سامانه های نوین آبیاری
مهدی اکبری؛ فریبرز عباسی؛ ابوالفضل ناصری؛ افشین یوسف گمرکچی؛ فرزین پرچمی عراقی؛ محمدمهدی نخجوانی؛ سالومه سپهری؛ محمد مهدی قاسمی؛ مصطفی گودرزی؛ امیر اسلامی؛ امیر نورجو؛ رحیم علیمحمدی نافچی؛ رضا بهراملو؛ محمداسماعیل کمالی؛ عیسی کیاء
چکیده
در این پژوهش شاخصهای حجم آب آبیاری، عملکرد و بهرهوری آب محصولات کشاورزی در شرایط مدیریت باغداران برای 195 باغ در قطبهای تولید هلو و شلیل کشور شامل آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، مازندران، گلستان، همدان، فارس، مرکزی، قزوین، اردبیل، تهران، البرز و چهارمحال و بختیاری، در سال زراعی1398-1397 اندازهگیری شد. نتایج تحلیل واریانس نشان ...
بیشتر
در این پژوهش شاخصهای حجم آب آبیاری، عملکرد و بهرهوری آب محصولات کشاورزی در شرایط مدیریت باغداران برای 195 باغ در قطبهای تولید هلو و شلیل کشور شامل آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، مازندران، گلستان، همدان، فارس، مرکزی، قزوین، اردبیل، تهران، البرز و چهارمحال و بختیاری، در سال زراعی1398-1397 اندازهگیری شد. نتایج تحلیل واریانس نشان داد که تفاوت حجم آب آبیاری، عملکرد، بهرهوری آب آبیاری و بهرهوری آب (آب آبیاری + بارش موثر) در استانهای مذکور در سطح احتمال پنج درصد معنیدار است. میانگین حجم آب آبیاری در استانهای مذکور بهترتیب 8617، 7178، 2012، 2842، 6428، 8814، 10806، 8675، 8140، 8568، 8137 و 7763 با میانگین وزنی کشوری 6734 مترمکعب در هکتار بدست آمد. میانگین وزنی عملکردکشوری 20 تن در هکتار اندازهگیری شد. میانگین بهرهوری آب آبیاری و بهرهوری آب کل کشوری به ترتیب 3.06 و 2.44 کیلوگرم برمترمکعب به دست آمد. همچنین میانگین حجم آب آبیاری باغهای هلو و شلیل در مناطق مورد مطالعه بجز دو استان گلستان و مازندران برای دو روش آبیاری سطحی و قطرهای بهترتیب برابر 9325 و 7098 مترمکعب در هکتار تعیین شد (1%>p). این نتایج نشان داد که با تغییر روش آبیاری از سطحی به قطرهای، حجم آب آبیاری 25 درصد کاهش و بهرهوری آب آبیاری، 34 درصد افزایش یافته است. برای کاهش حجم آب آبیاری و بهبود بهرهوری آب ، در شرایط اقلیمی مناسب که آب آبیاری از کیفیت خوبی برخوردار باشد، در صورت رعایت ضوابط فنی طراحی، اجرا و بهرهبرداری و ملاحظات اقتصادی، استفاده از روش آبیاری قطرهای پیشنهاد میشود.
مدیریت شبکه های آبیاری
افشین یوسف گمرکچی؛ نادر عباسی؛ محمد حسین هادی تواتری
چکیده
تحلیل اطلاعات پایه و شناخت جامع و دقیق از عوامل موثر بر تولید در بخش کشاورزی، یکی از مهم ترین و اساسی ترین ابزار برنامه ریزی در بخش کشاورزی است. این پژوهش، با هدف اندازهگیری حجم آب کاربردی باغات زیتون تحت مدیریت بهرهبرداران در قطب تولید زیتون استان قزوین در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. بدینمنظور حجم آب داده شده توسط باغداران و عملکرد ...
بیشتر
تحلیل اطلاعات پایه و شناخت جامع و دقیق از عوامل موثر بر تولید در بخش کشاورزی، یکی از مهم ترین و اساسی ترین ابزار برنامه ریزی در بخش کشاورزی است. این پژوهش، با هدف اندازهگیری حجم آب کاربردی باغات زیتون تحت مدیریت بهرهبرداران در قطب تولید زیتون استان قزوین در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. بدینمنظور حجم آب داده شده توسط باغداران و عملکرد محصول در باغات زیتون اندازهگیری شد. مقادیر اندازهگیری شده با نیاز خالص آبیاری که به روش پنمن- مانتیث با استفاده از دادههای هواشناسی 10 سال اخیر برآورد شدند و همچنین با مقادیر سند ملی آب مقایسه شدند. نتایج پژوهش نشان داد میانگین حجم آب کاربردی در باغات زیتون مورد مطالعه در منطقه طارم، 6006 مترمکعب در هکتار و میانگین بهرهوری آب آبیاری در باغات مورد مطالعه 13/1 کیلوگرم بر مترمکعب و بهرهروری آب آبیاری و بارش موثر برابر با 78/0 کیلوگرم بر مترمکعب بوده است. در این راستا بالاترین شاخص شاخص بهره وری آب کشاورزی، در باغات متراکم زیتون ثبت شده است. نتایج تجزیه واریانس تاثیر روشهای مختلف آبیاری بر حجم آب کاربردی و عملکرد زیتون نشان داد روشهای آبیاری (قطرهای و سطحی)، اختلاف معنیداری در حجم آب کاربردی و عملکرد باغات زیتون مورد مطالعه نداشته است.
مدیریت شبکه های آبیاری
نادر عباسی؛ رضا بهراملو؛ معین الدین رضوانی؛ علی قدمی فیروزآبادی؛ افشین یوسف گمرکچی؛ رامین نیکان فر؛ ابوالفضل ناصری؛ فریبرز عباسی؛ رحیم علیمحمدی نافچی؛ محمد عباسی؛ مصطفی گودرزی؛ محمدعلی شاهرخ نیا؛ حمید ریاحی؛ ثمر بهروزی نیا؛ سمیرا واحدی
چکیده
حجم آب کاربردی محصولات کشاورزی به عنوان یکی از شاخصهای کلیدی ارزیابی مصارف آب در بخش کشاورزی، نقش بسیار مهمی در برنامهریزیهای کلان در حوزه کشاورزی و مدیریت منابع آب دارد. پژوهش حاضر با هدف تعیین حجم آب کاربردی محصول گردو تحت مدیریت باغداران در مناطق مختلف کشور و بدون دخالت در برنامه آبیاری باغداران انجام شده است. بدین منظور پایش ...
بیشتر
حجم آب کاربردی محصولات کشاورزی به عنوان یکی از شاخصهای کلیدی ارزیابی مصارف آب در بخش کشاورزی، نقش بسیار مهمی در برنامهریزیهای کلان در حوزه کشاورزی و مدیریت منابع آب دارد. پژوهش حاضر با هدف تعیین حجم آب کاربردی محصول گردو تحت مدیریت باغداران در مناطق مختلف کشور و بدون دخالت در برنامه آبیاری باغداران انجام شده است. بدین منظور پایش و اندازهگیری میدانی شاخصهای مورد بررسی در باغات گردو طی دو سال زراعی (97-1396 و 98-1397) در 11 استان کشور انجام گردید و بر اساس آن مقادیر حجم آب کاربردی و بهرهوری آب آبیاری در باغهای منتخب تعیین شد. نتایج پژوهش نشان داد، حجم آب کاربردی باغات گردو در مناطق مورد مطالعه از 3050 تا 14800 مترمکعب در هکتار متغیر و میانگین وزنی آن در سطح کشور حدود 7000 مترمکعب در هکتار بوده است. همچنین حجم آب کاربردی در باغهای منتخب در دو روش آبیاری سطحی و قطرهای بهترتیب برابر 7675 و 5709 مترمکعب در هکتار به دست آمد. میانگین دو ساله عملکرد گردو در مناطق تولید از 520 تا 3280 کیلوگرم بر هکتار متغیر و میانگین وزنی آن 1235 کیلوگرم بر هکتار بود. بر این اساس شاخص بهرهوری آب آبیاری از 04/0 تا 71/0 کیلوگرم بر مترمکعب متغیر و میانگین وزنی آن در سطح کشور حدود 20/0 کیلوگرم بر مترمکعب بوده است. نتایج کلی پژوهش حاکی از آن است که در استانهای مورد بررسی حجم آب کاربردی باغات گردو کمتر از نیاز ناخالص آبی این محصول بوده و بهنوعی کمآبیاری اجباری در باغات گردو صورت گرفته است.
سامانه های نوین آبیاری
مهدی یونسی؛ افشین یوسف گمرکچی
چکیده
در این پژوهش عملکرد محصول کلزا با استفاده از قابلیتهای سنجش از دور ماهواره لندست8 (سنجنده OLI و TIRS) و سامانه گوگل ارث انجین در اراضی تحت کشت شبکه آبیاری دشت قزوین در طی فصل زراعی 1399-1398 مورد بررسی قرار گرفت. داده های میدانی از 12 مزرعه تحت کشت محصول کلزا ثبت و اندازهگیری شد. در این راستا پس از تصحیح تصاویر ماهواره لندست8 مربوط به دوره رشد، ...
بیشتر
در این پژوهش عملکرد محصول کلزا با استفاده از قابلیتهای سنجش از دور ماهواره لندست8 (سنجنده OLI و TIRS) و سامانه گوگل ارث انجین در اراضی تحت کشت شبکه آبیاری دشت قزوین در طی فصل زراعی 1399-1398 مورد بررسی قرار گرفت. داده های میدانی از 12 مزرعه تحت کشت محصول کلزا ثبت و اندازهگیری شد. در این راستا پس از تصحیح تصاویر ماهواره لندست8 مربوط به دوره رشد، اطلاعات باندهای طیفی آن استخراج شده و بر اساس مدل باستیانسن، عملکرد محصول برآورد گردید. نتایج تحلیل ضریب همبستگی پیرسون نشان داد عملکرد محصول همبستگی معنیداری با شاخص سطح برگ در دو مرحله توسعهای و میانی رشد کلزا داشته که بالاترین میزان همبستگی مرتبط با مرحله میانی رشد محصول با ضریب همبستگی 847/0، بوده است. به عبارتی طولانیترین زمان ممکن پیش از برداشت که امکان برآورد دقیقتر عملکرد محصول کلزا با استفاده از قابلیتهای سنجش از دور وجود داشته، مرتبط با دوره آغاز گلدهی محصول بوده است. همچنین نتایج پژوهش نشان داد مدل باستیانسن قابلیت برآورد عملکرد محصول کلزا در محدوده مورد بررسی را با ضریب تبیین 91/0 و RMSE، 06/444 داشته است. در یک رویکرد کلی نتایج پژوهش نشان داد مدلهای مبتنی بر قابلیتهای سنجش از دور امکان برآورد عملکرد محصول را با دقت مناسب دارا هستند.
سامانه های نوین آبیاری
مهدی یونسی؛ محمود مشعل؛ افشین یوسف گمرکچی
چکیده
با استفاده نادرست از سامانههای آبیاری، خود این سامانهها باعث بروز تلفات آبیاری و هدررفت آب میشوند. ارزیابی سامانههای آبیاری در طول بهرهبرداری و رفع ایرادهای آن میتواند از بروز چنین اتفاقاتی جلوگیری به عمل آورد. هدف تحقیق حاضر ارزیابی دو سامانه آبیاری تحت فشار (لینیر) در یک مزرعه واقع در ایستگاه تحقیقات میباشد. به این منظور ...
بیشتر
با استفاده نادرست از سامانههای آبیاری، خود این سامانهها باعث بروز تلفات آبیاری و هدررفت آب میشوند. ارزیابی سامانههای آبیاری در طول بهرهبرداری و رفع ایرادهای آن میتواند از بروز چنین اتفاقاتی جلوگیری به عمل آورد. هدف تحقیق حاضر ارزیابی دو سامانه آبیاری تحت فشار (لینیر) در یک مزرعه واقع در ایستگاه تحقیقات میباشد. به این منظور از شاخصهای ضریب یکنواختی کریستیانسن (CU)، یکنواختی توزیع در ربع پایین (DU)، راندمان پتانسیل کاربرد در ربع پایین (PELQ) و راندمان واقعی در ربع پایین (AELQ) استفاده شده است. نتایج ارزیابی میدانی براساس شاخص CU و DU نشان داد میانگین این شاخصها در سامانه آبیاری تحت کشت گندم به ترتیب برابر با 38/89 و 92/83 درصد و در سامانه آبیاری تحت کشت کلزا برابر با 85/76 و 31/70 درصد است. همچنین از منظر PELQ و AELQ میانگین سامانه آبیاری تحت کشت گندم به ترتیب برابر با 89/62 درصد و در سامانه آبیاری تحت کشت کلزا برابر با 33/49 درصد بوده است. در یک نگرش کلی هر دو سامانه براساس شاخصهای ارزیابی CU و DU در بازه قابل قبول قرار دارد در حالی که براساس مقادیر محاسباتی دو شاخص PELQ و AELQ، در خارج از بازه قابل قبول قرار داردند که نشاندهنده عدم مدیریت صحیح بهرهبردار از سامانههای مورد مطالعه میباشد. پایین بودن شاخصهای ارزیابی سامانههای آبیاری تحت فشار مذکور نشاندهنده آن است که در صورت عدم توجه به عوامل تأثیرگذار در طی دوره بهرهبرداری نمیتوان انتظار ارتقاء بازده آبیاری را مکانیزه نمودن آبیاری متصور دانست.
سامانه های نوین آبیاری
افشین یوسف گمرکچی؛ سید ابو القاسم حقایقی مقدم
چکیده
امروزه با توجه توسعه روز افزون اجرای سامانههای آبیاری مکانیزه در سطح کشور، در برخی موارد این نوع سامانهها به دلایل فنی و اجتماعی پاسخگوی نیاز بهرهبرداران نبوده و نیاز به توسعه سامانههای آبیاری دارای انعطافپذیری بالا و تغییر نگرش در شیوه بهرهبرداری سامانههای آبیاری مکانیزه بیش از پیش مشهود است. در این راستا استفاده از ...
بیشتر
امروزه با توجه توسعه روز افزون اجرای سامانههای آبیاری مکانیزه در سطح کشور، در برخی موارد این نوع سامانهها به دلایل فنی و اجتماعی پاسخگوی نیاز بهرهبرداران نبوده و نیاز به توسعه سامانههای آبیاری دارای انعطافپذیری بالا و تغییر نگرش در شیوه بهرهبرداری سامانههای آبیاری مکانیزه بیش از پیش مشهود است. در این راستا استفاده از قابلیتهای سامانههای خودکار و اعمال فرآیندهای کنترلی، در کنار اجرای سامانههای آبیاری تحتفشار امری ضرور مینماید. از میان سیستمهای اتوماسیون مورد استفاده در سامانههای آبیاری تحت فشار، سیستمهای SCADA از آنجایی که دارای ساختار نرمافزاری و سختافزاری متنوعی است میتواند بعنوان ابزار مناسبی بهمنظور افزایش انعطافپذیری، پایش بهنگام عملکرد و مدیریت بهرهور یک سامانههای آبیاری مطرح گردد به نحوی که در طیف وسیعی از شرایط مختلف بهرهبرداری سامانه آبیاری کارایی داشته و منجر به ارتقاء قابلیتهای بهرهبرداری یک سامانههای آبیاری شود. قابلیت و کارایی این سیستمها با توسعه سامانههای آبیاری تجمیعی و الزامات بهره برداری مرتبط با این نوع سامانهها، امروزه بیش از پیش مشهود می باشد. نوشتار ترویجی حاضر با هدف بررسی قابلیتها، مزایا و محدودیتهای سیستم تلهمتری و SCADA در سامانههای آبیاری تحتفشار انجام گرفته تا کارشناسان، بهرهبرداران، کشاورزان و مروجین به بخشی از قابلیتهای اثر بخش این نوع سامانهها آگاهی یافته و بر اساس یک شناخت جامع، تصمیمگیری نمایند.
فریبرز عباسی؛ ابوالفضل ناصری؛ معین ادین رضوانی؛ مصطفی گودرزی؛ محمد کریمی؛ امیر اسلامی؛ مهدی طاهری؛ افشین یوسف گمرکچی؛ حیدر طایفه رضایی؛ حسن خسروی؛ سیدحسن موسوی فضل؛ علی قدمی فیروزآبادی؛ جواد باغانی؛ نادر عباسی؛ مهدی اکبری
چکیده
انگور از مهمترین محصولات باغی است که به لحاظ سطح زیرکشت و ارزش اقتصادی و تغذیهای بالا مورد توجه است. ایران با تولید سالانه 8/2 میلیون تن انگور در زمرة کشورهای برتر در تولید این محصول در جهان است. با این همه، اطلاعات دقیقی در خصوص حجم و بهره وری آب این محصول در کشور وجود ندارد. ازاینرو، این پژوهش با هدف اندازه گیری میدانی آب ...
بیشتر
انگور از مهمترین محصولات باغی است که به لحاظ سطح زیرکشت و ارزش اقتصادی و تغذیهای بالا مورد توجه است. ایران با تولید سالانه 8/2 میلیون تن انگور در زمرة کشورهای برتر در تولید این محصول در جهان است. با این همه، اطلاعات دقیقی در خصوص حجم و بهره وری آب این محصول در کشور وجود ندارد. ازاینرو، این پژوهش با هدف اندازه گیری میدانی آب کاربردی و ارزیابی بهره وری آب تاکستانهای کشور در سامانه های مختلف آبیاری اجرا شد. در فصل زراعی 98-1397، حجم آب کاربردی توسط باغداران در 164 باغ از تاکستانهای استانهای قزوین، فارس، خراسان رضوی، زنجان، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، همدان، مرکزی، خراسان شمالی و سمنان اندازه گیری شد؛ در این باغها رقمهای مختلف انگور با روشهای مختلف آبیاری (سطحی و قطره ای) و شوری های متفاوت آب آبیاری و خاک با روشهای متفاوت (داربستی و خزنده) کاشته شده اند. مقادیر اندازه گیری شده با مقادیر برآورد شده به روش پنمن-مانتیث با استفاده از داده های هواشناسی 10 سال اخیر و همچنین با مقادیر سند ملی آب مقایسه شدند. نتایج مطالعات نشان داد که اختلاف میانگین حجم آب کاربردیو بهره وری آب در استانهای منتخب در سطح احتمال یک درصد معنی دار است. میانگین وزنی حجم آب کاربردی 6669 مترمکعب بر هکتار و بهره وری آب 63/2 کیلوگرم انگوربه ازای هر مترمکعب آب به دست آمد. متوسط نیاز خالص آبیاری در مناطق مورد مطالعه به روش پنمن-مانتیث و سند ملی آب به ترتیب 6645 و 6456 مترمکعب بر هکتار است. دامنة تغییرات راندمان کاربرد در تاکستانهای مورد مطالعه از 68 تا 100 درصد و متوسط آن 89 درصد محاسبه شد. نتایج بررسیها حاکی از اعمال کم آبیاری در اغلب تاکستانهای مورد مطالعه به علت دسترسی نداشتن به آب کافی است. در این مقاله راهکارهایی برای بهبود بهره وری آب در تولید انگور نیز ارائه شده است.
افشین یوسف گمرکچی؛ عاطفه پرورش ریزی
چکیده
تغییرات نیاز آبی در دورۀ رشد گیاه، اختلاف ارتفاع در نقاط آبگیری، تطابق نداشتن ساعات آبیاری، تغییر الگوی کشت و عوامل محیطی دیگر باعث میشود تا عملکرد ایستگاههای پمپاژ متأثر از عوامل دینامیکی متعدد باشد. از اینرو، کارکرد ایستگاههای پمپاژ عموماً دینامیکی است یعنی وابسته به زمان است. در این تحقیق، با توجه به قابلیتهای ...
بیشتر
تغییرات نیاز آبی در دورۀ رشد گیاه، اختلاف ارتفاع در نقاط آبگیری، تطابق نداشتن ساعات آبیاری، تغییر الگوی کشت و عوامل محیطی دیگر باعث میشود تا عملکرد ایستگاههای پمپاژ متأثر از عوامل دینامیکی متعدد باشد. از اینرو، کارکرد ایستگاههای پمپاژ عموماً دینامیکی است یعنی وابسته به زمان است. در این تحقیق، با توجه به قابلیتهای سامانههای پمپاژ دورمتغیر در تطبیق با شرایط مختلف بهرهبرداری، رویکرد به استفاده از پمپهای دورمتغیر در یک کشت و صنعت 85 هکتاری زیتون واقع در استان قزوین بررسی شد. در این راستا، مدل دینامیکی سامانۀ مورد مطالعه با استفاده از نرمافزار MATLAB/SIMULINK ارائه شده است. نتایج حاصل از شبیهسازی 5 سناریوی بهرهبرداری حاکی از کاهش مصرف انرژی به میزان 18 درصد در حالت کنترل دورمتغیر، نسبت به حالت دورثابت است. آزمون تحلیل حساسیت مدل نشان میدهد که مهمترین عامل اثرگذار بر مصرف انرژی در سامانۀ آبیاری مورد مطالعه، میزان فشار خروجی در محل ایستگاه پمپاژ است.