؛ جمال محمد ولی سامانی
چکیده
هدف اصلی از انجام این تحقیق، ارزیابی روشهای مختلف درون‌یابی و انتخاب مناسبترین روش به‌منظور برآورد بهرهوری آب محصول زراعی چغندرقند و بررسی الگوی توزیع مکانی آن در قطب‌های تولید آن در ایران است. بدین منظور برای انجام این پژوهش از 108 داده حاصل از اندازه‌گیری‌های میدانی در مزارع منتخب چغندرقند کشور برای سال زراعی 1396-1395 استفاده ...
بیشتر
هدف اصلی از انجام این تحقیق، ارزیابی روشهای مختلف درون‌یابی و انتخاب مناسبترین روش به‌منظور برآورد بهرهوری آب محصول زراعی چغندرقند و بررسی الگوی توزیع مکانی آن در قطب‌های تولید آن در ایران است. بدین منظور برای انجام این پژوهش از 108 داده حاصل از اندازه‌گیری‌های میدانی در مزارع منتخب چغندرقند کشور برای سال زراعی 1396-1395 استفاده شد. از داده‌های عملکرد محصول، حجم آب آبیاری و میانگین بارش موثر (ده ساله)، شاخص بهرهوری فیزیکی آب چغندرقند برای مزارع منتخب به دست آمد که دامنه آن بین 60/2 تا 11/13 کیلوگرم بر مترمکعب و میانگین آن 30/6 کیلوگرم بر مترمکعب تعیین شد. با استفاده از قابلیت‌های نرم‌افزار SPSS به تحلیل دادهها، آنالیز آمار توصیفی و تفکیک مناطق مشابه به گروههای مستقل و همگن (ترسیم دندروگرام) و با استفاده از قابلیت‌های نرم‌افزار +GS به تحلیل مکانی دادهها پرداخت. از روشهای مختلف درون‌یابی برای تهیه نقشه پهنهبندی استفاده شد. در میان روشهای مورد بررسی، روش تابع پایه شعاع با مدل اسپلاین کاملاً منظم (CRS) بادقت قابل قبول (MBE= 0/009) برای تهیه نقشه پهنهبندی بهرهوری فیزیکی آب شرایط مطلوب‌تری به نسبت سایر روش-ها دارد و همچنین نتایج حاصل از تجزیه خوشه‌ای برای عوامل تأثیرگذار همچون نوع رقم، شوری خاک و شوری آب آبیاری بر شاخص بهره-وری فیزیکی آب محصول زراعی چغندرقند نشان داد که در سطح پنج درصد مناطق مستعد کشت چغندرقند در محدوده مورد مطالعه به 23 گروه مستقل تفکیک شدند.
غلامرضا قهرمانیان؛ علیرضا عیوضی؛ امیر نورجو
دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1389، ، صفحه 35-48
چکیده
به منظور بررسی مدیریت بقایای گندم بر خصوصیات کمی و کیفی چغندرقند، آزمایشی به صورت اسپلیت بلوک در سه تکرار به مدت دو سال زراعی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب تحت شرایط مزرعهای اجرا شد. تیمارهای مدیریت بقایای گیاهی شامل سوزاندن بقایا (روش مرسوم)، خرد کردن بقایا با دیسک و خرد نکردن بقایا در کرتهای اصلی و عملیات خاکورزی ...
بیشتر
به منظور بررسی مدیریت بقایای گندم بر خصوصیات کمی و کیفی چغندرقند، آزمایشی به صورت اسپلیت بلوک در سه تکرار به مدت دو سال زراعی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب تحت شرایط مزرعهای اجرا شد. تیمارهای مدیریت بقایای گیاهی شامل سوزاندن بقایا (روش مرسوم)، خرد کردن بقایا با دیسک و خرد نکردن بقایا در کرتهای اصلی و عملیات خاکورزی شامل شخم با گاوآهن برگرداندار به عمق بیست تا بیست و پنج سانتیمتر در پاییز، بهار، و پاییز و بهار (هر دو) در کرتهای فرعی مرتب شدند. طی دو فصل زراعی، صفات عملکرد ریشه، درصد قند، ناخالصیهای شربت، عمق نفوذ ریشه، کربن آلی، سفتی خاک، و وزن مخصوص ظاهری خاک اندازهگیری شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب دادهها نشان داد که در عملکرد ریشه، عملکرد قند سفید، عمق نفوذ ریشه و کربن آلی، حداقل اختلاف آماری معنیداری برای یکی از سطوح تیمارهای مدیریت بقایای گیاهی و عملیات خاکورزی وجود دارد. تیمار دیسک با گاوآهن برگرداندار بیست تا بیست و پنج سانتیمتر در پاییز بیشترین عملکرد (48 تن در هکتار) و تیمار دیسک با گاوآهن برگرداندار در بهار کمترین مقدار عملکرد (67/39 تن در هکتار) را به دست داده است. عملکرد ریشه، عمق نفوذ ریشه و کربن آلی خاک تحت مدیریت بقایای گیاهی قرار گرفته و تیمار خرد کردن بقایا با دیسک و خرد نکردن نسبت به سوزاندن بقایا برتر بودند. عمق نفوذ ریشه در تیمارهای خرد کردن و خرد نکردن بقایا با دیسک و به ترتیب 4/85 و 76/82 سانتیمتر اندازهگیری شد که تیمارهایی برتر هستند. در بین تیمارهای خاکورزی، شخم پاییزه با عمق نفوذ ریشه 14/84 سانتیمتر برتر بود. افزایش مادة آلی خاک و عمق نفوذ ریشه در تیمارهای مدیریتی خرد کردن بقایا و خرد نکردن آنها باعث افزایش عملکرد ریشه چغندرقند در بقایای گندم شد. مصرف آب در شخم پاییز کاهش یافته و بهرهوری مصرف آب به حداکثر رسید. بهرهوری مصرف آب بر اساس عملکرد ریشه در تیمارهای شخم در پاییز، بهار، و پاییز و بهار به ترتیب برابر 32/4، 47/3، و 66/3 کیلوگرم به ازای یک مترمکعب آب آبیاری محاسبه شد.
عادل میرمجیدی؛ بابک بابائی
دوره 9، شماره 4 ، اسفند 1387، ، صفحه 103-114
چکیده
پکتین به علت دارا بودن خاصیت تغلیظ کنندگی به عنوان عامل منعقدکننده در صنایع غذایی به کار میرود. تفاله چغندرقند یکی از منابع حاوی پکتین بهشمار میآید. با توجه به اهمیت و کاربرد وسیع پکتین در صنایع غذایی و توسعة صنایع جانبی چغندرقند و نیز تأثیر مقدار پکتین موجود در ارقام مختلف چغندرقند در عملیات قندسازی، پژوهش ...
بیشتر
پکتین به علت دارا بودن خاصیت تغلیظ کنندگی به عنوان عامل منعقدکننده در صنایع غذایی به کار میرود. تفاله چغندرقند یکی از منابع حاوی پکتین بهشمار میآید. با توجه به اهمیت و کاربرد وسیع پکتین در صنایع غذایی و توسعة صنایع جانبی چغندرقند و نیز تأثیر مقدار پکتین موجود در ارقام مختلف چغندرقند در عملیات قندسازی، پژوهش حاضر در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند و موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی به اجرا درآمد. در این تحقیق ابتدا روش پیش هیدرولیز برای استخراج پکتین به کار رفت. مقدار پکتین موجود در چغندرقند ارقام تجارتی دوروتی، رسول، 7112، Br1، و Ic اندازهگیری شد. تیمارها شامل: چهار عامل غلظت اسید، دمای هیدرولیز، زمان هیدرولیز، و حجم آب مصرفی برای استخراج پکتین بود. این تحقیق بهصورت آزمایش فاکتوریل 3×3×2×3 با طرح پایة کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. در بین تیمارهای مختلف، مناسبترین مقدار پکتین استخراج شده از لحاظ خصوصیات کیفی با دو نوع پکتین با متوکسیل زیاد (HM) و متوکسیل کم (LM) که به عنوان شاهد در نظر گرفته شده بود، مقایسه شد. نتایج نشان میدهد که بهترین شرایط هیدرولیز با اختلاط یک قسمت تفاله خشک با 5/2 قسمت اسید کلریدریک 5 درصد در دمای 45 درجه سانتیگراد به مدت 48 ساعت بهدست میآید. اختلاط تفاله هیدرولیز شده با 450 میلیلیتر آب مناسبتر از بقیه سطوح آب است. فاکتورهای کنترل کیفی پکتین استخراجی با روش پیش هیدرولیز شامل بازده استخراج 96/14 درصد، درجه استریشدن 63/58 درصد، میزان گالاکترونیک اسید 92/63، و درجه جانشینی آمید 95/14 بهدست آمد. مقایسه پکتین به روش پیش هیدرولیز با پکتین استخراجی با روش اسیدی و پکتین تجارتی از لحاظ درجة استریشدن، گالاکترونیک اسید، و درجة جانشینی آمید نشان میدهد که درجة استریشدن با این روش 10 درصد بیشتر از پکتین استخراجی با روش اسیدی ولی از پکتین تجارتی 10 درصد کمتر است. درصد گالاکترونیک اسید با این روش 20 درصد از پکتین استخراجی با روش اسیدی و 28 درصد از پکتین تجارتی کمتر است. درجة جانشینی آمید با این روش 5/6 درصد از پکتین استخراجی با روش اسیدی و 5/7 درصد از پکتین تجارتی بیشتر است. بنابراین، استنباط میشود که برای استخراج پکتین از تفالة چغندرقند روش پیش هیدرولیز نسبت به روش اسیدی برتری دارد و قابل توصیه است. ضمناً مقدار پکتین در ارقام 7112 و رسول بهطور معنیدار بیشتر از ارقام دوروتی، Ic، و Br1 است. با توجه به اینکه مقدار پکتین موجود در چغندرقند در عملیات قندسازی عاملی منفی است پیشنهاد میشود برای ارتقای کیفیت چغندرقند از نظر صنایع قندسازی این صفت مدنظر برنامههای بهنژادی قرار گیرد.
محمد جلینی؛ فریبرز عباسی
دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1387، ، صفحه 31-48
چکیده
این پژوهش به منظور بررسی حرکت آب و نیتروژن در خاک تحت شرایط مختلف آبی به مدت دو سال زراعی (1379و 1380) در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان روی چغندرقند اجرا شد. سه تیمار آبی بدون تنش، تنش مداوم، و تنش ابتدایی و سه سطح نیتروژن با مقادیر 80، 160 و 240 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار مورد بررسی قرار گرفت. مقدار تخلیة رطوبتی در ...
بیشتر
این پژوهش به منظور بررسی حرکت آب و نیتروژن در خاک تحت شرایط مختلف آبی به مدت دو سال زراعی (1379و 1380) در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان روی چغندرقند اجرا شد. سه تیمار آبی بدون تنش، تنش مداوم، و تنش ابتدایی و سه سطح نیتروژن با مقادیر 80، 160 و 240 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار مورد بررسی قرار گرفت. مقدار تخلیة رطوبتی در تیمارهای آبی به ترتیب برابر با 50، 80، و 90 درصد آب قابل استفاده بود. از مدل LEACHN برای تجزیه و تحلیل دادهها استفاده شد. مقایسة نتایج مدل با مقادیر اندازهگیریشده نشان داد که مدل روند تغییرات غلظت آمونیم و نیترات خاک را با دقت قابل قبولی پیشبینی میکند. همبستگی بین مقادیر اندازهگیری و براوردشده در سطح 1 درصد معنیدار بود. بلافاصله بعد از کاربرد نیتروژن، مقدار آمونیم و نیترات در لایههای سطحی به شدت افزایش یافت. در لایههای سطحی مقدار آمونیم در تیمار بدون تنش آبی کمتر از سایر تیمارها بود. در زمان تنش آبی، جذب آمونیم و نیترات کاهش ولی بعد از شکستهشدن تنش، مقدار آن افزایش یافت. با افزایش عمق خاک، مقدار نیترات در تیمار بدون تنش افزایش یافت. در تیمارهای با تنش آبی، میزان تلفات نیتروژن بر اثر تصعید آمونیم، نیترات زدایی، و آبشویی نیترات کاهش یافت.
محمد مهران زاده؛ مرتضی شهیدزاده
دوره 7، شماره 1 ، خرداد 1385، ، صفحه 27-42
چکیده
به منظور بررسی روشهای مختلف سمپاشی جهت کاهش و بهینهسازی مصرف سم در محصول چغندرقند، آزمایشی در سال زراعی 82-1381 در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد دزفول در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سمپاشی با سمپاش پشت تراکتوری بومدار، سمپاشی با سمپاش پشتی موتوری، سمپاشی ...
بیشتر
به منظور بررسی روشهای مختلف سمپاشی جهت کاهش و بهینهسازی مصرف سم در محصول چغندرقند، آزمایشی در سال زراعی 82-1381 در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد دزفول در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سمپاشی با سمپاش پشت تراکتوری بومدار، سمپاشی با سمپاش پشتی موتوری، سمپاشی با سمپاش پشتی بومدار مجهز به میکرونر، و بدون سمپاشی بودند. در این آزمایش دو مرحله سمپاشی اجرا شد، قبل از کاشت با استفاده از سم رونیت به میزان 2 لیتر در هکتار و دیگری بعد از کاشت در اوایل فصل رشد، با استفاده از سموم پیرامین (Pyramin)و بتانال (Betanal). در فواصل زمانی مختلف، با نمونهگیری از علفهای هرز در سطح پلاتها چگونگی اثر تیمارها بر تعداد و رشد علفهای هرز بررسی شد. صفات اندازهگیری شده شامل تعداد علفهای هرز، وزن تر و خشک علفهای هرز، و تعداد و وزن ریشة ذخیرهای چغندرقند (عملکرد) بود. نتایج تجزیه واریانس صفات اندازهگیری شده نشان داد که بین تعداد علفهای هرز در نمونهبرداری مرحله اول و دوم و تیمارهای آزمایشی اختلاف معنیداری وجود ندارد و بین وزن تر و خشک علفهای هرز و تعداد و وزن ریشة ذخیرهای (عملکرد) در تیمارهای مختلف مورد آزمایش در سطح احتمال 1 درصد اختلاف معنیداری وجود دارد. همچنین نتایج تجزیه واریانس صفات اندازهگیری شده نشان داد که با سمپاشی با سمپاش مجهز به میکرونر بالاترین عملکرد محصول چغندرقند به دست میآید و بقیة تیمارها در یک سطح آماری قرار دارند.
علی اکبر صلح جو؛ سید ابراهیم دهقانیان؛ علیرضا سپاسخواه؛ محمود نیرومند جهرمی
دوره 6، شماره 4 ، اسفند 1384، ، صفحه 131-144
چکیده
فشردگی خاکهای زراعی به دلیل تأثیر منفی آن بر میزان رشد و نمو و تولید محصول موضوعی است با اهمیت که نیاز به بررسی دارد. در این تحقیق، تأثیر عملیات زیرشکن و دور آبیاری بر تولید چغندرقند در قالب طرح آماری اسپلیت بلوک بررسی شد. تیمار اصلی، دورآبیاری شامل سه دور 7، 10، و 14 روز و تیمار فرعی عملیات خاکورزی شامل استفاده از : 1- گاوآهن ...
بیشتر
فشردگی خاکهای زراعی به دلیل تأثیر منفی آن بر میزان رشد و نمو و تولید محصول موضوعی است با اهمیت که نیاز به بررسی دارد. در این تحقیق، تأثیر عملیات زیرشکن و دور آبیاری بر تولید چغندرقند در قالب طرح آماری اسپلیت بلوک بررسی شد. تیمار اصلی، دورآبیاری شامل سه دور 7، 10، و 14 روز و تیمار فرعی عملیات خاکورزی شامل استفاده از : 1- گاوآهن برگرداندار 2- زیرشکن به عمق 30-35 سانتیمتر + گاوآهن برگرداندار 3- زیرشکن بــه عمق 40-45 سانتیمتر + گاوآهن برگرداندار در سه تکرار بود. جهت تعیین تأثیر عملیات زیرشکن و دور آبیاری بر خواص فیزیکی خاک و عملکرد چغندرقند پارامترهای شاخص مخروط، جرم مخصوص ظاهری و درصد رطوبت خاک، میزان آب مصرفی، عملکرد، عمق نفوذ ریشه، قطر ریشه، درصد چند ریشهای شدن، و درصد قند چغندرقند اندازهگیری شد. نتایج نشان میدهد که زیرشکنی خاک باعث کاهش شاخص مخروط، جرم مخصوص ظاهری خاک و درصد چند ریشهای شدن و افزایش عمق نفوذ ریشه، قطر ریشه، و عملکرد چغندرقند میشود. با افزایش دور آبیاری، عملکرد چغندرقند کاهش و درصد قند افزایش می یابد. نتایج نشان میدهد که با زیرشکنی خاک به عمق 30-35 سانتیمتر و دور آبیاری 7 روز یک بار، بیشترین عملکرد چغندرقند حاصل میشود.
محمود صفری؛ جلال کفاشان
دوره 6، شماره 3 ، آذر 1384، ، صفحه 15-32
چکیده
در این تحقیق به منظور کاهش مصرف سموم شیمیایی و بررسی فناوری افشانکهای چرخان در عملیات سمپاشی، یک دستگاه سمپاش تراکتوری مجهز به صفحات چرخان به صورت نمونة اولیه (Prototype) ساخته شد، و عملکرد آن از نظر مؤثر بودن عملیات، میزان محلول مصرفی در هکتار، میزان تراکم و یکنواختی پاشش- در مقایسه با سمپاش بوم دار رایج و تیمار شاهد (بدون ...
بیشتر
در این تحقیق به منظور کاهش مصرف سموم شیمیایی و بررسی فناوری افشانکهای چرخان در عملیات سمپاشی، یک دستگاه سمپاش تراکتوری مجهز به صفحات چرخان به صورت نمونة اولیه (Prototype) ساخته شد، و عملکرد آن از نظر مؤثر بودن عملیات، میزان محلول مصرفی در هکتار، میزان تراکم و یکنواختی پاشش- در مقایسه با سمپاش بوم دار رایج و تیمار شاهد (بدون سمپاشی)- در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به منظور کنترل علفهای هرز نازک برگ چغندر قند ارزیابی شد. نتایج نشان داد که جهت کنترل علفهای هرز (20 و 25 روز بعد از سمپاشی) از نظر مؤثر بودن بین روشهای مختلف سمپاشی و تیمار شاهد در سطح 1درصد اختلاف معنی داری وجود دارد ولی بین استفاده از سمپاش این تحقیق و بوم دار تراکتوری رایج اختلاف معنی دار دیده نمیشود. همچنین از نظر میزان محلول سم مصرفی در هکتار بین تیمار سمپاش ساخته شده و بوم دار تراکتوری در سطح 1درصد اختلاف معنیداری وجود دارد ولی با تیمار شاهد این اختلاف معنیدار نیست. متوسط محلول سم مصرفی در هکتاردر سمپاش بوم دار رایج 9/318 لیتر و در سمپاش ساخته شده 5/6 لیتر بود که به میزان 98 درصد در میزان محلول سم مصرفی نسبت به بوم دار صرفهجویی دیده میشود. در سمپاش ساخته شده از نظر یکنواختی قطر ذرات سم، قطر متوسط حجمی (MD0.5 242/6)میکرون و قطر متوسط عددی (NMD0.5 116) میکرون محاسبه شد. ضریب کیفیت سمپاشی در سمپاش مزبور 09/2 است که بالا بودن کیفیت نسبی پاشش را نشان میدهد.
سید ابوالقاسم حقایقی مقدم؛ قاسم توحیدلو؛ سید حسین صدرقاین
دوره 6، شماره 1 ، خرداد 1384، ، صفحه 1-14
چکیده
تأمین نیاز آبی چغندرقند با روشهای نوین آبیاری نظیر آبیاری بارانی، آبیاری قطره‌ای، و آبیاری زیرسطحی موضوعی است که به‌دلیل طولانی بودن دورۀ رشد این گیاه و نیاز آبی نسبتاً زیاد آن درخور اهمیت فراوان است. این تحقیق با هدف بررسی تأثیر روشهای آبیاری سطحی(جویچه‌ای) و آبیاری بارانی روی عوامل کمی و کیفی محصول چغندرقند و همچنین مقایسۀ ...
بیشتر
تأمین نیاز آبی چغندرقند با روشهای نوین آبیاری نظیر آبیاری بارانی، آبیاری قطره‌ای، و آبیاری زیرسطحی موضوعی است که به‌دلیل طولانی بودن دورۀ رشد این گیاه و نیاز آبی نسبتاً زیاد آن درخور اهمیت فراوان است. این تحقیق با هدف بررسی تأثیر روشهای آبیاری سطحی(جویچه‌ای) و آبیاری بارانی روی عوامل کمی و کیفی محصول چغندرقند و همچنین مقایسۀ میزان آب مصرفی و کارایی مصرف آب در روشهای آبیاری مذکور در سال 1380 در منطقه کمال آباد کرج در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از: 1- آبیاری بارانی در کرت‌هایی به ابعاد72×30 متر، 2- آبیاری جویچه‌ای معمولی در کرت‌هایی به ابعاد 82×4 متر و 3- آبیاری جویچه‌ای با کاهش دبی جریان در کرتهای به ابعاد 82×4 متر.میزان آب آبیاری در هر نوبت در تیمار آبیاری بارانی با روش پنمن-مانتیت برای چغندرقند در منطقه کرج برآورد و اعمال گردید. تیمار آبیاری جویچه‌ای معمولی بر اساس عرف کشاورزان محلی در نظر گرفته شد. در تیمار آبیاری جویچه‌ای با کاهش دبی جریان، دبی جریان ورودی به جویچه‌ها به اندازۀ 8/0- 7/0 دبی جویچه‌ای معمولی بعد از رسیدن آب به انتهای شیار بود.نتایج نشان داد که صفات عیار قند ناخالص، ناخالصیهای ریشه (پتاسیم، سدیم، و نیتروژن آلفا)، عیار قند خالص، ضریب استحصال، قند ملاس، وزن اندام هوایی، وزن ریشه، شکر ناخالص، و شکر خالص تحت تاثیر سه روش آبیاری اختلاف معنیداری در سطح 5 درصد ندارند. میزان آب مصرفی، کارایی مصرف آب برای وزن ریشه، و کارایی مصرف آب برای شکر ناخالص تحت اثر روشهای آبیاری در سطح 5 درصد اختلاف معنیداری نشان داد و روش آبیاری بارانی بر دو روش دیگر برتری داشت. آبیاری بارانی نسبت به آبیاری جویچه‌ای معمولی 31 درصد کاهش در میزان مصرف آب آبیاری و 55 درصد افزایش در کارایی مصرف آب( بر اساس وزن ریشه) نشان داد. روش آبیاری جویچه‌ای با کاهش دبی جریان در وزن ریشه و کارایی مصرف آب(بر اساس وزن ریشه) در سطح 5 درصد با روش آبیاری بارانی اختلاف معنیداری نداشته لذا قابلیت رقابت با آن را دارد.
