شناسنامه علمی شماره
دوره 19، شماره 71 ، شهریور 1397
مقاله پژوهشی
رسول دانشفراز؛ مرجان معظم نیا؛ سینا صادق فام
چکیده
برآورد توزیع سرعت جریان از مباحث مهم در هیدرولیک جریان کانالهای روباز، فاضلاب‌روها، و رودخانههاست. وجود پدیدۀ سرعت حداکثر زیر سطح آب (پدیدۀ دیپ)، برآورد توزیع سرعت را در جریانهای روباز با پیچیدگیهایی مواجه میکند. در این مقاله توزیع سرعت در کانالهای مرکب فاضلاب‌رو تنگ، با استفاده از تئوری آنتروپیبرآورد و تأثیر توابع ...
بیشتر
برآورد توزیع سرعت جریان از مباحث مهم در هیدرولیک جریان کانالهای روباز، فاضلاب‌روها، و رودخانههاست. وجود پدیدۀ سرعت حداکثر زیر سطح آب (پدیدۀ دیپ)، برآورد توزیع سرعت را در جریانهای روباز با پیچیدگیهایی مواجه میکند. در این مقاله توزیع سرعت در کانالهای مرکب فاضلاب‌رو تنگ، با استفاده از تئوری آنتروپیبرآورد و تأثیر توابع توزیع تجمعی مختلف بر منحنیهای توزیع سرعت بررسی شده است. مقایسۀ نتایج دو تابع آنتروپی چیو و مارینی در برآورد توزیع سرعت و تخمین پارامترها نشان میدهد که مدل پیشنهادی دقت بالاتری ارائه داده است. همچنین، مقایسۀ دادههای میدانی تحقیقات گذشته با نتایج مدل پیشنهادی نشان میدهد که مدل پیشنهادی در ترازها و مقاطع عرضی مختلف تطابق مناسبی با دادههای میدانی دارد. نتایج بررسیها بیانگر دقت قابل قبول مدل پیشنهادی در برآورد توزیع سرعت (R2 برابر 86/0، خطای نسبی برابر 11 درصد، RMSE برابر 0758/0، و MAPE برابر 84/7 درصد) است. همچنین، مقایسۀ این مدل با مدل توزیع سرعت چیو نشان میدهد که مدل پیشنهادی علاوه بر اینکه نسبت به مدلهای موجود سادهتراست، محدودیتهای مدلهای پیشین را ندارد و عملکرد بهتری نیز نشان میدهد.
مقاله پژوهشی
نازیلا کاردان؛ نسرین حسن پور؛ علی حسین زاده دلیر
چکیده
در تحقیق حاضر به مطالعۀ تجربی و عددی تأثیر مقاطع هندسی مختلف پایۀ پل بر کاهش فرسایش بستر و تنش برشی بستر پرداخته شده است. در مطالعۀ تجربی فرسایش بستر پیرامون مدلهای پایۀ پل بررسی و میزان درصد کاهش در هر مدل برآورد شده است. در مطالعۀ عددی، میدان جریان اطراف مدل پایهها بهصورت سهبعدی با نرمافزار فلوئنت شبیهسازی و اثر هر ...
بیشتر
در تحقیق حاضر به مطالعۀ تجربی و عددی تأثیر مقاطع هندسی مختلف پایۀ پل بر کاهش فرسایش بستر و تنش برشی بستر پرداخته شده است. در مطالعۀ تجربی فرسایش بستر پیرامون مدلهای پایۀ پل بررسی و میزان درصد کاهش در هر مدل برآورد شده است. در مطالعۀ عددی، میدان جریان اطراف مدل پایهها بهصورت سهبعدی با نرمافزار فلوئنت شبیهسازی و اثر هر یک از مقاطع بر کاهش تنش بر شیب ستر بررسی شده است. برای تعیین درصد کارایی هر یک از مقاطع، پایه استوانهای بهعنوان مدل مبنا انتخاب و میزان کاهش تنش برشی بستر در مدل عددی برای هر یک از مقاطع با کاهش عمق آبشستگی در مدلهای فیزیکی مقایسه شده است. با توجه به حساسیت مدلهای عددی به مدلهای آشفتگی، مدلهای آشفتگی با مقایسۀ نیمرخهای سرعت و سطح آزاد آب صحتسنجی شدند. نتایج بررسیها نشان داد مدل RNG از زیرمجموعۀ این مدل آشفتگی به حصول نتایج عددی با دقت قابل قبولی منجر شده است.از میان مقاطع هندسی مختلف که برای پایۀ پل در نظر گرفته شده است، مقطع دوکی شکل با ابتدای تیز، با کاهش 72 درصد عمق آبشستگی، نسبت به مدل مبنا، بهترین مدل تعیین شده است. مدل ترکیبی مقطع مستطیلی با مثلث انتهایی با کاهش 8 درصد در فرسایش بستر، کمترین تأثیر را بر بهبود نتایج داشته است. مقطع مستطیلی نیز موجب افزایش عمق آبشستگی بهمیزان 7 درصد شده است. نظر به محدودیتهای که در انجام مطالعات آزمایشگاهی وجود دارد، مقایسۀ نتایج عددی با نتایج تجربی یکی دیگر از اهداف پژوهش حاضر بوده است. نتایج بهدست آمده همسو بودن کاهش تنش برشی را در مدلهای عددی و کاهش عمق آبشستگی را در مدلهای تجربی نشان میدهد.
مقاله پژوهشی
محمدعلی غلامی سفیدکوهی؛ علی اصغر آقابیگی؛ محمد رضا یزدانی؛ مریم مرزی؛ تیمور وقاصی لمر
چکیده
طرح تجهیز و نوسازی شالیزاری، یکی از طرح‌های زیربنایی در بخش کشاورزی است. این طرح که در آن شالیزارهایی که بهطور سنتی کشت میشوند بهصورت مدرن درمیآیند، بهطوررسمی از سال 1374در استان گیلان آغاز شد، آخرین گزارش موسسۀ تحقیقات برنج کشور نشان میدهد که تاکنون بیش از ۷۶000هکتار از شالیزارهای این استان تجهیز و نوسازی شده است. کشاورزان ...
بیشتر
طرح تجهیز و نوسازی شالیزاری، یکی از طرح‌های زیربنایی در بخش کشاورزی است. این طرح که در آن شالیزارهایی که بهطور سنتی کشت میشوند بهصورت مدرن درمیآیند، بهطوررسمی از سال 1374در استان گیلان آغاز شد، آخرین گزارش موسسۀ تحقیقات برنج کشور نشان میدهد که تاکنون بیش از ۷۶000هکتار از شالیزارهای این استان تجهیز و نوسازی شده است. کشاورزان از بهرهبرداران این طرح هستند، از این رو دریافت نظر آنان در پرسشنامههای هدفمند میتواند به ارتقای کیفی طرح کمک کند. در این پژوهش، بهمنظور تجزیه و تحلیل و ارزیابی دیدگاههای کشاورزان ذینفع در طرح تجهیز و نوسازی، 455 پرسشنامه هریک با 50 سئوال، طی سال 1390 بین آنان توزیع شد. یافته‌ها نشان میدهد که کشاورزان شاغل در این اراضی از نظر سنی در ردۀ مسن، از نظر سواد در ردۀ بی‌سواد، و از نظر سرانۀ مالکیت در ردۀ کشاورزان کمزمین قرار دارند. حدود 60 درصد کشاورزان، نداشتن جاده برای تردد ماشینآلات و 35 درصد از آنان مشکل آب را برای پذیرش طرح تجهیز عنوان کردهاند. حدود 50 درصد از کشاورزان در سالهای اول و دوم پس از اجرای طرح در خصوص نحوۀ تأمین و توزیع آب مشکل داشتند که با اقداماتی نظیر حفر چاههای کمعمق و استفاده از آب زهکشها (بهترتیب ۳۵ و ۳۰ درصد) این مشکل را حل کردهاند بهطوریکه در سالهای سوم بهبعد برای 35 درصد کشاورزان باقی مانده بود. در مورد مصرف آب در داخل مزرعه، بیش از 50 درصد کشاورزان در سالهای اول و دوم در مصرف آب داخل مزارع دارای مشکل بودند. مشکل مصرف آب در مزرعه پس از اجرای طرح تجهیز، ناشی از بزرگ شدن ابعاد کرتها و تغییر در زمان آبیاری، تغییر در دبی ورودی (هیدرومدول) و تنظیم عمق آب بهدلیل مشکل تسطیح سطوح بزرگ و مدیریت توزیع آب بوده است که با حل مشکلات تسطیح کرت‌های بزرگ و تطبیق کشاورزان با شرایط پس از اجرای پروژه، مشکل مصرف آب در مزرعه به 35 درصد تقلیل یافته است. پس از اجرای طرح تجهیز و نوسازی، حدود 50 درصد از کشاورزان داخل طرح از روش آبیاری تناوبی بهعنوان روش مناسب آبیاری در مزارع خود استفاده میکنند. 62 درصد از کشاورزان اعلام داشته‌اند مقدار افزایش محصول پس از اجرای طرح نسبت به حالت قبل، حداکثر 300 کیلوگرم در هکتار بوده است. حدود 78 درصد بهرهبرداران اعتقاد دارند که اجرای طرح تجهیز باعث سهولت برداشت محصول و خرمنکوبی آن شده است. پس از اجرای طرح، موقعیت زمین حدود 76 درصد بهرهبردان جابهجا شده است که تأثیری منفی بر رضایت بهرهبرداران داشته است. بهطور کلی یافته‌ها نشان میدهد که بیش از 75 درصد کشاورزان رضایت متوسط از اجرای طرح تجهیز و نوسازی دارند.
مقاله پژوهشی
هادی رستمی؛ محمد حیدرنژاد؛ محمد حسین پورمحمدی؛ امیر عباس کمان بدست؛ امین بردبار
چکیده
سرریزهای کلید پیانویی نوع جدیدی از سرریزها هستند که ظرفیت تخلیه دبی بسیار بالایی دارند و می‌توانند به عنوان سازه‌ای اقتصادی با کارایی بالا مورد استفاده قرار گیرند. این سرریزها جایگزین مناسبی برای سرریزهای خطی هستند زیرا به ازای بار آبی و عرض سرریز یکسان ، دبی واحد عرض را در دهانه سرریزهای بدون تنظیم کننده افزایش می دهند . در این تحقیق ...
بیشتر
سرریزهای کلید پیانویی نوع جدیدی از سرریزها هستند که ظرفیت تخلیه دبی بسیار بالایی دارند و می‌توانند به عنوان سازه‌ای اقتصادی با کارایی بالا مورد استفاده قرار گیرند. این سرریزها جایگزین مناسبی برای سرریزهای خطی هستند زیرا به ازای بار آبی و عرض سرریز یکسان ، دبی واحد عرض را در دهانه سرریزهای بدون تنظیم کننده افزایش می دهند . در این تحقیق ضریب دبی جریان سرریز کلید پیانویی با یک سرریز زیگزاگی با پلان مستطیلی مورد بررسی قرار گرفته است و نتایج این تحقیق نشان میدهد ضریب جریان در سرریز PKW ( PIANO KEY WEIRS ) نسبت به سرریز زیگزاگی پلان مستطیلی حدود 38 درصد افزایش داشته است و همچنین با افزایش بار هیدرولیکی و رسیدن به دبی استغراق اختلاف ضریب جریان بین دو سرریز کاهش یافته بطوریکه این اختلاف در دبی های زیاد حدود 24 درصد کاهش و تراز پایاب از تراز تاج سرریز به تدریج افزایش پیدا کرده است .
مقاله پژوهشی
فروغ اشکان
چکیده
خاک مسلح انتخاب مناسبی برای سازه‌هایی مانند دیوارهای ساحلی، سد خاکی، ساختمان دیوارهای نگهبان بهویژه در پایه‌های کناری پلها، دیوارهای کناری آبروها و مسیلها، حوضچه‌های رسوبگیر و شبکه‌های آبیاری و زهکشی است. در این پژوهش، سیستم خاک مسلح برای افزایش ظرفیت باربری خاک زیر فونداسیون سازهها بهکار رفته است. یک مدل کوچک ...
بیشتر
خاک مسلح انتخاب مناسبی برای سازه‌هایی مانند دیوارهای ساحلی، سد خاکی، ساختمان دیوارهای نگهبان بهویژه در پایه‌های کناری پلها، دیوارهای کناری آبروها و مسیلها، حوضچه‌های رسوبگیر و شبکه‌های آبیاری و زهکشی است. در این پژوهش، سیستم خاک مسلح برای افزایش ظرفیت باربری خاک زیر فونداسیون سازهها بهکار رفته است. یک مدل کوچک آزمایشگاهی برای بررسی رفتار خاک ماسهای مسلح‌شده با ژئوسنتتیک‌ها ساخته شده است. بردارهای جابهجایی خاک و ظرفیت باربری پی نواری در حالت مسلح و غیر مسلح اندازهگیری شده است تا تأثیر پارامترهای متغیر از جمله نوع مسلح‌کننده، تعداد لایه‌های مسلح‌کننده، عمق اولین لایه و پهنای لایه‌ها بررسی شود. در ادامه، مدل عددی با همان اندازۀ مدل آزمایشگاهی در نرمافزار Plaxis ایجاد و نتایج بهدست آمده با نتایج مدل آزمایشگاهی مقایسه شده است. بهطور کلی در مسلحکنندۀ ژئوگرید نسبت به مسلحکنندۀ ژئوتکستایل و حالت غیر مسلح، حجم وسیعی از خاک مسلح در برابر اِعمال بار مقاومت میکند و خاک ظرفیت باربری بیشتری از خود نشان میدهد. با افزایش تعداد و پهنای لایه‌ها نیز این عملکرد مشاهده میشود. بررسی عملکرد مسلح‌کننده‌ها و خاک ماسهای در مدل‌سازی فیزیکی با روش PIV و در شبیهسازی عددی با استفاده از نرمافزار Plaxis v8.2، حاکی از افزایش حجم گوۀ گسیختگی در عمق و در نتیجه افزایش ظرفیت باربری پی نواری در حالت مسلح، نسبت به حالت غیر مسلح، است.
مقاله پژوهشی
ادیب حاج محمدی؛ محمد ذونعمت-کرمانی؛ مجید رحیم پور
چکیده
آبشستگی موضعی در اطراف لوله های عبوری از بستر رودخانهها بهدلیل تحمیل خسارتهای زیاد اقتصادی، زیستمحیطی و اجتماعی که در پی دارد همواره مورد توجه محققان و طراحان این سازهها بوده است. این پژوهش با هدف بررسی جامع الگوی جریان، مکانیزم آبشستگی و توسعۀ زمانی چالۀ آبشستگی در اطراف لولههای مستغرق تحت جریان یکسویه، در ...
بیشتر
آبشستگی موضعی در اطراف لوله های عبوری از بستر رودخانهها بهدلیل تحمیل خسارتهای زیاد اقتصادی، زیستمحیطی و اجتماعی که در پی دارد همواره مورد توجه محققان و طراحان این سازهها بوده است. این پژوهش با هدف بررسی جامع الگوی جریان، مکانیزم آبشستگی و توسعۀ زمانی چالۀ آبشستگی در اطراف لولههای مستغرق تحت جریان یکسویه، در آزمایشگاه تحقیقاتی هیدرولیک و سازههای آبی بخش مهندسی آب دانشگاه شهید باهنرکرمان اجرا شد. آزمایشها برای دو حالت لوله منفرد و دوتائی موازی در فاصلههای مختلف از یکدیگر و در شرایط هیدرولیکی متفاوت صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که در اثر برخورد جریان با لولۀ منفرد، فرآیند آبشستگی با شکلگیری یک جریان نشتی زیرسطحی از بالادست بهسمت پایین‌دست لوله آغاز میشود و بعد از آن شکلگیری فرسایش تونلی و عبور جت جریان از زیر لوله عامل اصلی توسعۀ طولی و عمقی چاله آبشستگی است. در حالت دوتائی موازی، بسته به فاصلۀ بین دو لوله، پروفیلهای مختلفی برای چالۀ آبشستگی مشاهده میشود. نشان داده شد که با تغییر فاصلۀ نسبی بین دو لوله از S/D=0 به S/D=2، حداکثر عمق آبشستگی برای دبی 28 لیتر بر ثانیه بهترتیب 50 درصد و 44 درصد افزایش مییابد. در این حالت (دوتائی)، اندرکنش جریان و لولهها، سبب تضعیف گردابههای تشکیل شده در اطراف لولهها میشود و بدینترتیب عمق آبشستگی، در مقایسه با حالت لوله منفرد، کمتر است بهطوریکه حداکثر عمق آبشستگی در حالت لوله منفرد، 27/1 برابر مقدار متناظر آن در حالت لولههای دوتائی است.
مقاله پژوهشی
مهسا پسرکلو؛ علیرضا عمادی
چکیده
سرریزهای لبهتیز مرکب اغلب برای اندازهگیری دامنهای وسیع از جریان و با دقت مناسب در کانالهای روباز بهکار گرفته میشوند. اما در مواردیکه آب انتقالی حاوی مواد رسوبی و شناور باشد، مشکلاتی در نحوۀ عملکرد آنها ایجاد میشود. با ترکیب دریچه و سرریز مرکب، میتوان تا حدی این مشکل را برطرف کرد. هدف از این پژوهش، بررسی خصوصیات ...
بیشتر
سرریزهای لبهتیز مرکب اغلب برای اندازهگیری دامنهای وسیع از جریان و با دقت مناسب در کانالهای روباز بهکار گرفته میشوند. اما در مواردیکه آب انتقالی حاوی مواد رسوبی و شناور باشد، مشکلاتی در نحوۀ عملکرد آنها ایجاد میشود. با ترکیب دریچه و سرریز مرکب، میتوان تا حدی این مشکل را برطرف کرد. هدف از این پژوهش، بررسی خصوصیات هیدرولیکی سرریز و سرریز – دریچه با سه مقطع مرکب دایرهای- ذوزنقهای- مستطیلی در سه بازشدگی مختلف دریچه برابر 5/1، 3 و 5/4 سانتیمتر است. آزمایشها در یک فلوم مستطیلی به طول 12 متر و عرض نیم متر اجرا شد. نتایج بررسیها نشان میدهد که بر اساس دادههای آزمایشگاهی، ضریب دبی جریان در سرریزهای لبه تیز مرکب، در محدودۀ 58/0 تا 85/0 و در سرریز- دریچه مرکب، در محدودۀ 38/0 تا 78/0 است. بهازای بار آبی معین با افزایش بازشدگی دریچه، دبی عبوری افزایش ولی ضریب دبی جریان کاهش مییابد. همچنین، مقادیر محاسباتی و مشاهداتی ضریب دبی جریان بر اساس معیارهای ارزیابی، ضریب تبیین (R2)،و جذر میانگین مربعات خطای نرمال شده (NRMSE) که بهترتیب برابر 96/0 و 06/0 محاسبه شدند، مقایسه گردیدند. نتایج بهدست آمده نشان میدهد که استفاده از ترکیب خطی روابط جریان در سرریز و سرریز-دریچه مرکب دایرهای - ذوزنقهای – مستطیلی میدهد با دقتی قابل قبول ضریب دبی جریان را برآورد کند.
مقاله پژوهشی
امین کانونی؛ آرمین عابدی
چکیده
برای ارزیابی عملکرد بهرهبرداری از شبکۀ آبیاری یامچی، حجم آب تحویل داده شده به واحدهای زراعی در دورۀ بهرهبرداری سالهای 91-90 تا 94-93 و تغییرات سطح زیرکشت محصولات مختلف تهیه شد و پس از برآورد نیاز آبی محصولات با استفاده از روش پنمن-مانتیث-فائو، شاخصهایی همچون تأمین نسبی منابع آب، تأمین نسبی آب آبیاری، نسبت حجم آب تحویلی و نسبت ...
بیشتر
برای ارزیابی عملکرد بهرهبرداری از شبکۀ آبیاری یامچی، حجم آب تحویل داده شده به واحدهای زراعی در دورۀ بهرهبرداری سالهای 91-90 تا 94-93 و تغییرات سطح زیرکشت محصولات مختلف تهیه شد و پس از برآورد نیاز آبی محصولات با استفاده از روش پنمن-مانتیث-فائو، شاخصهایی همچون تأمین نسبی منابع آب، تأمین نسبی آب آبیاری، نسبت حجم آب تحویلی و نسبت رطوبت قابل دسترس محاسبه شدند. نتایج بررسیها نشان میدهد که شاخص تأمین نسبی آب آبیاری حدود 4/0 و 5/0 و شاخص تأمین نسبی منابع آب حدود 5/0 و 6/0 بهترتیب در دو سال آخر دورۀ بهرهبرداری بوده است که نشان میدهد حدود 50 درصد کمتر از نیاز آبی محصولات، آب تحویل شبکه شده است. در طول دورۀ چهار سالۀ بهرهبرداری، سهم بارندگی در تأمین نیاز آبی محصولات در دو ماه اول (اردیبهشت و خرداد) بیشتر از دو ماه انتهایی (تیر و مرداد) آن بود. ارزیابی عملکرد زمانی و مکانی تحویل و توزیع آب در شبکه با استفاده از تصویرهای ماهوارهای و تفسیر آنها نشان میدهد که در سالهای آخر بهرهبرداری، سطحی وسیع از اراضی دچار خشکی شدید بوده است و نیز اینکه سطح زمینهای با تأمین کامل نیاز آبی کاهش یافته است.
مقاله پژوهشی
مهدی عباسی؛ محمد مهدی امیری؛ رضا بهراملو
چکیده
در این پژوهش، تأثیر افزودنی حبابساز با عیارهای مختلف سیمان بر ویژگیهای مقاومتی بتن تازه و سخت شده بررسی شده است. بدینمنظور 9 طرح اختلاط بتنی با نسبت آب به سیمان 45/0 و کاربرد 3 سطح عیار سیمان 300، 350 و 400 کیلوگرم بر متر مکعب، و 3 سطح حبابساز صفر، 01/0 و 03/0 درصد وزنی سیمان مصرفی، در نظر گرفته شد. آزمایشهای تعیین مجموع هوای بتن، ...
بیشتر
در این پژوهش، تأثیر افزودنی حبابساز با عیارهای مختلف سیمان بر ویژگیهای مقاومتی بتن تازه و سخت شده بررسی شده است. بدینمنظور 9 طرح اختلاط بتنی با نسبت آب به سیمان 45/0 و کاربرد 3 سطح عیار سیمان 300، 350 و 400 کیلوگرم بر متر مکعب، و 3 سطح حبابساز صفر، 01/0 و 03/0 درصد وزنی سیمان مصرفی، در نظر گرفته شد. آزمایشهای تعیین مجموع هوای بتن، چگالی و تعیین مقدار اسلامپ روی بتن تازه و آزمایشهای چگالی، تخلخل، مقاومت فشاری و مقاومت الکتریکی روی نمونههای بتن سخت شده در همۀ مخلوطها اجرا شد. نتایج آزمایشها روی بتن تازه نشان میدهد که با افزایش مادۀ افزودنی حبابساز، کارایی بتن تازه و میزان هوای کل آن افزایش و چگالی بتن کاهش مییابد. نتایج آزمایشها روی بتن سختشده نشان میدهد که افزودن مادۀ حبابساز به اندازۀ 03/0 درصد وزن سیمان به مخلوط بتن با هر 3 عیار سیمان، منجر میشود به کاهش چگالی، مقاومت فشاری و مقاومت الکتریکی. با توجه به شاخصهای موجود، عیار 300 کیلوگرم بر متر مکعب (بدون هوازا و با هوازا) برای پوشش بتنی از جنبه مقاومتی گزینهای پذیرفتنی نیست. برای پوشش بتنی کانالهای آبیاری و برای تامین حداقل مقاومت فشاری لازم، در بین مخلوطهای مورد بررسی مخلوطهای بتنی بهترتیب عیار سیمان 400 کیلوگرم بر متر مکعب (بدون هوازا)، 350 کیلوگرم بر متر مکعب (بدون هوازا و 01/0 درصد وزن سیمان هوازا) اولویت دارند. برای پوشش بتنی در مناطق سردسیر، مناسبترین گزینه جهت اطمینان از پارامتر مقاومت فشاری و دوام در برابر یخبندان، مخلوط بتنی است با عیار 400 کیلوگرم بر متر مکعب و 01/0 درصد وزن سیمان حبابساز.
مقاله پژوهشی
سعید عباسی؛ حنیف پورشهباز؛ حمیدرضا عابدی امینلویی
چکیده
در خلال بهرهبرداری از شبکه‌های کانالهای روباز (شبکه‌های آبیاری، زهکشی، کشتی‌رانی و ...)، بعضاً کانال‌هایی بهصورت جانبی به کانال اصلی برخورد میکنند. ممکن است در خلال اجرا و بهدلایل طبیعی یا انسانی مانند اشتباه در پیاده‌سازی نقاط، اختلاف ترازهایی نیز در کف دو کانال ایجاد شود. در این مقاله تأثیر عواملی چون نسبت دبی کانال ...
بیشتر
در خلال بهرهبرداری از شبکه‌های کانالهای روباز (شبکه‌های آبیاری، زهکشی، کشتی‌رانی و ...)، بعضاً کانال‌هایی بهصورت جانبی به کانال اصلی برخورد میکنند. ممکن است در خلال اجرا و بهدلایل طبیعی یا انسانی مانند اشتباه در پیاده‌سازی نقاط، اختلاف ترازهایی نیز در کف دو کانال ایجاد شود. در این مقاله تأثیر عواملی چون نسبت دبی کانال متقاطع به مستقیم، نسبت اختلاف رقوم بستر، فرسایشپذیر و فرسایشناپذیر بودن بستر، و دانهبندی مصالح بستر بر میزان عمق آبشستگی در یک اتصال 90 درجه بهصورت آزمایشگاهی با استفاده از فلومی به طول 5 متر و عرض 30 سانتیمتر و کانال متقاطع فلومی به طول 5/2 متر و عرض 30 سانتیمتر بررسی شده است. مقایسۀ نتایج بهدست آمده در حالتیکه کف دو کانال دارای اختلاف تراز است با حالت بدون اختلاف تراز آن، نشان میدهد که با افزایش اختلاف تراز کف دو کانال، فرسایش نیز تا 78 درصد برای حالت هر دو کانال فرسایشپذیر افزایش مییابد که این میزان برای حالت کانال متقاطع فرسایشناپذیر تا 45 درصد کمتر است. دلیل این امر میتواند ایجادجریان پرتابی در حالتی باشد که کانال متقاطع دارای بستر فرسایشناپذیر است. افزایش سرعت جریان در شیب بهوجود آمده در محل اتصال دو کانال، وقتی کف دو کانال فرسایشپذیر باشند، میتواند باعث افزایش عمق چالۀ فرسایشی گردد.
