فروغ شواخی؛ محمد شاهدی
دوره 7، شماره 2 ، شهریور 1385، ، صفحه 165-180
چکیده
استفاده از مواد شیمیایی مجاز (GRAS)، ایمن، و غیر قابل اشتعال مانند اسیداستیک به عنوان مادة شیمیایی جایگزین برای جلوگیری از ضایعات قارچی میوهها در سالهای اخیر بررسی شده است. به منظورجایگزین کردن اسید استیک به جای SO2 در تولید کشمش، آزمایشی با طرح آماری کرت خرد شده در زمان ودرسه تکرار در منطقة کرج اجرا شد. ابتدا محفظهای از ...
بیشتر
استفاده از مواد شیمیایی مجاز (GRAS)، ایمن، و غیر قابل اشتعال مانند اسیداستیک به عنوان مادة شیمیایی جایگزین برای جلوگیری از ضایعات قارچی میوهها در سالهای اخیر بررسی شده است. به منظورجایگزین کردن اسید استیک به جای SO2 در تولید کشمش، آزمایشی با طرح آماری کرت خرد شده در زمان ودرسه تکرار در منطقة کرج اجرا شد. ابتدا محفظهای از جنس پلیاتیلن به حجم 600 لیتر و غیر قابل نفوذ، دارای فشار سنج، هیتر ترموستاتدار،پروانه، محل تزریق، محل شستشو، و تابلو کنترل برای گازدهی طراحی شد. سپس انگور بیدانه خریداری و آزمایشهای اولیه شامل تعیین مواد انحلالپذیر جامد، pH ، اسیدیتة آب انگور، و شمارش کلی کپک و مخمر انجام شد. انگورها جهت غیرفعال کردن آنزیم پلی فنل اکسیداز و جلوگیری از قهوهای شدن آنزیمی و تسریع در خشک شدن به مدت 2 دقیقه در آب 93 درجة سانتیگراد فرو برده شدند. تیمارهای مختلف شامل غلظتهای3/0، 4/0 و 5/0 میلیلیتر گاز اسید استیک برایهر کیلوگرم انگور، 120دقیقه وغلظتهای 5/0، 5/2 و 5 درصد اسید استیک مایع، 20 دقیقه و5/2، 5/3 و 5/4 گرم گوگرد برای یک کیلوگرم انگور،30 دقیقه وشاهد (بدون تیمار) اعمال شد. محفظه بین تیمارهای مختلف حداقل نیم ساعت هوادهی شد. انگورها تا رسیدن به رطوبت حدود 14 درصد در آفتاب خشک شدند و پس از یکنواخت شدن رطوبت و جدا کردن دم و ساقه و ضایعات در کیسههای پلیاتیلنی بستهبندی و در انبار با رطوبت نسبی 50 درصد و دمای 8 درجة سانتیگراد نگهداری شدند. در طول یک سال نگهداری، آزمایشهای رنگ، بافت، مواد انحلالپذیر جامد و شمارش کلی کپک و مخمر کشمش، هر سه ماه یک بار انجام شد. تجزیة واریانس برای کلیه صفات نشان داد که به طور کلی تیمارهای مختلف از نظر رنگ (عاملهای *L ، *a ،*b، و Hue)، سفتی بافت و مواد جامد انحلالپذیر اختلاف معنیدار با یکدیگر دارند ولی از نظر تعداد کپک و مخمر با همدیگر اختلافی ندارند و با توجه به قابلیت پذیرش کلی کشمش تولیدی، امکان جایگزین کردن اسید استیک به جای SO2 وجود دارد.
علیرضا توکلی
دوره 5، شماره 3 ، آذر 1383، ، صفحه 97-112
چکیده
وابستگی زراعت گندم دیم به مقدار و پراکنش بارش و لزوم دستیابی به حداکثر سود، اهمیت اجرای تحقیقاتی را در زمینة اعمال بهینه و سودآور آبیاری تکمیلی افزایش میدهد. بر همین اساس، در تحقیقی سه ساله (81-1378) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه، این امر در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی و بهصورت اسپلیت پلات با سطوح مختلف آب مصرفی ...
بیشتر
وابستگی زراعت گندم دیم به مقدار و پراکنش بارش و لزوم دستیابی به حداکثر سود، اهمیت اجرای تحقیقاتی را در زمینة اعمال بهینه و سودآور آبیاری تکمیلی افزایش میدهد. بر همین اساس، در تحقیقی سه ساله (81-1378) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه، این امر در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی و بهصورت اسپلیت پلات با سطوح مختلف آب مصرفی (متوسط سه سال شامل صفر،95 ، 151 و 207 میلیمتر) و مقادیر مختلف ازت (صفر، 30، 60،90 و120 کیلوگرم در هکتار ازت خالص) روی گندم دیم رقم سبلان بررسی شد. کل کود فسفره به میزان 30 کیلوگرم در هکتار در زمان کاشت و مصرف ازت به صورت تقسیط بوده است. آب مورد نیاز بر اساس رطوبت خاک در تیمار آبیاری کامل با استفاده از دستگاه رطوبت سنج ترایم محاسبه و تأمین میشد. بر اساس نتایج به دست آمده از طریق بودجهبندی جزیی، تحلیل نهایی و تعیین بهرهوری آب مصرفی و با توجه به تابع درآمد و در شرایط مختلف قیمت آب و آبیاری، تیمار 95 میلیمتر آب مصرفی به همراه 60 کیلوگرم در هکتار ازت خالص، بهرغم 20 درصد عملکرد کمتر نسبت به آبیاری تکمیلی کامل، حداکثر کارآیی مصرف آب را در اضافه تولید نسبت به شرایط دیم (1/20 کیلوگرم بر میلیمتر) داشته است و ضمن امکان افزایش سطح تحت آبیاری بهینه به میزان 180 درصد، با ایجاد حداکثر سود خالص در حدود 74 درصد به مقدار کل تولید دانه گندم افزوده است. تیمار بهینه آبیاری تکمیلی تا زمانی میتواند توصیه شود که هزینة آب و آبیاری کمتر از 2857 ریال برای هر متر مکعب آب مصرفی، یا نسبت قیمت آب و آبیاری به قیمت فروش محصول (PW/PC) کمتر از 5/2 باشد.
یاسر مهری؛ جابر سلطانی؛ مجتبی صانعی؛ محمد رستمی
چکیده
سرریز کلیدپیانویی، نسبت به سرریزهای دیگر، دارای طول مؤثر بیشتری است. در سرریزهای جانبی که در شبکه های آبیاری و زهکشی، پروژههای کنترل سیلاب و سیستم های آب و فاضلاب کاربرد دارند می توان از سرریزهای کلیدپیانویی استفاده کرد. ارزیابی ضریب تخلیۀ این سرریزها در کانالی با انحنای طولی، ضروری است. در این پژوهش، با ارزیابی سرریز ...
بیشتر
سرریز کلیدپیانویی، نسبت به سرریزهای دیگر، دارای طول مؤثر بیشتری است. در سرریزهای جانبی که در شبکه های آبیاری و زهکشی، پروژههای کنترل سیلاب و سیستم های آب و فاضلاب کاربرد دارند می توان از سرریزهای کلیدپیانویی استفاده کرد. ارزیابی ضریب تخلیۀ این سرریزها در کانالی با انحنای طولی، ضروری است. در این پژوهش، با ارزیابی سرریز کلیدپیانویی تیپ C در قطاع 30 درجه از کانال با انحنای طولی، ضریب تخلیۀ این سرریز بررسی شد. در این تحقیق، 12 سرریز کلیدپیانویی با ابعاد مختلف، بررسی و در مجموع 133 آزمایش روی ضریب تخلیه در این شرایط اجرا شد. با آنالیز ابعادی، پارامترهای مؤثر بر ضریب تخلیه شناسایی شدند. با تحلیل پارامترهای مؤثر، مقدار تأثیر این پارامترها نیز ارزیابی شد. بر اساس پارامترهای بدون بعد، رابطهای تجربی برای محاسبۀ ضریب تخلیه در این شرایط ارائه شد. دقت این معادله قابل قبول و دارای 089/0 MAE= و 91/0 است. بنابراین، می‌توان از این رابطه برای پیش بینی ضریب تخلیه جهت طراحی سرریز کلیدپیانویی به عنوان سرریز جانبی استفاده کرد.
نادر سلامتی؛ پیمان ورجاوند؛ شکراله آبسالان؛ آذرخش عزیزی؛ محی الدین گوشه؛ جعفر حبیبی
چکیده
کانالهای آبیاری از مهمترین بخشهای شبکۀ آبیاری و زهکشی هستند و نقش مؤثری در کاهش تلفات آب و بالا بردن راندمان توزیع آب دارند. این تحقیق از سال 1395 تا 1397 در شبکه های آبیاری استان خوزستان اجرا شده است. در این پژوهشبرای تعیین راندمان توزیع آب، از روش دبی ورودی- خروجی با استفاده از دستگاه مولینه و تقسیمبندی سطح مقطع جریان ...
بیشتر
کانالهای آبیاری از مهمترین بخشهای شبکۀ آبیاری و زهکشی هستند و نقش مؤثری در کاهش تلفات آب و بالا بردن راندمان توزیع آب دارند. این تحقیق از سال 1395 تا 1397 در شبکه های آبیاری استان خوزستان اجرا شده است. در این پژوهشبرای تعیین راندمان توزیع آب، از روش دبی ورودی- خروجی با استفاده از دستگاه مولینه و تقسیمبندی سطح مقطع جریان استفاده شد. بهمنظور تاثیر دادن ابعاد کانال و حجم آب انتقالی توسط کانال برای رسیدن به درک بهتر از میزان تلفات آب، از پارامتر درصد تلفات آب در کیلومتر طول کانال نسبت به دبی ورودی استفاده شد. تعداد 26 کانال بتنی ذوزنقهای و 17 کانالت هر دو از درجه 3 و 4، در مجموع 43 کانال در شهرستانهای امیدیه، اندیمشک، گتوند، بهبهان، حمیدیه، دزفول، شوش، شوشتر، رامشیر، اهواز، باوی و شادگان در استان خوزستان ارزیابی شدند. دامنۀ تغیییرات راندمان توزیع آب در کانالها و کانالتهای درجه 3 و 4 (43 کانال) از 9/38 درصد در شهرستان رامشیر تا 7/99 درصد در شهرستان شوشتر در نوسان بود. مقدار تلفات آب در هر کیلومتر طول کانال از 92/20 تا 10/12454 متر مکعب در روز بهترتیب در شهرستان شوشتر و رامشیر تغییر میکرد. در کانالهای بتنی ذوزنقهای شاخص تلفات آب نسبت به دبی ورودی در هر کیلومتر کانال از 35/0 درصد در شهرستان شوشتر تا 76/61 درصد در شهرستان اهواز در نوسان بود. در کانالتها، میانگین بازههای مورد بررسی، راندمان توزیع آب،مقدار تلفات آب در هر کیلومتر طول کانال و تلفات آب نسبت به دبی ورودی در هر کیلومتر کانالتها بهترتیب 978 متر، 3/84 درصد، 11/2133 مترمکعب در روز و 18/17 درصد محاسبه شد. مقایسۀ میانگین شاخصهای محاسبه شده در کانالها و کانالتها با آزمون تی نشان داد مقدار تلفات آب در هر کیلومتر طول کانال بتنی ذوزنقهای با 05/1920 متر مکعب در روز نسبت به کانالتها با مقدار 11/2133 مترمکعب در روز اختلاف معنیداری ندارد. محاسبۀ ضریبهای همبستگی پیرسون نشان داد که هر گونه روند افزایش یا کاهش در شاخصهای دبی، سرعت و سطح حجم آب عبوری چه در بالادست و چه در پاییندست و میزان بازه مورد بررسی موجب تغییراتی معنیدار در روند تغییرات راندمان توزیع آب نمیشود.برای جلوگیری ازتلفات آب درکانالهای توزیع آب آبیاری،باید مواردی مانند رشد علفهای هرز در کانال ها،تجمع رسوب درکانالها،تجمع زباله در کانال ها،ترک خوردگی پوشش کانالها،خرد شدن یا جابه جایی قطعات بتن در کانالها،تخریب ناشی ازکیفیت نامناسب مصالح استفاده شده،تخریب ناشی از مسائل اجرایی را کنترل ورفع کرد.
فریبرز عباسی؛ ابوالفضل ناصری؛ محمدمهدی نخجوانی مقدم؛ نادر سلامتی؛ محمد جلینی؛ محمد خرمیان؛ سید ابراهیم دهقانیان؛ افشین یوسف گمرکچی؛ علیرضا اسلامی؛ کرامت اخوان؛ مسعود فرزام نیا؛ جواد باغانی؛ مهدی اکبری
چکیده
با وجود اهمیت تعیین و تدقیق شاخص‌ها و فراسنج‌های مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی برای استفاده در برنامه ریزی‌های کلان کشوری، تاکنون شاخصهای مدیریت مصرف آب (حجم آب مصرفی، بهرهوری آب و راندمان کاربرد آب در مزارع) در پایاب شبکه‌های آبیاری مدرن و سنتی در تولید محصولات زراعی و باغی کمتر مقایسه شده است. هدف از این پژوهش، مقایسۀ شاخصهای ...
بیشتر
با وجود اهمیت تعیین و تدقیق شاخص‌ها و فراسنج‌های مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی برای استفاده در برنامه ریزی‌های کلان کشوری، تاکنون شاخصهای مدیریت مصرف آب (حجم آب مصرفی، بهرهوری آب و راندمان کاربرد آب در مزارع) در پایاب شبکه‌های آبیاری مدرن و سنتی در تولید محصولات زراعی و باغی کمتر مقایسه شده است. هدف از این پژوهش، مقایسۀ شاخصهای مدیریت مصرف آب در پایاب شبکه‌های آبیاری مدرن و سنتی در تولید ذرت علوفه‌ای در برخی نقاط کشور است. داده‌های پژوهش با اندازه‌گیری‌های گسترده و مستقیم از مزارع استان‌های البرز، تهران، فارس، خوزستان، خراسان رضوی، اردبیل، اصفهان و قزوین که حدود 70 درصد از سطح زیرکشت ذرت علوفه‌ای در کشور را پوشش می‌دهند در بیش از 100 مزرعه در پایاب شبکه‌های آبیاری مدرن و سنتی به‌دست آمده است. نتایج تحقیق نشان میدهد تفاوت شاخصهای حجم آب مصرفی و بهرهوری آب در تولید محصول در پایاب شبکه‌های مدرن و سنتی معنیدار ولی تفاوت عملکرد در دو شبکه معنی دار نشده است. در پایاب شبکه‌های مدرن و سنتی، میانگین عملکرد ذرت علوفه‌ای به ترتیب 50/54 و 54/32 تن بر هکتار، میانگین حجم آب مصرفی بهترتیب 6983 و 9085 مترمکعب بر هکتار، میانگین بهرهوری آب به ترتیب 7/46 و 6/26 کیلوگرم به ازای هر مترمکعب آب و میانگین راندمان کاربرد آب به ترتیب 73 و 68 درصد به‌دست آمده است. یافته‌های این پژوهش نشان میدهد که توسعۀ شبکه های مدرن میتواند در ارتقای بهرهوری آب، در عملیاتی کردن برنامه های پنج‌سالۀ توسعه ای کشور و برنامۀ اقتصاد مقاومتی مفید باشد.
اسحاق انصاری؛ دکتر محسن مسعودیان؛ محمد صدقی اصل
چکیده
تخمین پروفیل سطح آبدرآبخوانهاهنگامی با اهمیت خواهد شد که متأثر و هم‌زمان با تغذیۀ سطحی (مانند بارش) باشد. تغذیۀ سطحی میتواند موقعیت و وضعیت نیمرخ سطح آب را دچار نوسان کند و مهندس طراح نتواند پروفیل سطح آب را به‌خوبی برآورد کند. این حالت در شرایطی سختتر خواهد شد که مصالح آبخوان درشتدانه یا به اصطلاح مصالحی با نفوذپذیری ...
بیشتر
تخمین پروفیل سطح آبدرآبخوانهاهنگامی با اهمیت خواهد شد که متأثر و هم‌زمان با تغذیۀ سطحی (مانند بارش) باشد. تغذیۀ سطحی میتواند موقعیت و وضعیت نیمرخ سطح آب را دچار نوسان کند و مهندس طراح نتواند پروفیل سطح آب را به‌خوبی برآورد کند. این حالت در شرایطی سختتر خواهد شد که مصالح آبخوان درشتدانه یا به اصطلاح مصالحی با نفوذپذیری بالا و سرعت جریان آب نیز در وضعیت غیردارسی باشد. بههمیندلیلضروریاستبامحاسبة مقداردقیق نیمرخنشتازآبخوانودر نظرگرفتنمسائلفنی،از خطرهایجانیومالیمحتملجلوگیری شود. در همین راستا باارائۀ یکحلتحلیلی(ریاضی) بااثر تغذیه و فرضیاتغیردارسیوجریانمتلاطمتوسعه یافتهبهبررسیپروفیلجریاندرونمصالحدرشتدانهپرداختهشدهاست. در این تحقیق، از داده‌های یک مدل آزمایشگاهی با طول، عرض و ارتفاع بهترتیب 5، 6/0 و 1 متر، با شیب 0135/0 و دارای شرایط مرزی تراز آب بالادست و پاییندست مختلف و متأثر از تغذیه سطحی،مدل‌سازی و برای مقایسه و ارزیابی مدل تحلیلی این پژوهش از معادلات دیگر محققان استفاده شد که در نهایت نتایج حاصل از این تحقیق، دقت بالای حل ارائه شده را نشان داده است.
حیدر طایفه رضایی؛ جمال احمدآلی؛ خالد احمدآلی
چکیده
این مطالعه بهمنظور ارزیابی راندمان کل آبیاری و هیدرومدول واقعی دشت نازلوچای ارومیه با استفاده از روش بیلان آب، در سال 1391 اجرا گردید. مطالعات شامل اندازه‌گیری‌های صحرایی، مطالعات میدانی، و بررسی آمار و اطلاعات موجود بود. راندمان کاربرد در 14 مزرعه اندازه‌گیری شد که مقدار آن از 4/55 تا 8/78 درصد متغیر بود. راندمان توزیع از 75 تا 94 درصد ...
بیشتر
این مطالعه بهمنظور ارزیابی راندمان کل آبیاری و هیدرومدول واقعی دشت نازلوچای ارومیه با استفاده از روش بیلان آب، در سال 1391 اجرا گردید. مطالعات شامل اندازه‌گیری‌های صحرایی، مطالعات میدانی، و بررسی آمار و اطلاعات موجود بود. راندمان کاربرد در 14 مزرعه اندازه‌گیری شد که مقدار آن از 4/55 تا 8/78 درصد متغیر بود. راندمان توزیع از 75 تا 94 درصد و راندمان انتقال آب نیز از 66 تا 92 درصد متغیر بود. راندمان کل شبکه سنتی دشت، برابر 44 درصد و نیاز آبی خالص ترکیب کشت دشت بر اساس روش پنمن-مانتیث برابر 4930 مترمکعب بر هکتار بود و بدین‌ترتیب، نیاز آبی ناخالص ترکیب کشت دشت برابر 11204 مترمکعب بر هکتار به‌دست آمد. شبکۀ آبیاری سنتی دشت نازلوچای در پاییندست حوضۀ آبریز نازلوچای واقع شده و مساحت خالص زمین‌های آن برابر 29050 هکتار است. میزان متوسط برداشت آب از رودخانۀ نازلوچای برابر 128 میلیون مترمکعب در سال و اختلاف حجم آب ورودی و خروجی آب زیرزمینی دشت برابر 13 میلیون مترمکعب در سال است. نزدیک به 29 میلیون مترمکعب در سال بیلان منفی در دشت وجود دارد. در مجموع، آب مصرفی در دشت نازلوچای برابر 170 میلیون مترمکعب در سال و هیدرومدول واقعی آبیاری دشت نازلوچای برابر 5838 مترمکعب در سال در هکتار است. نتایج بررسی‌ها نشان میدهد راندمان کل آبیاری دشت نازلوچای برای کشاورزی در حدود 85 درصد است. نتایج این مطالعه نیز نشان میدهد که میزان واقعی مصرف آب کشاورزی در این حوضه کمتر از ارقام اعلام شده بر مبنای راندمان در سطح کشور است، حتی در ارقام اعلام شده برای بهرهوری آب برای تولید محصولات زراعی و باغی باید تجدید نظر شود.
مدیریت شبکه های آبیاری
رسول قبادیان؛ سارا حشمتی؛ سید احسان فاطمی
چکیده
به منظور طراحی بهینه ایستگاه پمپاژ و خط انتقال آن، یک مدل کامپیوتری توسعه داده شد. در این مدل مجموع هزینه های جاری و ثابت طرح بر مبنای بهینه سازی به روش الگوریتم ژنتیک دودویی با رعایت محدودیتهای سرعت و فشار کمینه میشود. مشخصات هیدرولیکی و اقتصادی لوله ها و پمپهای موجود در بازار ایران به عنوان یک بانک اطلاعاتی ...
بیشتر
به منظور طراحی بهینه ایستگاه پمپاژ و خط انتقال آن، یک مدل کامپیوتری توسعه داده شد. در این مدل مجموع هزینه های جاری و ثابت طرح بر مبنای بهینه سازی به روش الگوریتم ژنتیک دودویی با رعایت محدودیتهای سرعت و فشار کمینه میشود. مشخصات هیدرولیکی و اقتصادی لوله ها و پمپهای موجود در بازار ایران به عنوان یک بانک اطلاعاتی و فایل داده برای مدل تعریف شده است. بعد از طراحی بهینه سیستم با هدف کنترل ایمنی سیستم از نقطه نظر ضربه قوچ محاسبات مربوط به شبیه سازی جریان غیر ماندگار در محیط کاری مدل نیز انجام میشود. پس از صحت سنجی مدل، طراحی خط انتقال و ایستگاه پمپاژ سد خارج از بستر بیستون کرمانشاه مورد بررسی قرارگرفت. نیمرخ طولی مسیر، دبی انتقالی، محدوده های مجاز فشار و سرعت، پارامترهای الگوریتم ژنتیک و همچنین پارامترهای اقتصادی برای مدل تعریف شد. پس از اجرای مکرر مدل نهایتاً نتایج بهینه بدست آمد. خروجی مدل نشان داد برای انتقال آب با دبی 3500 لیتر بر ثانیه در طول 6 ماه از سال (آذر تا اردیبهشت) از رودخانه گاماسیاب به سد خارج از بستر بیستون استفاده از لوله فولادی به قطر 1600 میلیمتر و پمپ گریز از مرکز مدل 200-50-500 کمترین هزینه را در طی 20 سال عمر مفید پروژه تحمیل می نماید. همچنین نتایج شبیه سازی ضربه قوچ سیستم بهینه نشان داد مخزن هوا با شعاع 3 متر و ارتفاع حدود 5/5 متر خط لوله را از نقطه نظر ضربه قوچ ناشی از قطع ناگهانی ایستگاه پمپاژ ایمن نگه می دارد. علاوه بر این لازم است این مخزن در شرایط اولیه تا نیمه پر از آب بوده و فشار هوای بالای آن حدود 86 مترباشد.
سامانه های نوین آبیاری
مسعود پورغلام آمیجی؛ عبدالمجید لیاقت؛ خالد احمدآلی
چکیده
این پژوهش با هدف برآورد هزینه پروژه های آبیاری قطره ای در مراحل اولیه طراحی با استفاده از تکنیک برنامه ریزی ژنتیک، با استفاده از داده‌های 100 پروژه آبیاری قطره ای انجام شد. ا مهمترین ویژگی ها که بیشترین تاثیر را در هزینه ها داشتند با استفاده از نرم‌افزار Eureqa و بهره گیری از برنامه ریزی ژنتیک انتخاب شدند. در مرحله آخر مدل های مختلفی در ...
بیشتر
این پژوهش با هدف برآورد هزینه پروژه های آبیاری قطره ای در مراحل اولیه طراحی با استفاده از تکنیک برنامه ریزی ژنتیک، با استفاده از داده‌های 100 پروژه آبیاری قطره ای انجام شد. ا مهمترین ویژگی ها که بیشترین تاثیر را در هزینه ها داشتند با استفاده از نرم‌افزار Eureqa و بهره گیری از برنامه ریزی ژنتیک انتخاب شدند. در مرحله آخر مدل های مختلفی در هر بخش برای برآورد هزینه ارائه شده و بر اساس آماره های دقت و پیچیدگی، بهترین مدل در هر بخش معرفی شدند. نتایج آنالیز همبستگی بین متغیرهای مستقل با متغیر وابسته (هزینه هر بخش) نشان داد که در بخش TCP متغیرPP (توان پمپ مورد نیاز)، در بخش TCF متغیر L16mm (طول کل لترال)، در بخش TCI متغیر SR (فاصله ردیف گیاهان) و در بخش TCT متغیر HP (ارتفاع پمپاژ) به ترتیب با ضریب همبستگی (R) برابر با 0/77، 0/64، 0/36 و 0/43 بیشترین مقدار را بین بقیه متغیرها داشته و همگی در سطح اطمینان یک درصد معنیدار شدند. همچنین نتایج مدل‌سازی هزینه سامانه آبیاری قطره ای نشان داد که در بخش TCP مدلی با معیار ارزیابی R برابر 0/45، MAE (میانگین قدر مطلق خطا) برابر با 27236333 ریال و پیچیدگی 22 بهترین مدل بوده و این معیارهای ارزیابی برای بهترین مدل در بخش TCF برابر 0/85، 21198257 ریال و 13، در بخش TCI برابر0/77، 45483996 ریال و 11، و در بخش TCT این معیارها به ترتیب 0/74، 77220845 ریال و 15 به دست آمد.
مدیریت شبکه های آبیاری
سید حسن طباطبایی؛ سید مجید میرلطیفی؛ حسین دهقانی سانیج؛ اشکان شکری
چکیده
در این پژوهش نیاز آبی گیاه چغندرقند بهاره در منطقه جوین با استفاده از پیش‌بینی‌های 5روزه مدل‌های هواشناسی ECMWF، GFS و MeteoBlue برآورد و با نیاز آبی محاسبه شده براساس اطلاعات ایستگاه هواشناسی جوین مقایسه شدند. بررسی‌ها در چهار سطح ارزیابی دقت مدل‌ها در پیش‌بینی 1.متغیرهای هواشناسی دخیل در رابطه پنمن-مانتیث، 2.دو جزء تابشی (ET_0^Rad)و همرفتی ...
بیشتر
در این پژوهش نیاز آبی گیاه چغندرقند بهاره در منطقه جوین با استفاده از پیش‌بینی‌های 5روزه مدل‌های هواشناسی ECMWF، GFS و MeteoBlue برآورد و با نیاز آبی محاسبه شده براساس اطلاعات ایستگاه هواشناسی جوین مقایسه شدند. بررسی‌ها در چهار سطح ارزیابی دقت مدل‌ها در پیش‌بینی 1.متغیرهای هواشناسی دخیل در رابطه پنمن-مانتیث، 2.دو جزء تابشی (ET_0^Rad)و همرفتی (ET_0^Adv) تبخیر-تعرق گیاه‌مرجع (ET_0)، 3. ET_0و 4. نیازآبی چغندرقند بهاره انجام شد. مدل‌ها ET_0^Adv را کمتر و ET_0^Rad را بیشتر از مقدار واقعی برآورد می‌نمایند. به‌طوری‌که خطای اریب مدل‌های GFS، ECMWF و MeteoBlue در برآورد ET_0^Rad به ترتیب برابر 4/0- ،5/0-و2/0- میلیمتر در روز و برای ET_0^Adv به ترتیب برابر 4/0، 5/0 و 7/0 میلیمتر در روز به دست آمد. میانگین خطای مربعات (RMSE) این سه مدل برای ET_0^Rad به ترتیب 6/0، 7/0و7/0 میلیمتر در روز و برای ET_0^Adv به ترتیب برابر 7/0، 7/0 و 9/0 میلیمتر در روز محاسبه شد. رفتار متضاد خطاهای ET_0^Rad و ET_0^Adv سبب شد تا خطای اریب برآورد ET_0 توسط مدل‌ها به ترتیب برابر 03/0، 03/0- و 47/0 میلیمتر در روز شود. نیازآبی چغندرقند بهاره در منطقه جوین 841 میلیمتر در طول دوره رشد بر اساس روش فائو-پنمن-مانتیث محاسبه شد. مجموع خطای برآورد نیازآبی روزانه مدل‌های GFS، ECMWF و Meteoblue در طول دوره رشد به ترتیب برابر 65، 64 و 100 میلیمتر بدست آمد. در نتیجه توصیه میشود برای پیش‌بینی نیاز آبی گیاه چغندرقند در منطقه جوین از بروندادهای مدل ECMWF استفاده شود.
مدیریت شبکه های آبیاری
آتنا حاضری؛ رسول قبادیان؛ محمد مهدی حیدری
چکیده
طراحی بهینه شبکه‌های آبیاری و آبرسانی تحت فشار با هدف کاهش هزینه‌ها همواره مورد توجه می-باشد. در این تحقیق طراحی بهینه شبکه با روشهای بهینه‌سازی تک هدفه الگوریتم ژنتیک باینری و دوهدفه NSGA-II انجام شد. تابع هدف دوم درNSAGA-II بصورت کمینه نمودن مجموع کمبود فشار در کل سیستم تعریف گردید. چنانچه مقدار این تابع به صفر یا نزدیک آن سوق داده شود ...
بیشتر
طراحی بهینه شبکه‌های آبیاری و آبرسانی تحت فشار با هدف کاهش هزینه‌ها همواره مورد توجه می-باشد. در این تحقیق طراحی بهینه شبکه با روشهای بهینه‌سازی تک هدفه الگوریتم ژنتیک باینری و دوهدفه NSGA-II انجام شد. تابع هدف دوم درNSAGA-II بصورت کمینه نمودن مجموع کمبود فشار در کل سیستم تعریف گردید. چنانچه مقدار این تابع به صفر یا نزدیک آن سوق داده شود نتایج روش تک هدفهGA و دو هدفه NSGA-II قابل مقایسه میباشد. به منظور طراحی بهینه شبکه، کدهای کامپیوتری برای بهینه سازی تک هدفه، بهینه سازی دو هدفه و تحلیل هیدرولیکی شبکه به روش ماتریسی شیب در محیط برنامه نویسیVB تهیه و به همدیگر جفت شدند. پس از صحت‌سنجی مدل، یک شبکه مطرح دوحلقه‌ای متشکل از7 لوله و 8 گره که از یک مخزن تغذیه می‌کند با هر دو روش بهینه‌سازی طراحی شد. نتایج نشان‌داد در هر دو روش هزینه لوله‌گذاری تقریبا یکسان و با اختلاف کمتر از یک درصد برآورد شد در حالیکه هزینه محاسبات کامپیوتری در روش NSGA-II در حدود یک پنجاهم روش الگوریتم ژنتیک برآورد گردید. با توجه به اینکه هزینه محاسبات در روش NSGA-II بسیار کمتر از روش GA بدست آمد، استفاده از این روش برای حل مسئله تک هدفه طراحی شبکه تحت فشار نیز توصیه می شود به شرط اینکه در این روش تابع هدف دوم به گونه ای تعریف شود که در صورت رعایت همه قیود مقدار آن به صفر نزدیک شود. برای این منظور تابع هدف مجموع کمبود فشار مناسب تشخیص داده شد.
مهندسی رودخانه
سروش غریبی چناری؛ مهدی اسمعیلی ورکی؛ سهام الدین محمودی کردستانی؛ امیر ملک پور
چکیده
در تحقیق حاضر تاثیر حضور کف‌بند بر تغییرات مشخصات آب‌شستگی در پاییندست سرریزهای پلکانی با و بدون کنگره به صورت آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش‌ها برای شرایط مختلف دبی، شیب‌های سرریز 1:1 و 1:2، هندسه کنگره‌ها و کف‌بند با طول‌های "1" /3 و "2" /3 ارتفاع سرریز صورت پذیرفت. تجزیه و تحلیل نتایج نشان دادکه در سرریز پلکانی با شیب 1:1 و در ...
بیشتر
در تحقیق حاضر تاثیر حضور کف‌بند بر تغییرات مشخصات آب‌شستگی در پاییندست سرریزهای پلکانی با و بدون کنگره به صورت آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش‌ها برای شرایط مختلف دبی، شیب‌های سرریز 1:1 و 1:2، هندسه کنگره‌ها و کف‌بند با طول‌های "1" /3 و "2" /3 ارتفاع سرریز صورت پذیرفت. تجزیه و تحلیل نتایج نشان دادکه در سرریز پلکانی با شیب 1:1 و در دامنه دبیهای حداقل و حداکثر، با افزایش طول کف‌بند به "2" /3 ارتفاع سرریز، عمق حداکثر نهایی آب‌شستگی در شرایط بدون نصب کنگره به ترتیب به میزان 76 و 63 درصد کاهش می‌یابد. مقایسه نتایج حاکی از آن است که با نصب کنگره، در بهترین عملکرد آن، مقدار عمق حداکثر نهایی آب‌شستگی در دامنه دبیهای حداقل و حداکثر به طور متوسط 12 درصد نسبت به شرایط بدون کنگره کم شد. با تغییر شیب کارگذاری پلکانهای سرریز به 1:2، افزایش طول کف‌بند به "2" /3 ارتفاع سرریز، عمق حداکثر نهایی آب‌شستگی را در دامنه دبیهای حداقل تا حداکثر و برای شرایط بدون کنگره به ترتیب به میزان 51 و 46 درصد کاهش داده و با نصب کنگره بر روی پلکانهای سرریز، مقدار عمق حداکثر نهایی آب‌شستگی به طور متوسط 12 درصد نسبت به شرایط بدون کنگره کم می‌گردد.
مدیریت شبکه های آبیاری
بهمن یارقلی؛ الهه کنعانی؛ سالومه سپهری صادقیان
چکیده
با توجه به کمبود آب در ایران و رشد جمعیت و افزایش نیاز آبی در مصارف مختلف، برنامه‌ریزی برای حفاظت و مدیریت کیفی منابع آب و استفاده بهینه از آب‌های نامتعارف به ویژه زهاب‌های کشاورزی به عنوان منابع آب جایگزین ضرورت بیشتری یافته است. بدین منظور در پژوهش حاضر به بررسی کارایی نیزار طبیعی در مقیاس واقعی در پالایش کیفی زهاب خروجی مزارع ...
بیشتر
با توجه به کمبود آب در ایران و رشد جمعیت و افزایش نیاز آبی در مصارف مختلف، برنامه‌ریزی برای حفاظت و مدیریت کیفی منابع آب و استفاده بهینه از آب‌های نامتعارف به ویژه زهاب‌های کشاورزی به عنوان منابع آب جایگزین ضرورت بیشتری یافته است. بدین منظور در پژوهش حاضر به بررسی کارایی نیزار طبیعی در مقیاس واقعی در پالایش کیفی زهاب خروجی مزارع نیشکر کشت و صنعت‌های بزرگ استان خوزستان در طول مدت یک سال (1399-1398) پرداخته شده است. در این تحقیق طول نیزار به سه قسمت مساوی با سه ایستگاه ST1، ST2 و ST3 با طول و عرض 2/1× 5/3 هکتار تقسیمبندی شد. کارایی نیزار طبیعی در بهبود کیفیت زهاب ورودی با سنجش پارامترهای BOD، COD، PO4 و TP موردبررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد عملکرد نیزار در حذف پارامترهای مورد بررسی بسیار خوب و قابل‌قبول بود. میزان حذف BOD، COD، PO4 و TP تا آخرین ایستگاه، در هر چهار فصل محسوس و قابل‌قبول بود. تحت زمان‌ماندهای مختلف (1/26، 1/10، 1/30 و 1/60 روز) درصد حذف BOD، COD، PO4 و TP در ایستگاه‌های ST1، ST2 و ST3 چشمگیر بود و با افزایش فاصله از نقطه ورودی زهاب به نیزار، افزایش کارایی نیزار مشاهده شد. با توجه به عملکرد متفاوت ایستگاه‌های سه‌گانه در بهبود کیفی زهاب و با توجه به هدف راندمان حذف بالای 50 درصدمجموع مواد آلی و ترکیبات فسفره تا ایستگاه شماره 2، می‌توان این ایستگاه را به‌عنوان حد بهینه از نظر کارایی و هزینه فرض نمود.
سامانه های نوین آبیاری
محمدعلی شاهرخ نیا؛ فریبرز عباسی؛ ابوالفضل ناصری؛ سید ابراهیم دهقانیان؛ امیر اسلامی؛ نادر سلامتی؛ اسماعیل مقبلی دامنه؛ اسحق زارع مهرانی
چکیده
لیموترش یکی از محصولات مهم تولیدی در جنوب کشور میباشد. اطلاع از وضعیت آبیاری باغات لیموترش میتواند به افزایش بهرهوری این باغات کمک کند. در این تحقیق میدانی، حجم آب آبیاری و عملکرد لیموترش در 148 باغ در استان‌های فارس، هرمزگان، کهگیلویه و بویراحمد و کرمان (منطقه جنوب کرمان) اندازه‌گیری گردید. از تحلیل واریانس برای بررسی تفاوت احتمالی ...
بیشتر
لیموترش یکی از محصولات مهم تولیدی در جنوب کشور میباشد. اطلاع از وضعیت آبیاری باغات لیموترش میتواند به افزایش بهرهوری این باغات کمک کند. در این تحقیق میدانی، حجم آب آبیاری و عملکرد لیموترش در 148 باغ در استان‌های فارس، هرمزگان، کهگیلویه و بویراحمد و کرمان (منطقه جنوب کرمان) اندازه‌گیری گردید. از تحلیل واریانس برای بررسی تفاوت احتمالی عملکرد، حجم آب آبیاری و بهرهوری آب در تولید لیموترش استفاده شد. نتایج نشان داد تفاوت عملکرد، حجم آب آبیاری، و شاخصهای مربوط به بهرهوری آب در استان‌های یاد شده معنیدار بود. میانگین وزنی عملکرد لیموترش در کشور 7/21 تن در هکتار به‌دست آمد. میانگین وزنی حجم آب آبیاری و حجم آب کاربردی بهترتیب 11938و 12993 مترمکعب در هکتار بود. میانگین وزنی بهرهوری آب آبیاری 94/1 کیلوگرم بر مترمکعب برآورد شد. میانگین وزنی بهرهوری آب کل (آبیاری+ بارش موثر دراز مدت) 59/1 کیلوگرم بر مترمکعب و بهرهوری آب کل (آبیاری+ بارش موثر سال جاری) 75/1 کیلوگرم بر مترمکعب بود. تناسب حجم آب آبیاری باغ‌های لیموترش با نیاز آبی ناخالص در استان های منتخب تقریبا مشابه هم بود. به طور کلی عمق آب آبیاری لیموترش از نیاز آبی ناخالص یکساله و بلندمدت در کشور بترتیب 17 و 1 درصد کمتر بود. در باغات تحت سامانه آبیاری قطره‌ای نسبت به آبیاری سطحی، به میزان 43 درصد عملکرد و 89 درصد بهرهوری آب آبیاری افزایش و 20 درصد حجم آب آبیاری کاهش داشت.
مدیریت شبکه های آبیاری
نادر حیدری؛ سالومه سپهری؛ جلال ابوالحسنی
چکیده
رشد جمعیت و تقاضای بیشتر برای آب به منظور تولید محصولات کشاورزی از یک سو و بروز خشکسالیها و تغییر اقلیم از سویی دیگر منجر به کاهش شدید منابع آب مورد نیاز در بخش کشاورزی کشور ایران شده است. بحران آب و ضرورت استفاده بهینه از آب در شبکه های آبیاری، ضرورت مدرنسازی این شبکه ها درکشور را بیشتر نمایان ساخته است. لذا هدف از این مقاله بررسی مسائل ...
بیشتر
رشد جمعیت و تقاضای بیشتر برای آب به منظور تولید محصولات کشاورزی از یک سو و بروز خشکسالیها و تغییر اقلیم از سویی دیگر منجر به کاهش شدید منابع آب مورد نیاز در بخش کشاورزی کشور ایران شده است. بحران آب و ضرورت استفاده بهینه از آب در شبکه های آبیاری، ضرورت مدرنسازی این شبکه ها درکشور را بیشتر نمایان ساخته است. لذا هدف از این مقاله بررسی مسائل و چالشهای مدرنسازی شبکه ها در ایران از دیدگاه کارشناسان و مدیران اجرایی مرتبط با موضوع میباشد. برای این منظور . پرسشنامه ای با هدف بررسی و ارزیابی دیدگاههای کارشناسی در خصوص مدرنسازی شبکه ها تدوین شد. رئوس کلی سئوالات مطرح شده در پرسشنامه عبارت بودند از: ضرورت و اولویت مدرنسازی، میزان توجه به موضوع و سرعت اقدامات، عوامل بازدارنده پتانسیل، عوامل مؤثر پیشران و تسهیل‌کننده، میزان اثرگذاری مدرنسازی بر مؤلفه های مختلف مدیریت آب در شبکه و تولیدات کشاورزی آن، پارمترهای مؤثر و معیارهای لازم در انتخاب و اولویت بندی شبکه ها برای مدرنسازی، موانع درون و برون‌سازمانی برای اجرای فرآیند مدرنسازی، میزان اثرگذاری مدرنسازی بر صرفه جویی واقعی آب، و سایر نظرات و پیشنهادات. بر اساس نتایج، اکثریت پرسش شوندگان بر ضرورت مدرنسازی شبکه ها در ایران تأکید داشتند. در این مقاله نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل و ارزیابی نظرات اخذ شده از ذینفعان و ذیمدخلان موضوع در خصوص مدرنسازی شبکه های در ایران، ارائه شده و بحثها و تحلیل های لازم به منظور گام اول در "تدوین نقشه راه مدرن سازی شبکه های در ایران" به عمل آمده است.
مدیریت شبکه های آبیاری
نادر عباسی؛ رضا بهراملو؛ معین الدین رضوانی؛ علی قدمی فیروزآبادی؛ افشین یوسف گمرکچی؛ رامین نیکان فر؛ ابوالفضل ناصری؛ فریبرز عباسی؛ رحیم علیمحمدی نافچی؛ محمد عباسی؛ مصطفی گودرزی؛ محمدعلی شاهرخ نیا؛ حمید ریاحی؛ ثمر بهروزی نیا؛ سمیرا واحدی
چکیده
حجم آب کاربردی محصولات کشاورزی به عنوان یکی از شاخصهای کلیدی ارزیابی مصارف آب در بخش کشاورزی، نقش بسیار مهمی در برنامه‌ریزی‌های کلان در حوزه کشاورزی و مدیریت منابع آب دارد. پژوهش حاضر با هدف تعیین حجم آب کاربردی محصول گردو تحت مدیریت باغداران در مناطق مختلف کشور و بدون دخالت در برنامه آبیاری باغداران انجام شده است. بدین منظور پایش ...
بیشتر
حجم آب کاربردی محصولات کشاورزی به عنوان یکی از شاخصهای کلیدی ارزیابی مصارف آب در بخش کشاورزی، نقش بسیار مهمی در برنامه‌ریزی‌های کلان در حوزه کشاورزی و مدیریت منابع آب دارد. پژوهش حاضر با هدف تعیین حجم آب کاربردی محصول گردو تحت مدیریت باغداران در مناطق مختلف کشور و بدون دخالت در برنامه آبیاری باغداران انجام شده است. بدین منظور پایش و اندازه‌گیری میدانی شاخصهای مورد بررسی در باغات گردو طی دو سال زراعی (97-1396 و 98-1397) در 11 استان کشور انجام گردید و بر اساس آن مقادیر حجم آب کاربردی و بهرهوری آب آبیاری در باغ‌های منتخب تعیین شد. نتایج پژوهش نشان داد، حجم آب کاربردی باغات گردو در مناطق مورد مطالعه از 3050 تا 14800 مترمکعب در هکتار متغیر و میانگین وزنی آن در سطح کشور حدود 7000 مترمکعب در هکتار بوده است. همچنین حجم آب کاربردی در باغ‌های منتخب در دو روش آبیاری سطحی و قطره‌ای بهترتیب برابر 7675 و 5709 مترمکعب در هکتار به دست آمد. میانگین دو ساله عملکرد گردو در مناطق تولید از 520 تا 3280 کیلوگرم بر هکتار متغیر و میانگین وزنی آن 1235 کیلوگرم بر هکتار بود. بر این اساس شاخص بهرهوری آب آبیاری از 04/0 تا 71/0 کیلوگرم بر مترمکعب متغیر و میانگین وزنی آن در سطح کشور حدود 20/0 کیلوگرم بر مترمکعب بوده است. نتایج کلی پژوهش حاکی از آن است که در استان‌های مورد بررسی حجم آب کاربردی باغات گردو کمتر از نیاز ناخالص آبی این محصول بوده و به‌نوعی کم‌آبیاری اجباری در باغات گردو صورت گرفته است.
مدیریت شبکه های آبیاری
افشین یوسف گمرکچی؛ نادر عباسی؛ محمد حسین هادی تواتری
چکیده
تحلیل اطلاعات پایه و شناخت جامع و دقیق از عوامل موثر بر تولید در بخش کشاورزی، یکی از مهم ترین و اساسی ترین ابزار برنامه ریزی در بخش کشاورزی است. این پژوهش، با هدف اندازه‌گیری حجم آب کاربردی باغات زیتون تحت مدیریت بهره‌برداران در قطب تولید زیتون استان قزوین در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. بدین‌منظور حجم آب داده شده توسط باغداران و عملکرد ...
بیشتر
تحلیل اطلاعات پایه و شناخت جامع و دقیق از عوامل موثر بر تولید در بخش کشاورزی، یکی از مهم ترین و اساسی ترین ابزار برنامه ریزی در بخش کشاورزی است. این پژوهش، با هدف اندازه‌گیری حجم آب کاربردی باغات زیتون تحت مدیریت بهره‌برداران در قطب تولید زیتون استان قزوین در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. بدین‌منظور حجم آب داده شده توسط باغداران و عملکرد محصول در باغات زیتون اندازه‌گیری شد. مقادیر اندازه‌گیری شده با نیاز خالص آبیاری که به روش پنمن- مانتیث با استفاده از داده‌های هواشناسی 10 سال اخیر برآورد شدند و همچنین با مقادیر سند ملی آب مقایسه شدند. نتایج پژوهش نشان داد میانگین حجم آب کاربردی در باغات زیتون مورد مطالعه در منطقه طارم، 6006 مترمکعب در هکتار و میانگین بهرهوری آب آبیاری در باغات مورد مطالعه 13/1 کیلوگرم بر مترمکعب و بهرهروری آب آبیاری و بارش موثر برابر با 78/0 کیلوگرم بر مترمکعب بوده است. در این راستا بالاترین شاخص شاخص بهره وری آب کشاورزی، در باغات متراکم زیتون ثبت شده است. نتایج تجزیه واریانس تاثیر روشهای مختلف آبیاری بر حجم آب کاربردی و عملکرد زیتون نشان داد روشهای آبیاری (قطره‌ای و سطحی)، اختلاف معنیداری در حجم آب کاربردی و عملکرد باغات زیتون مورد مطالعه نداشته است.
هیدرولیک
زهرا قربانی؛ عبدالرضا ظهیری؛ حسین خلیلی شایان؛ امیر احمد دهقانی؛ خلیل قربانی
چکیده
تعیین دبی جریان در رودخانه‌ها از روش سرعت- سطح مقطع به‌ویژه تحت شرایط سیلابی، با چالشهای جدی همراه است. یک روش جایگزین، استفاده از مفهوم سرعت مشخصه مبتنی بر تعمیم سرعت سطحی به سرعت متوسط و دبی جریان است. با توجه به اینکه کارایی روش سرعت مشخصه برای مقاطع مرکب هنوز ناشناخته میباشد، بنابراین طی پژوهش حاضر با تکیه بر برداشت‌های آزمایشگاهی، ...
بیشتر
تعیین دبی جریان در رودخانه‌ها از روش سرعت- سطح مقطع به‌ویژه تحت شرایط سیلابی، با چالشهای جدی همراه است. یک روش جایگزین، استفاده از مفهوم سرعت مشخصه مبتنی بر تعمیم سرعت سطحی به سرعت متوسط و دبی جریان است. با توجه به اینکه کارایی روش سرعت مشخصه برای مقاطع مرکب هنوز ناشناخته میباشد، بنابراین طی پژوهش حاضر با تکیه بر برداشت‌های آزمایشگاهی، شاخص سرعت در مقاطع مرکب در شیب کف ثابت و به ازای عمق نسبی 3/0، 42/0 و 5/0، زبری نسبی 0031/0-0003/0 و عدد فرود 79/0-14/0 مطالعه شده است. نتایج نشان داد مقدار بهینه شاخص سرعت جهت برآورد دبی در کل مقطع مرکب با متوسط قدر مطلق خطای نسبی 3/3 درصد، 88/0 میباشد. همچنین شاخص سرعت در مقطع اصلی 92/0 و در سیلابدشت 86/0 میباشد و در صورت استفاده از آن‌ها، برآورد بهتری از دبی در کانالهای مرکب به‌دست میآید. همچنین نتایج نشان داد افزایش پارامترهای زبری نسبی و عدد فرود جریان و کاهش عمق نسبی، سبب کاهش شاخص سرعت می‌گردد. بررسی مدل‌های تحلیلی توزیع سرعت نیز نشان داد که قانون توانی سرعت با شاخص صحیح توانی نسبت به سایر مدل‌ها برآورد بهتری از شاخص سرعت ارائه میدهد.
مدیریت شبکه های آبیاری
ام البنی محمدرضاپور؛ میثم سالاری
چکیده
در این تحقیق مدل بهینه‌سازی الگوریتم ژنتیک و چندجهانی برای بهینه سازی پارامترهای اصلی طراحی سیستم زهکشی زیرزمینی اراضی کشاورزی منطقه ای در اطراف شهرستان گرگان مورد استفاده قرار گرفت. مساحت محدوده احداث سیستم زهکشی در حدود 200 هکتار بوده است. ایدر این تحقیق، با استفاده از الگوریتم ژنتیک و چندجهانی، پارامترهای طراحی به گونه‌ای انتخاب ...
بیشتر
در این تحقیق مدل بهینه‌سازی الگوریتم ژنتیک و چندجهانی برای بهینه سازی پارامترهای اصلی طراحی سیستم زهکشی زیرزمینی اراضی کشاورزی منطقه ای در اطراف شهرستان گرگان مورد استفاده قرار گرفت. مساحت محدوده احداث سیستم زهکشی در حدود 200 هکتار بوده است. ایدر این تحقیق، با استفاده از الگوریتم ژنتیک و چندجهانی، پارامترهای طراحی به گونه‌ای انتخاب شدند که منجر به کمترین هزینه اجرایی سیستم زهکشی زیرزمینی شوند. در این راستا با تلفیق معادله ماندگار هوخهات و الگوریتم‌های بهینه سازی، پارامترهای طراحی انتخاب گردیده‌اند. نتایج نشان دادند که با در نظر گرفتن مقادیر اولیه 5/1، 25/2 و 5/2 به ترتیب برای پارامترهای H، D و q بهترین پارامترهای طراحی با استفاده از الگوریتم ژنتیک با توجه به معیارهای اجرایی زهکشها شامل قطر، فاصله زهکش ها و عمق بهینه و همجنین هزینه ها برای یک قطعه 8 هکتاری شامل 100 میلیمتر، 54 متر ، 11/2 متر و 604/70 میلیون تومان بدست آمده است. در الگوریتم جندجهانی نیز این مقادیر به ترتیب 100 میلی متر، 3/61 متر، 25/2 متر و 709/63 میلیون تومان بدست آمده است. همجنین مقادیر هزینه طرح با افزایش عمق مجاز نصب زهکش کاهش می‌یابد که کمترین و بیشترین هزینه های بدست آمده در الگوریتم ژنتیک برای حداکثر عمق مجاز نصب 75/1 و 5/3 متر به ترتیب برابر با 226/110 و 814/51 میلیون تومان و در الگوریتم چندجهانی به ترتیب برابر با 223/110 و 782/51 میلیون تومان بدست آمد.
هیدرولیک
حسین سهراب زاده انزانی؛ مسعود قدسیان
چکیده
سرریزهای کلیدپیانویی از جدیدترین سرریز های غیرخطی می باشند که نسبت به سرریزهای لبه تیزخطی، دارای طول تاج بیشتری هستند و برای تنظیم و کنترل جریانِ رودخانه ها، کانال ها و سدها بکار گرفته می شوند. مطالعات فراوانی برای بهبود ضریب آبگذری سرریز های کلید پیانویی صورت گرفته است؛ اما مقایسه ای بین استهلاک انرژی سرریزهای کلیدپیانویی مستطیلی ...
بیشتر
سرریزهای کلیدپیانویی از جدیدترین سرریز های غیرخطی می باشند که نسبت به سرریزهای لبه تیزخطی، دارای طول تاج بیشتری هستند و برای تنظیم و کنترل جریانِ رودخانه ها، کانال ها و سدها بکار گرفته می شوند. مطالعات فراوانی برای بهبود ضریب آبگذری سرریز های کلید پیانویی صورت گرفته است؛ اما مقایسه ای بین استهلاک انرژی سرریزهای کلیدپیانویی مستطیلی و ذوزنقه ای صورت نپذیرفته است. در مطالعه پیشرو به بررسی و مقایسه استهلاک انرژی و ضریب آبگذری سرریزهای کلیدپیانویی مستطیلی و ذوزنقه ای پرداخته می شود. آزمایشات در آزمایشگاه هیدرولیک دانشگاه تربیت مدرس؛ در فلومی به ابعاد ۰٫۹ ×۱۰×۰٫۷۵ متر انجام پذیرفته است. مطابق مشاهدات آزمایشگاهی، در سرریز کلیدپیانویی مستطیلی و ذوزنقه ای برخی تفاوت‌ها در میدان جریان مشاهده‌شده است. در هدهای خیلی کم هوادهی در هیچ‌یک از سرریز مشاهده نشده و پرش هیدرولیکی نیز در انتهای کلید های خروجی سرریز رخ نداده است، اما با افزایش هد یک پرش هیدرولیکی در انتهای کلیدهای سرریز تشکیل می گردد که در دبی های بالاتر اثری از آن یافت نمی شد. همچنین مشخص گردید، سرریز کلیدپیانویی ذوزنقه ای در استهلاک انرژی عملکرد بهتری از سرریز مستطیلی دارد، بطوریکه عملکرد آن حدود ۳ درصد بیشتر از سرریز کلیدپیانویی مستطیلی می باشد. افزون براین متوسط ضریب آبگذری سرریز کلیدپیانویی ذوزنقه ای در مقایسه با سرریز کلیدپیانویی مستطیلی ۱۱ درصد بیشتر میباشد.
سامانه های نوین آبیاری
امید عروجیان مشهدی؛ سید مجید میرلطیفی؛ حسین دهقانی سانیج
چکیده
جهت ارزیابی اثر آبیاری قطره‌ای زیر سطحی (SDI) و جویچه‌ای بر روی دو رقم انگور فخری و سلطانی، این پژوهش در تابستان سال 1398 در قالب دو طرح آماری کاملا تصادفی با سه تکرار در دو باغ مجاور هم که به صورت داربستی مایل (باغ A) و خزنده (باغ B) احداث شده‌بودند انجام پذیرفت. در هر دو باغ دو روش مختلف آبیاری، شامل SDI و آبیاری جویچه‌ای اجرا شد. در انتهای ...
بیشتر
جهت ارزیابی اثر آبیاری قطره‌ای زیر سطحی (SDI) و جویچه‌ای بر روی دو رقم انگور فخری و سلطانی، این پژوهش در تابستان سال 1398 در قالب دو طرح آماری کاملا تصادفی با سه تکرار در دو باغ مجاور هم که به صورت داربستی مایل (باغ A) و خزنده (باغ B) احداث شده‌بودند انجام پذیرفت. در هر دو باغ دو روش مختلف آبیاری، شامل SDI و آبیاری جویچه‌ای اجرا شد. در انتهای آزمایش بهرهوری آب، عملکرد و برخی شاخصهای فیزیولوژیکی گیاه از قبیل تعداد خوشه در بوته، وزن صد حبه، تعداد حبه در خوشه و اندازه خوشه اندازه‌گیری شد. نتایج انجام آنالیز واریانس بین روشهای آبیاری در هر دو باغ نشان از اختلاف معنی دار یک درصدی در بهرهوری آب داشت. به طوری که مقایسه میانگین‌ها نشان داد به ازای مصرف هر متر مکعب آب در باغ A تیمار SDI و در باغ B تیمار جویچه‌ای به ترتیب با 39/5 و 7/3 کیلوگرم، بیشترین بهرهوری آب را به خود اختصاص دادند. مقایسه میانگین اثرات متقابل رقم و روش آبیاری نشان داد که در باغ A رقم سلطانی تحت روش SDI با تولید 23/7 کیلوگرم در ازای مصرف یک متر مکعب آب و در باغ B رقم سلطانی تحت روش آبیاری جویچه‌ای با تولید 17/5 کیلوگرم در ازای مصرف یک متر مکعب آب، از سایر تیمارها برتر بود. روش SDI در کشت داربستی در حد مطلوب نیاز آبی گیاه را تامین نمود و اثرات آن در افزایش عملکرد نمود پیدا کرد.
مهندسی رودخانه
سیده معصومه کماکلی؛ مهدی اسمعیلی ورکی؛ مریم نوابیان
چکیده
غلظت اکسیژن محلول آب یکی از مهمترین پارامترهای کیفی آب بوده و نقش مهمی در بهبود شرایط زیست محیطی رودخانه‌ها و نیز فرایندهای حذف آهن و منگنز از آب شرب در تصفیه‌خانه‌ها دارد. در تحقیق حاضر، راندمان اکسیژن محلول آب در پاییندست سازه کنترل تراز بستر سطح شیب‌دار با شیب‌های 1:3، 1:5 و 1:7 برای شرایط بستر صاف و زبر به صورت آزمایشگاهی مورد ...
بیشتر
غلظت اکسیژن محلول آب یکی از مهمترین پارامترهای کیفی آب بوده و نقش مهمی در بهبود شرایط زیست محیطی رودخانه‌ها و نیز فرایندهای حذف آهن و منگنز از آب شرب در تصفیه‌خانه‌ها دارد. در تحقیق حاضر، راندمان اکسیژن محلول آب در پاییندست سازه کنترل تراز بستر سطح شیب‌دار با شیب‌های 1:3، 1:5 و 1:7 برای شرایط بستر صاف و زبر به صورت آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش‌ها برای دامنه وسیعی از دبی جریان، شرایط پرش هیدرولیکی آزاد و مستغرق، چیدمان‌های مختلف زبری با اندازه متوسط مقیاس و غلظتهای مختلف اکسیژن محلول در بالادست سازه انجام شد. بررسی نتایج نشان داد که در سازه کنترل تراز بستر سطح شیب‌دار با شیب 1:3، ایجاد زبری متوسط مقیاس با چیدمان‌های مختلف، راندمان غلظت اکسیژن محلول (Ef) را نسبت به شرایط بدون اعمال زبری در شرایط پرش هیدرولیکی مستغرق 8 درصد بهبود بخشید ولی با تغییر پرش هیدرولیکی به آزاد عملکرد این سازه‌ها 3 درصد کاهش یافت. مقایسه نتایج حاکی از آن است که با تغییر شیب سازه به 1:5، ایجاد زبری متوسط مقیاس با چیدمان‌های مختلف، در شرایط پرش هیدرولیکی مستغرق افزایش 6 درصدی در مقدار راندمان غلظت اکسیژن محلول نسبت به شرایط بدون اعمال زبری مشاهده گردید ولی با تغییر پرش هیدرولیکی به آزاد عملکرد این سازه‌ها 14 درصد کاهش یافت. با تغییر شیب سازه کنترل تراز بستر سطح شیب‌دار به 1:7 و ایجاد زبری مقدار راندمان غلظت اکسیژن محلول را برای موقعیت‌های پرش هیدرولیکی مستغرق و آزاد، به ترتیب 7 و 3 درصد نسبت به شرایط بدون زبری بهبود یافت.
سامانه های نوین آبیاری
مهدی محمدخانی؛ عباس ستوده نیا؛ پیمان دانش کار اراسته؛ هادی رمضانی
چکیده
اگر چه افزایش بازده آبیاری منجر به صرفه جوئی در آب مصرفی و افزایش محصول می‌گردد اما اجرا و بهره برداری از سامانه‌های آبیاری تحت فشار مستلزم تامین انرژی، و ادوات و لوازم مرتبط بوده و در نهایت منجر به انتشار گازهای گلخانه‌ای خواهد شد. در این رابطه یکی از فاکتور‌های تخریب محیط زیست پدیده گرمایش جهانی ناشی از انتشار دی‌اکسید کربن ...
بیشتر
اگر چه افزایش بازده آبیاری منجر به صرفه جوئی در آب مصرفی و افزایش محصول می‌گردد اما اجرا و بهره برداری از سامانه‌های آبیاری تحت فشار مستلزم تامین انرژی، و ادوات و لوازم مرتبط بوده و در نهایت منجر به انتشار گازهای گلخانه‌ای خواهد شد. در این رابطه یکی از فاکتور‌های تخریب محیط زیست پدیده گرمایش جهانی ناشی از انتشار دی‌اکسید کربن میباشد. در تحقیق حاضر سامانه‌های آبیاری قطره‌ای اجرا شده در سطح استان قزوین در سال 1388- 1399 به صورت تصادفی انتخاب گردید و از منظر جریان انرژی و انتشار گازهای گلخانه‌ای مورد ارزیابی قرار گرفت. با توجه به ضرایب معادل انرژی و ضریب انتشار دی‌اکسید کربن، مجموع انرژی ورودی و انتشار دی‌اکسید کربن برای سامانه آبیاری قطره‌ای محاسبه گردید. مجموع انرزی مصرفی و انتشار گاز گلخانه‌ای دی‌اکسید کربن معادل، سالیانه در سامانه‌های مورد ارزیابی به طور متوسط به ترتیب به میزان 68/36202 مگاژول و 07/1974 کیلوگرم در هرهکتار بوده است. بیشترین سهم انرژی مصرفی وانتشار دی‌اکسید کربن به ترتیب با 27/85 درصد و 15/86 درصد مربوط به مرحله بهره برداری ایستگاه پمپاژ بوده است. تولید لوازم مصرفی سامانه و حمل آن 83/12درصد از انرژی مصرفی و93/10درصد از انتشار دی‌اکسید کربن را به خود اختصاص داده است. نتایج محاسبات جریان انرژی وانتشار دی‌اکسید کربن نشان داد به طور متوسط مصرف انرزی و انتشار به مقدار 035/543 گیگا‌ژول و 611 /29 تن معادل گاز دی‌اکسید کربن گلخانه‌ای در واحد هکتار در مدت زمان عمر اقتصادی ومفید یک سامانه آبیاری قطره‌ای میباشد.
مدیریت شبکه های آبیاری
کرامت اخوان؛ نادر عباسی؛ میلاد خیری قوجه بیگلو؛ هدیه احمدپری
چکیده
شبکه آبیاری مغان مانند سایر شبکه‌های آبیاری با معضل تلفات آب مواجه است. در سالهای اخیر در راستای ارتقاء راندمان انتقال آب، بخش عمده‌ای از کانالهای درجه سه این شبکه در سطحی معادل43000 هکتار با استفاده از کانالهای پیش‌ساخته بتنی به‌سازی شده است. در این پژوهش عملکرد فنی و وضعیت بهره‌برداری کانالهای پیش‌ساخته بتنی در دشت مغان ...
بیشتر
شبکه آبیاری مغان مانند سایر شبکه‌های آبیاری با معضل تلفات آب مواجه است. در سالهای اخیر در راستای ارتقاء راندمان انتقال آب، بخش عمده‌ای از کانالهای درجه سه این شبکه در سطحی معادل43000 هکتار با استفاده از کانالهای پیش‌ساخته بتنی به‌سازی شده است. در این پژوهش عملکرد فنی و وضعیت بهره‌برداری کانالهای پیش‌ساخته بتنی در دشت مغان موردبررسی قرارگرفته است. بدین منظور پس از بازدیدهای فنی از پروژههای مختلف شبکه کانالهای پیش‌ساخته در منطقه، تعداد ۴۰ کانال به‌عنوان نمونه انتخاب و اندازه‌گیری مربوط به تعیین راندمان انتقال، زمان انتظار زارعین و تلفات زمین در آن‌ها انجام گردید. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از اندازه‌گیری‌های انجام‌شده، متوسط راندمان انتقال آب در کانالهای مربوط به اراضی کشت و صنعت، زیر کانال برگشتی A و زیر کانال A به ترتیب 89 ، 89/47 و 86/77 درصد و متوسط انتظار زارعین، 37 دقیقه در کیلومتر و تلفات زمین 3 /51مترمربع در هکتار بود. همچنین مشخص گردید عدم کارایی مناسب واشرهای آب‌بندی، رشد گیاهان آبزی، تخریب ابنیه و دریچه‌ها، آبگیری غیراصولی، شکستگی و عدم ترمیم کانالها و آبگیری بیش از ظرفیت و مهم‌تر از همه نبود تشکل بهره‌برداری و نگهداری، ازجمله مشکلات عمده در بهره‌برداری از کانالهای پیش ساخته بتنی مغان می‌باشند.
مهندسی رودخانه
محمدحسن نادری؛ مرضیه باقری خانقاهی؛ میثم سالاری جزی
چکیده
در مدیریت و برنامه‌ریزی منابع آب و مدیریت اکوسیستمی رودخانه‌های تنظیم شده، تأثیر جنبه‌های مختلف رژیم طبیعی جریان رودخانه در تعیین نیاز جریان مطلوب اکولوژیکی در چارچوب پروژههای سد و نیروگاه برق‌آبی، باید در نظر گرفته شود. تعیین جریان زیستمحیطی یکی از روشهای مؤثر است که میتواند پتانسیل مناسبی را برای کاهش تأثیرات منفی تنظیم رودخانه ...
بیشتر
در مدیریت و برنامه‌ریزی منابع آب و مدیریت اکوسیستمی رودخانه‌های تنظیم شده، تأثیر جنبه‌های مختلف رژیم طبیعی جریان رودخانه در تعیین نیاز جریان مطلوب اکولوژیکی در چارچوب پروژههای سد و نیروگاه برق‌آبی، باید در نظر گرفته شود. تعیین جریان زیستمحیطی یکی از روشهای مؤثر است که میتواند پتانسیل مناسبی را برای کاهش تأثیرات منفی تنظیم رودخانه و محافظت زیستگاه، ایجاد کند. در این مطالعه، از سه روش مبتنی بر هیدرولوژی، روش تنانت، کمبود جریان اکولوژیکی و روش تغییرپذیری شاخصهای هیدرولوژیکی برای ارزیابی جریان زیستمحیطی و از مدل اکوهیدرولیکی PHABSIM برای به‌دست آوردن مطلوبیت زیستگاه و رژیم جریان اکولوژیکی در پاییندست سد لتیان، استفاده شد. بر اساس نتایج، جریان زیستمحیطی با ترکیب روشهای هیدرولوژیکی و شبیه‌سازی زیستگاه در محدوده 55/18-5/2 مترمکعب بر ثانیه به‌عنوان میزان جریان رهاسازی مورد‌نیاز که باعث پایداری گونه‌های ماهی و زیستگاه رودخانه جاجرود می‌شوند، محاسبه شدند. همچنین ماه‌های کم‌جریان در مقایسه با ماه‌های پرآبی جریان (اسفند تا خرداد)، نیاز به درنظر گرفتن نسبت بیشتری از متوسط جریان ماهانه نسبت به میانگین جریان سالانه (در محدوده 36-13 درصد) به عنوان حداقل جریان مورد نیاز زیستمحیطی، دارند. در نهایت این نتیجه به دست آمد که دبی جاری رودخانه جاجرود کمتر از نیاز آبی اکولوژیکی برآورد شده است که نشان میدهد میزان دبی آب مناسب برای گونه‌های آبزی را فراهم نمی‌کند. از سوی دیگر، مقدار کلی تغییرات رژیم هیدرولوژیکی رودخانه جاجرود 80/26درصد، محاسبه و همچنین مقدار متوسط جریان ماهانه و جریان حداکثر به ترتیب 73 و 82 درصد در مقایسه با قبل از احداث سد لتیان، کاهش یافته است.
