مقاله پژوهشی
هیدرولیک
امیررضا شهریاری؛ مهدی دریائی؛ سید محمود کاشفی پور؛ محمدرضا زایری
چکیده
این پژوهش به بررسی تغییرات انرژی ویژه در سرریزهای جانبی واقع در کانال‌های همگرا در حضور سازه‌های هدایت‌کننده پرداخته است. با استفاده از نرم‌افزار FLOW-3D، جریان در سرریز جانبی همگرا شبیه‌سازی شد. سازه‌های هدایت‌کننده در سه موقعیت مختلف طولی و با زاویههای 60، 90 و 120 درجه نسبت به افق روی تاج سرریز قرار گرفتند. صحت‌سنجی مدل عددی ...
بیشتر
این پژوهش به بررسی تغییرات انرژی ویژه در سرریزهای جانبی واقع در کانال‌های همگرا در حضور سازه‌های هدایت‌کننده پرداخته است. با استفاده از نرم‌افزار FLOW-3D، جریان در سرریز جانبی همگرا شبیه‌سازی شد. سازه‌های هدایت‌کننده در سه موقعیت مختلف طولی و با زاویههای 60، 90 و 120 درجه نسبت به افق روی تاج سرریز قرار گرفتند. صحت‌سنجی مدل عددی با داده‌های آزمایشگاهی نشان داد که خطای شبیهسازیها کمتر از 4 درصد است. نتایج بهدست آمده نشان داد موقعیت میانی سرریز با کمترین تغییرات انرژی ویژه (0/8 درصد)، بهترین محل برای نصب سازه‌های هدایت‌کننده است. تأثیر زاویۀ نصب بر تغییرات انرژی ویژه ناچیز بود و میانگین تغییرات برای زاویه های مختلف بین 1/03 تا 1/22 درصد متغیر بود. بررسی تأثیر عدد فرود جریان ورودی نشان داد که در محدوده اعداد فرود کمتر از 0/3، تغییرات انرژی ویژه کمتر از 0/5 درصد است. با افزایش عدد فرود تا 0/45، این تغییرات به 1/6 درصد میرسد که همچنان در محدوده قابلقبول است. نتایج این تحقیق نشان داد که فرض کلاسیک جریانهای متغیر مکانی با خروجی جانبی مبنی بر ثابت بودن انرژی ویژه در طول سرریز، حتی در شرایط همگرایی کانال و حضور سازه‌های هدایت‌کننده، همچنان معتبر است.
مقاله پژوهشی
مدیریت شبکه های آبیاری
مجتبی نوری؛ روح اله رضائی؛ محمدکاظم رحیمی
چکیده
با توجه به روند نزولی بارندگی و پدیدۀ کم‌آبی طی دهه‌های گذشته در استان زنجان که به چالش‌هایی مانند تخلیۀ برخی روستاها و کاهش تاب‌آوری جوامع محلی انجامیده است و با در نظر گرفتن تهدید جدی این بحران برای امنیت معیشتی کشاورزان و امنیت غذایی منطقه، این پژوهش با هدف شناسایی و واکاوی پیشران‌های کلیدی اثرگذار بر توسعه ظرفیت تاب‌آوری کشاورزان ...
بیشتر
با توجه به روند نزولی بارندگی و پدیدۀ کم‌آبی طی دهه‌های گذشته در استان زنجان که به چالش‌هایی مانند تخلیۀ برخی روستاها و کاهش تاب‌آوری جوامع محلی انجامیده است و با در نظر گرفتن تهدید جدی این بحران برای امنیت معیشتی کشاورزان و امنیت غذایی منطقه، این پژوهش با هدف شناسایی و واکاوی پیشران‌های کلیدی اثرگذار بر توسعه ظرفیت تاب‌آوری کشاورزان استان زنجان در مواجهه با کم‌آبی بهاجرا درآمد. برای این منظور، از رویکرد آینده‌پژوهی شامل عدم قطعیت بحرانی و تحلیل اثرهای متقاطع و قضاوت 18 متخصص منتخب استان استفاده گردید. به منظور کسب اطمینان از اعتبار علمی تحقیق، روایی عوامل از طریق مرور جامع ادبیات و اعتبارسنجی توسط پانل متخصصان (با نمونه‌گیری هدفمند و دستیابی به اشباع نظری) تأمین شد. پایایی تحلیل ساختاری با آزمون پایداری MICMAC سنجیده شد که نتایج بهدست آمده پایداری کامل تحلیل و قابلیت اطمینان بالای یافته‌ها را تأیید کرد. پس از ارزیابی اهمیت و عدم قطعیت عوامل توسط خبرگان، که نشان داد عامل «پذیرش عمق بحران» با میانگین رتبۀ 18/42 بالاترین اهمیت و عامل «تفکر سیستمی در حکمرانی» با میانگین رتبه 18/49 بالاترین عدم قطعیت را دارند، تحلیل نهایی MICMAC روی 7 عامل کلیدی (با اهمیت و عدم قطعیت بالا) اجرا شد. بر اساس نتایج این تحلیل ساختاری مبتنی بر داده‌های خبرگان، سه عامل پذیرش عمق بحران، تفکر سیستمی در حکمرانی و کنترل برداشت‌های مازاد به عنوان پیشران‌های کلیدی محوری شناسایی شدند؛ تحلیلها نشان داد این عوامل نقشی حیاتی و پیوندی (اثرگذاری و اثرپذیری بالا) در سیستم تاب‌آوری آیندۀ استان زنجان دارند. یافتۀ کلیدی این تحلیل، لزوم توجه و اقدام یکپارچه روی این سه پیشرانِ به‌هم‌پیوسته است برای آنکه تاب‌آوری کشاورزان در برابر بحران آب به شکلی پایدار افزایش یابد.
مقاله پژوهشی
مدیریت شبکه های آبیاری
محمدمهدی قاسمی؛ جواد قاسمی
چکیده
بحران آب و خشکسالی از چالش‌های اساسی در بخش کشاورزی است که ضرورت دستیابی به امنیت غذایی و حفظ منابع پایۀ تولید، روز به روز بر اهمیت پرداختن به آن می‌افزاید. برای مقابله با چنین شرایطی، تاب‌آوری کشاورزان اهمیت ویژه‌ای دارد. در پژوهش حاضر با رویکرد تحلیل محتوا، به بررسی ابعاد و مولفه‌های تاب‌آوری کشاورزان در برابر بحران خشکسالی ...
بیشتر
بحران آب و خشکسالی از چالش‌های اساسی در بخش کشاورزی است که ضرورت دستیابی به امنیت غذایی و حفظ منابع پایۀ تولید، روز به روز بر اهمیت پرداختن به آن می‌افزاید. برای مقابله با چنین شرایطی، تاب‌آوری کشاورزان اهمیت ویژه‌ای دارد. در پژوهش حاضر با رویکرد تحلیل محتوا، به بررسی ابعاد و مولفه‌های تاب‌آوری کشاورزان در برابر بحران خشکسالی پرداخته شده است. بر این اساس، از مقاله های منتشر شده در مجلات علمی معتبر در بازۀ زمانی 1387 تا 1403 استفاده شد. مقاله‌های شناسایی شده مرتبط با موضوع 112 مورد بودند که از این تعداد، 78 منبع به‌طور مستقیم با موضوع پژوهش ارتباط داشتند. بر اساس تحلیلها، در مجموع 63 مفهوم در حیطه موضوع تحقیق شناسایی و استخراج شدند که در پنج مقولۀ کلی «سرمایۀ انسانی»، «سرمایۀ طبیعی»، «سرمایۀ فیزیکی و زیربنایی»، «سرمایۀ اقتصادی» و «سرمایۀ اجتماعی» دسته‌بندی شدند. در این بین، سرمایۀ اقتصادی با 18 دسته مفهوم و 185 بار تکرار در منابع مختلف، در بالاترین رتبه قرار گرفت. این یافته‌ها همچنین نشان داد که در خصوص سرمایۀ اقتصادی، «تنوع معیشت»؛ در خصوص سرمایۀ اجتماعی، «همکاری و مشارکت و اقدام جمعی کشاورزان در امور روستا و کشاورزی»؛ در خصوص سرمایۀ انسانی، «شرکت در دوره‌های آموزشی-ترویجی»؛ در خصوص سرمایۀ فیزیکی و زیربنایی، «برخورداری از خدمات رفاهی، زیربنایی و عمرانی در روستا» و در خصوص سرمایۀ طبیعی، «استفاده از شیوه‌های مناسب و نوین مدیریت آبیاری» به‌ترتیب در بالاترین رتبه‌ها قرار گرفتند. در مجموع، برای توفیق در زمینۀ تاب‌آوری، باید همۀ ابعاد به‌صورت توامان و با رویکردی جامع مورد توجه قرار گیرند؛ بالابردن تاب‌آوری و توسعۀ رفتارهای تاب‌آورانۀ کشاورزان نیازمند فراهم بودن بسترهای لازم و حمایت‌های فرابخشی و فراوزارتخانه‌ای در بخش‌های قانون‌گذاری، سیاستگذاری و اجرایی و نظارت است.
